Herhaling van zetten in Egypte?

De onrust van de afgelopen weken roept de vraag op hoe president Morsi zo’n ernstige inschattingsfout kon maken. Aankomende zaterdag en de zaterdag erop houdt Egypte een referendum over de nieuwe grondwet. Volgens voorstanders is het de meest democratische grondwet die ooit het licht zag in Egypte. Men kan partijen en kranten oprichten zonder toestemming vooraf, marteling wordt uitgebannen en de waardigheid van gevangenen gekoesterd. Tegenstanders stellen echter dat dit een heel erg slechte grondwet is. Niet-gekozen religieuze figuren hebben het recht wetgeving vooraf te beoordelen en het leger mag onafhankelijk functioneren. Ernstige inschattingsfout De onrust die we de afgelopen weken hebben gezien, roept de vraag op hoe het kan dat president Morsi zo’n ernstige inschattingsfout maakte. Hoe kan het dat minder dan twee jaar na de demonstraties die het aftreden van Hosni Mubarak inluidden, honderdduizenden mensen opnieuw de straat opgaan?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: marie-ll (cc)

Wijzigen Grondwet moet eenvoudiger

OPINIE - Het nieuwe kabinet lijkt weinig behoefte te hebben aan constitutionele toetsing van wetten. Het voorstel daartoe van Femke Halsema uit 2002 ligt te verstoffen op een plank ergens. Beter is om opnieuw te beginnen. En pak dan gelijk ook de wijzigingsprocedure van de Grondwet aan, betoogt publiciste Clara Mens.

Hoe zou het nieuwe kabinet denken over constitutionele toetsing en het voorstel daartoe van Femke Halsema? In het regeerakkoord lezen we er niets over. Daarin wordt wel ingegaan op andere initiatiefwetsvoorstellen van Tweede Kamerleden. Zoals een voorstel van Pierre Heijnen (PvdA) over het terugbrengen van het aantal gemeenteraadsleden en een voorstel van Gerard Schouw (D66), dat weer eens in de Grondwet probeert vast te leggen dat de burgemeester wordt aangesteld volgens regels bij de wet te stellen.

Genoemde Kamerleden kunnen zich op de borst kloppen: zij hebben de steun van het kabinet. Aan constitutionele toetsing is in deze tijden kennelijk geen behoefte. Uit het feit dat het voorstel-Halsema niet genoemd wordt, kunnen we in de meest positieve interpretatie afleiden dat het kabinet er nog geen oordeel over gevormd heeft, en in de meest negatieve dat het er totaal geen behoefte aan heeft.

Maar kabinetssteun of niet, het staat er treurig voor met dit dappere voorstel om toetsing van wetten aan enkele artikelen van de Grondwet mogelijk te maken: de laag stof op het tweede lezingsvoorstel wordt steeds dikker, er is nog altijd geen nota naar aanleiding van het verslag, initiatiefneemster Halsema is vertrokken en haar opvolgster – ook voor de verdediging van het wetsvoorstel – Jolande Sap heeft er onlangs ook de brui aan gegeven. De momenteel vierkoppige GroenLinksfractie in de Tweede Kamer lijkt niet uit te blinken in constitutioneel-rechtelijk talent, dus het is nog maar de vraag wie de verdediging het beste over kan nemen en op welk moment.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Michiel S. (cc)

Het einde van het briefgeheim

Het briefgeheim gaat op de schop in de grondwet. Dat levert een groot probleem op, want veel ontzag heeft de wetgever niet voor de grondwet en van ICT heeft hij weinig kaas gegeten. De schrijver heeft dan ook weinig vertrouwen in een goede afloop. Deze bijdrage is ook verschenen als Webwereld column.

ANALYSE - Er komt een nieuw grondwettelijk artikel over het briefgeheim (artikel 13) om dit artikel klaar te maken voor de 21ste eeuw en de komende maanden mogen burgers hun visie op deze zaak geven.

Veel van de juridische discussies over deze voorgestelde grondwetswijziging zullen de komende maanden gebaseerd zijn op een aantal veronderstellingen;
1. Er een relatie is tussen wet en grondwet in Nederland
2. De Staat der Nederlanden houdt zich aan aan haar eigen wetten
3. De Nederlandse wet nog steeds relevant is voor dit vraagstuk

Al deze veronderstellingen zijn op z´n minst twijfelachtig.

Wetten worden in Nederland niet structureel aan de grondwet getoetst zoals dat bijvoorbeeld in Duitsland wel gebeurt. Daarnaast heeft het relevante artikel 13 allerlei uitzonderingen ingebouwd: de overheid mag het briefgeheim niet schenden tenzij er een wettelijke uitzondering is die zegt dat dat wel mag, een rechter er toestemming voor geeft of iemand van een veiligheidsdienst besluit dat het nodig is voor het garanderen van de nationale veiligheid.

Foto: Romtomtom (cc)

KSTn | Briefgeheim wordt telecommunicatiegeheim

ANALYSE - Er ligt een voorstel tot het wijziging van de grondwet. Het verouderde artikel over briefgeheim krijgt een update om ook “telecommunicatie” te omvatten. Maar er zit nog een wijziging in. Is dit een zinnig voorstel?

