Zuid-Amerika: dictator dood, dictator vrij, handelsblokken

Deze week in Latijns-Amerika: ex-dictator Videla overlijdt na een val in de douche, het proces tegen ex-dictator Ríos Montt moet (half) opnieuw gevoerd worden en een nieuw handelsblok betekent concurrentie voor Mercosur. Voor nabestaanden en slachtoffers van de Argentijnse dictatuur zal het een onbevredigend einde van zijn leven zijn geweest: oud-dictator Jorge Videla is omgevallen in zijn douche en vervolgens overleden. Pas na vijf dagen werd zijn lichaam gevonden.

Door: Foto: Riccardof (cc)
Foto: Politiek-nationalistische graffiti aan Avenida de Mayo (Flickr.com/WallyG)

Zuid-Amerika: dictator, straatkunst en woestijnvliegen

, door

ELDERS - Deze week uit het Latijnse continent: een historische uitspraak in het proces tegen Guatemala’s ex-dictator, aandacht voor straatkunst in Buenos Aires en Red Bull vraagt met een stunt aandacht voor Nazca-geogliefen.

Schuldig aan genocide en misdaden tegen de menselijkheid: tachtig jaar cel. Dat was het oordeel van de rechtbank die afgelopen week tot een uitspraak kwam in de zaak tegen de Guatemalteekse ex-dictator José Efraín Ríos Montt. Ríos Montt werd berecht voor zijn rol in de slachting van 1771 leden van de Ixil Maya-stam. Het proces was onder meer uniek omdat het de eerste keer is dat een genocideverdachte in eigen land wordt berecht. De ex-dictator beweerde dat er binnen de hiërarchie autonomie bestond en dat hij zodoende niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor de daden van zijn ondergeschikten.

Vanuit Argentinië een AP stuk over straatkunst, met uitleg waarom Buenos Aires zo’n bloeiende scene kent met veel indrukwekkende, enorme schilderingen – soms op publieke gebouwen. Hoewel het stuk de nadruk legt op creatieve graffiti en de toeristische tochten die je kunt maken langs de hoogstandjes, is er minstens evenveel politieke schilderkunst te vinden in de Argentijnse hoofdstad, hoewel het epitheton ‘kunst’ misschien niet altijd van toepassing is. Slim is verder nog deze kaart waarop te zien is welke categorie graffiti op welke plek te vinden is, inclusief foto’s.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Wikimedia Commons/Prensa Libre

Zuid-Amerika: mediavrijheid, inheemse issues, dictator

, door

ELDERS - Deze week vanuit Latijns-Amerika: Buenos Aires viert kroning Máxima inheemse volken bezetten Braziliës congres, veiligheid van journalisten in het nieuws in Mexico en Brazilië, en de zaak tegen Guatemala’s voormalige dictator, Efraín Ríos Montt, krijgt een geschorste rechter weer terug.

In Brazilië drongen deze week honderden oorspronkelijke bewoners van Brazilië het congres binnen, om tegen een maatregel te protesteren die territoriumbeleid zou centraliseren. Critici van de maatregel vrezen dat grootgrondbezitters zo grotere invloed zouden krijgen over gebieden waar inheemse volken leven. Het levert mooie filmpjes op van congresleden die in paniek vluchten voor de indianen, die binnenstormen om vervolgens doodleuk in een kringetje te gaan dansen.

Eveneens in Brazilië verontrustend nieuws over de zaak van de vermoorde journalist Rodrigo Neto de Faria en fotograaf Walgney Carvalho. Vijf agenten, die zouden behoren tot de milities waar Neto de Faria onderzoek naar deed, zijn gearresteerd in samenhang met de zaak. In Mexico protesteerden journalisten ondertussen tegen het groeiende geweld jegens hun beroepsgroep, en tegen de veronderstelde medeplichtigheid van de overheid daaraan.

Tot slot is in Guatemala een rechter die eerder van partijdigheid was beschuldigd weer op de rechtszaak tegen voormalig dictator Efraín Ríos Montt gezet. Niet alle overige rechters waren het eens met de beslissing en onvrede heerst in de rechtszaal. Ríos Montt is het eerste voormalig staatshoofd dat door een tribunaal in zijn eigen land wordt berecht, onder meer voor de dood van 1771 Maya indianen in 1982 en 1983.

Foto: Flickr: earthlightbooks

Zuid-Amerika: FARC, drugs en witwassen

, door

ELDERS - Het eenzijdige staakt-het-vuren dat de FARC, Colombia’s  grootste guerillabeweging, twee maanden geleden afkondigde is opgeheven sinds afgelopen zondag. De vredesonderhandelingen met de regering van Juan Manuel Santos zijn niettemin hervat, hoewel sommigen vrezen dat de aankondiging van de guerilla’s een klap voor het proces kan betekenen. Anderen wijzen er juist op dat de succesvolle handhaving van de gevechtspauze erop wijst dat de beweging met grote eensgezindheid opereert – ondanks onverminderde militaire actie van de regering. Ook de uitnodiging tot een gemeenschappelijk staakt-het-vuren, die de FARC nu voor heeft gelegd aan Santos, zal hoogstwaarschijnlijk onsuccesvol zijn aangezien de Colombiaanse president de rebellen zo min mogelijk ruimte tot herbewapening wil geven. Santos wil per november 2013 een vredesakkoord hebben: de steeds zwakkere FARC noemde afgelopen week landhervorming en lagere ongelijkheid (Colombia staat volgens de meeste rankings in de top-10 met de hoogste Gini-coëfficient) als belangrijkste eisen voor zo’n overeenkomst.

Drugshandel is een belangrijke factor in het Colombiaanse conflict en de war on drugs heeft die handel mogelijk alleen maar lucratiever gemaakt. Een ander land dat daar de negatieve gevolgen van ondervindt is Guatemala. Otto Pérez Molina, de president van het land, riep afgelopen week (zoals hij al eerder deed) op om de gefaalde militaire strijd tegen de drugshandel te staken en aan andere oplossingen te denken. Tijdens het Wereld Economisch Forum in Davos, van 23 tot 27 januari, zal Molina zijn boodschap en steun voor decriminalisatie en een gereguleerde narcoticamarkt wederom luid verkondigen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld gooit men het over een andere boeg

, door

De afgelopen maanden is het debat over drugs in Zuid-Amerika opener geworden dan ooit. De staatshoofden bespraken het legaliseren van drugs, omdat er tegen vechten vruchteloos is. De grootste pleitbezorger van de ommekeer is Otto Pérez Molina, sinds januari president van Guatemala. Eerder was hij juist voor een ‘iron fist’ tegen de misdaad. Afgelopen week heeft meneer Pérez zijn nieuwe boodschap verkondigd op het World Economic Forum over Latijns-Amerika: “Twenty years ago, I was director of intelligence in Guatemala…We had great successes. A lot of cocaine was captured. Plantations of marijuana were destroyed. Also at that time many drug-trafficking bosses were captured. Twenty years later, I assume the presidency of the country—and I find that the drug-trafficking organisations are bigger.”

Lees een interview met hem bij The Economist.

In Argentinië wordt de olie weer genationaliseerd. De staat had de aandelen van oliebedrijf YPF een aantal jaar geleden (in 1999 nog maar) verkocht aan de Spaanse maatschappij Repsol, maar heeft nu aangekondigd weer 51% van de aandelen in handen te willen hebben. De overige 49% gaat naar de delen van het land waar de olie vandaan komt. Hoeveel er voor deze deal betaald wordt is onduidelijk. Lees meer bij de New York Times en de Economist.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.