Hieronder volgt een gastbijdrage van Jaap de Goede, dit artikel verscheen ook op zijn eigen blog. Stel je voor. Twee heel grote mijnheren intimideren een klein meisje. Ze willen namelijk dat zij tien euro terug betaalt. De tien euro die de heren ergens in haar jasje hadden verstopt. Nu is het kwijt – uit haar jasje gevallen. Zij wil en kan het tientje niet terug geven. Maar de heren willen niet buigen. Ze staan dapper op hun stuk. Grof? Blijkbaar denken we er niet zo over als de IJslandse president toch ook niet terug wil betalen. Terug betalen wat niet hij, of zijn kiezers, maar enkele op zijn gebied opererende bankiers hebben kwijt gemaakt. Bij elkaar 3,8 miljard euro. Waarvan twee derde van Groot Brittanië, en de rest van Nederland. Beide laatste landen staan nu dapper op hun stuk, en willen het geld echt terug. Maar IJsland heeft maar driehonderdtwintigduizend inwoners. Als zij elk moeten betalen, kost hen dat 11857 euro per persoon, plus rente. Dat is per gezin al snel meer dan 50.000 euro, te betalen over vijftien jaar. Ik snap wel dat meer dan zestigduizend IJslanders een petitie tekenen dat ze dát heel oneerlijk vinden.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Gleðilegt nýtt ár! Happy New Year! De IJslandse president Olafur Ragnar Grimsson weigert een wet te ondertekenen die regelt dat IJsland een voorschot van in totaal 3,8 miljard euro terugbetaalt aan Nederland en Groot-Brittannië vanwege het faillissement van internetspaarbank Icesave (NRC). Geheel terecht natuurlijk want zoals de terugbetaling nu gefrommuleerd is zouden alle 306.694 IJslanders aan de bedelstaf raken. En dat enkel om de spaarcenten (=geld dat je niet direct nodig hebt) van wat Hollandse en Britse rente-avonturiers z.s.m. te vergoeden? Toen de IJslandse banken omvielen als domino-stenen en het land in shock verkeerde werd de toenmalige (rechtse) IJslandse regering zwaar onder druk gezet door Wouter Bos en zijn Britse collega. De manier waarop de afspraak toen tot stand kwam doet mij denken aan de truc die in Argentinië wordt gebruikt om mensen die doodziek op de Eerste Hulp worden binnengebracht eerst nog formulieren te laten ondertekenen die hen verplicht tot het volledig vergoeden van de behandelkosten. Wouter Bos zegt zeer teleurgesteld te zijn in de nieuwe opstelling van IJsland. Maar ik zie er juist een herstel van de IJslandse eigenwaarde, zelfvertrouwen en kracht in. Eigenschappen van een toekomstig EU-lid waar we verheugd om zouden moeten zijn! Enwel daarom een filmpje van de Sterkste Man Aller Tijden: de IJslander Jón Páll Sigmarsson.
Het is ook niet makkelijk. Je wilt als vleeseter geen dieren mishandelen, dus koop je biologisch. Daar betaal je wat meer voor, maar ach, je moet er wat voor over hebben. Maar uit de recent gepubliceerde vleeswijzer blijkt dat je beter een mishandelde kip kan eten dan een gepamperde koe als je voor het milieu gaat. Wat te doen?
Nou, heel simpel. doe wat ze in de derde wereld doen: eet meer insecten! Insecten hebben een veel lagere milieu-footprint en zijn een bron van eiwitten. Zo at ik in Thailand ooit gefrituurde sprinkhanen, en in China schorpioenen en rupsen. Best te eten, en lekkerder dan een rookworst van Unox.
Maar dat zal in de Westerse landen niet vlot gebeuren. Om hier de schade van een beest voor het milieu te verlagen kunnen we bijvoorbeeld meer vlees eten die nu als afval wordt beschouwd. Maar de meeste mensen rillen van een vetrandje en gaan liever dood dat dat ze orgaanvlees eten. Om van bloedworst maar te zwijgen.
De bloedworst haalde zelfs de lijst van meest gruwelijke gerechten, natuurlijk bedacht door Amerikanen. Die vreten zich dood aan de geheel uit room, additieven en zetmeel bestaande Twinkies, maar frituren een garnaal helemaal dood.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Laten we er voor het gemak eens vanuit gaan dat het inderdaad de schuld van de IJslanders is dat hun handjevol aan zwaar overmoedige bankiers erin slaagde hordes hebzuchtige Britten en Hollanders een financieel kaartenhuis binnen te lokken. Dan nog kun, nee, moet je je afvragen: is het wel rationeel om een volledige compensatie te eisen en daar zelfs IMF-steun voor te blokkeren?
Ja, electoraal is het natuurlijk wel rationeel. Wouter Bos en zijn Britse collega kunnen boze spaarders in eigen land paaien door hard te blaffen tegen vikingen die hier toch niet mogen stemmen. Maar die flinkdoenerij brengt niet per se de verloren spaartegoeden sneller terug. Zonder IMF-steun komt de IJslandse economie er sowieso niet bovenop. Je kunt natuurlijk redeneren ‘zij alleen herstel als de opbrengst naar ons gaat’, maar dat riekt wel heel erg naar wraak – niet de fraaiste der emoties.
En stel nou eens dat IJsland akkoord gaat en belooft alles terug te betalen. Komt het geld dan ook werkelijk terug? De spaarschuld bedraagt omgerekend naar de Nederlandse bevolkingsomvang 200 miljard euro, evenveel als de staatsschuld die Nederland in de afgelopen decennia opbouwde – en dan hebben de IJslanders dankzij de crisis ook nog wel wat andere problemen.
IJsland is niet alleen een verarmde schuldenaar, maar ook een potentiële bondgenoot bij de ?vergroening? van de Europese Unie. Op het gebied van visserij en energie hebben de IJslanders ons veel te bieden, zo betogen Marije Cornelissen en Bas Eickhout. Ze zijn lid van het Europees Parlement voor GroenLinks.
Maandag bespreken de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU het verzoek van IJsland om ook EU-lid te mogen worden. De toetreding is nog geen gelopen race. Rechtse partijen in Nederland en Duitsland reageren afwijzend. Zij vrezen dat IJsland zijn financiële problemen op de EU wil afwentelen. Door de ineenstorting en nationalisatie van zijn banken worstelt het land nu met een staatsschuld die groter is dan het jaarlijkse inkomen van de ongeveer 320.000 inwoners.
Die angst voor afwenteling mist grond. Binnen de EU is elk land verantwoordelijk voor zijn eigen schulden. De IJslanders zullen zelf de rekening moeten betalen voor de roekeloosheid van hun bankiers. Wat de EU wél kan bieden, is grotere stabiliteit. Toetreding tot het Europees wisselkoersmechanisme en – uiteindelijk – de eurozone zullen het vertrouwen in de IJslandse economie bevorderen.
Als eerste stap naar herstel van vertrouwen zal het IJslandse parlement de aansprakelijkheid voor het Icesavedebacle onder ogen moeten zien. Dat is pijnlijk, want het gaat om 13.000 euro per IJslander. Maar een akkoord over terugbetaling van de schulden aan het Verenigd Koninkrijk en Nederland is onmisbaar.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
“Ik denk dat als leiders van andere landen te negatief spreken over IJsland, dit de oppositie tegen de wet kan vergroten.”
President Olafur Ragnar Grimsson van IJsland waarschuwt Nederland na de boze reactie van minister Bos over zijn weigering het akkoord over terugbetaling van de IJslandse schuld aan Nederland te tekenen.