Het is bijzonder om te zien dat met alle wetten die de afgelopen jaren zijn aangenomen die de privacy van burgers met voeten treden er een poging wordt gedaan de grondwet op dit punt te verbeteren.
Maar laat ik niet op de zaak vooruit lopen. Hier eerst het oorspronkelijke artikel 13 uit de grondwet:

  • Het briefgeheim is onschendbaar, behalve, in de gevallen bij de wet bepaald, op last van de rechter.
  • Het telefoon- en telegraafgeheim is onschendbaar, behalve, in de gevallen bij de wet bepaald, door of met machtiging van hen die daartoe bij de wet zijn aangewezen.
  • U ziet, telefoon en telegraaf was alles wat men kende. Laatste revisie stamt dan ook uit 1983. En daarom ziet de tekst die nu ter consultatie ligt er als volgt uit:

  • Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn brief- en telecommunicatiegeheim.
  • Beperking van dit recht is mogelijk in de gevallen bij de wet bepaald met machtiging van de rechter of, in het belang van de nationale veiligheid, met machtiging van een of meer bij de wet aangewezen ministers.
  • Doe het veilig met NordVPN

    Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

    Kun je de Grondwet crowdsourcen?

    De IJslandse bevolking mag zich volgende maand uitspreken over een nieuwe, gecrowdsourcede, Grondwet. Een van de drijvende krachten daarachter, Katrin Oddsdotir vertelde dit weekend in Amsterdam of crowdsourcing in dit ongebruikelijke geval wel werkt.

    Katrin Oddsdotir is niet bepaald iemand die je snel in een gewichtige commissie ziet plaatsnemen. De jonge IJslandse lardeert haar Engelstalige betoog met nogal wat What the fuck’s  en een enthousiasme dat de serieuze taak van grondwetsherziening meestal niet oproept. Naar eigen zeggen heeft ze reden om enthousiast te zijn.

    Vorig jaar had IJsland de primeur van een gecrowdsourcede Grondwet. In krap drie maanden boog een panel van 25 Commissieleden met een enorme digitale achterban zich over de toekomstige inrichting van het eilandstaatje. Op 20 oktober zal de bevolking van IJsland zich uitspreken in een referendum.

    Waarom is de Grondwet gecrowdsourced? Hoe werkte dat en wat is het resultaat?

    IJsland heeft een paar roerige jaren achter de rug. Volgens Oddsdotir was niet alleen sprake van een economisch faillisement, maar waren ook de politieke en morele waarden aan vernieuwing toe. In 2009 werden de zittende partijen weggestemd en wat ervoor in de plaats kwam, was wat Oddsdotir aanduidt als een matriarchale structuur: opvallend veel vrouwen zaten aan de teugels. En in de eerste bevlogen maanden werd besloten tot het instellen van een commissie die zich over een nieuwe grondwet zou buigen.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022

    Nieuwe grondwet: voor en door het volk

    In IJsland bood een comité van 25 democratisch gekozen leden in 2011 een nieuwe grondwet aan het parlement. Nu is Nederland aan de beurt: Netwerk Democratie gaat de Nederlandse grondwet crowdsourcen. Initiatiefneemster Tessa Hagen vertelt er meer over.

    Op 15 september is het de Internationale Dag van de Democratie. Netwerk Democratie viert die dag door het project ‘Crowdsourcing de grondwet’ te starten. In verschillende workshops werken wetenschappers, journalisten, juristen en andere geïnteresseerden samen om onze grondwet te moderniseren. Na 15 september gaat het project verder via internet. Tessa Hagen nam het initiatief voor deze actie en vertelt waarom het nodig is dat mensen meedenken over de grondwet.

    Waar komt het idee om de grondwet te crowdsourcen vandaan?

    ‘Er zijn een aantal aanleidingen geweest. We zijn geïnspireerd door het voorbeeld in IJsland. Daar heeft het crowdsourcen geleid tot een compleet nieuwe grondwet, waar iedereen op kon reageren. In het najaar van dit jaar wordt deze grondwet in een referendum aan de bevolking voorgelegd. In Nederland zijn er een aantal initiatieven geweest om burgers bij de grondwet te betrekken, maar er is nooit iets goed van de grond gekomen. Het leek ons leuk om te kijken of wij het zouden kunnen, want NetDem gaat over het betrekken van burgers bij dit soort documenten. Bovendien bestaat Nederland vanaf 2013-2015 tweehonderd jaar, en dat wordt uitgebreid gevierd. De grondwet is jarig in 2014. Het idee is om dit project een startschot te laten zijn voor de Dag van de Grondwet in maart 2014. We willen kijken of we in aanloop naar 2014 kunnen komen tot  een concreet advies, als een soort verjaardagscadeau.’

    Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

    Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

    Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

    Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

    Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    KSTn | Herziening grondwet

    Treurig stukje vandaag. Vorig najaar presenteerde, na 2 jaar broeden, de staatscommissie Grondwet aanbevelingen voor de modernisering van die Grondwet. De regering heeft daar een jaar over mogen nadenken. Uitkomst: bijna alles in de prullenbak.

    De volgende veranderingen worden dus niet doorgezet als het aan de regering ligt:
    Toevoegen van een algemene bepaling (preambule). Dat zou een aansprekende inleiding moeten zijn over wat Nederland is en waar de grondwet voor staat. Naar de prullenbak (blz 7).

    Aanpassen beperkingssystematiek. In NL mogen bij wet uitzonderingen op de grondwet gemaakt worden, mits gemotiveerd. Voorstel was om dit wat verder in te perken door bijvoorbeeld vast te leggen dat die wetten niet tegen de basis van de grondwet mogen ingaan. Naar de prullenbak (blz 8).

    Verder waren er een reeks voorstellen om zaken uit internationale verdragen ook te verankeren in de grondwet. De belangrijkste daarbij waren opneming recht op eerlijk proces en algemeen recht op toegang tot de rechter. Naar de prullenbak (blz 9).

    En tot slot adviseerde de staatscommissie om de artikelen 7 (vrijheid van drukpers), 10 (eerbiediging van de persoonlijke levensfeer en de bescherming van persoonsgegevens) en 13 van de Grondwet (brief-, telefoon-, en telegraafgeheim) aan het digitale tijdperk aan te passen. 7 en 10 naar de prullenbak, alleen 13 is een optie (blz 10).

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Het uur van Ab Klink

    Het kabinet is inmiddels toe aan het eerste Ab-Klink-momentje in zijn bestaan zegt GB van Publiekrecht & Politiek: het boerka verbod.

    Dat is namelijk een maatregel waarbij het van belang is waarom je hem neemt. Je verbiedt iets wat naar iemands eigen overtuiging een uitdrukking van haar geloof is, en dat soort beperkingen van grondrechten vereisen om te beginnen een legitiem doel.

    Het persbericht van de ministerraad zet een (voor mij) tot nog toe onbekende beperkingsgrond in:

    het kabinet acht een beperking van de godsdienstvrijheid in deze, indien daar sprake van is, nodig en gerechtvaardigd in het belang van de bescherming van het karakter en de goede gewoonten van het openbaar leven in Nederland.

    Deze formulering past niet onmiddellijk op de beperkingsgronden uit de Grondwet (bescherming gezondheid, belang van het verkeer, openbare orde) of het EVRM (openbare orde, veiligheid, gezondheid, goede zeden, rechten en vrijheden van anderen). Met enige goede wil valt er echter een combinatie van goede zeden en openbare orde in te lezen. Problematisch is het doel van de beperking in de rechtspraak echter zelden, al heeft het EHRM de Griekse overheid wel eens gecorrigeerd toen die kwam aanzetten met het ‘upholding of Greece’s cultural traditions and historical and cultural symbols.’

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Steun ons!

    De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

    Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Verbied pedovereniging Martijn niet

    COLUMN – Middels een petitie vraagt men vandaag om het verbieden van pedofielenvereniging Martijn. Hier mag de kamer niet mee instemmen want anders haal je een belangrijk fundament van de democratie weg.

    Vandaag heeft Henk Bres een petitie aan de Tweede Kamer aangeboden waarin gevraagd wordt om een verbod op de vereniging Martijn.
    Henk Bres en 72.000 andere Nederlanders hebben het volste recht om deze petitie in te dienen. Maar ik vraag me af of ze zich realiseren dat ze zich op democratisch glad ijs begeven. De grondwet geeft in artikel 5 het recht op petitie en in artikel 8 het recht op vereniging. Het interessante van deze petitie is dat ze met hun vraag een vereniging te verbieden die een mening heeft die haaks staat op de huidige wetgeving zelf een nog hogere wet willen overtreden. Maar dat terzijde.

    Voordat ik met mijn betoog begin over waarom die vereniging niet door de Tweede Kamer verboden zou moeten worden, eerst voor de kortdoordebochters de volgende opmerking: ik vind de standpunten van vereniging Martijn verwerpelijk en ik zou het fijn vinden als ze zelf de morele meetlat hoger zouden leggen dan hun primitieve drijfveren goedpraten.

    Echter, ze hebben wel het volste recht om dit te doen. Ik zie twee belangrijke redenen hiervoor. De eerste is heel formalistisch. Als een vereniging niet mag pleiten voor iets wat nu tegen de huidige wetgeving is, mogen politieke partijen, bijna allemaal verenigingen, niet langer bestaan. Immers, ieder voorstel tot wetswijziging zoals bijvoorbeeld het verhogen van de maximum snelheid, gaat in tegen de huidige wetgeving. Een levende democratie bestaat bij de gratie van het constant aanpassen van alle wetten op de huidige situatie.
    De tweede reden ligt meer op het morele vlak. Als het mogelijk is een partij te verbieden die iets verwerpelijks als pedofilie langs de “nette” weg probeert legaal te maken, dan zijn er nog legio onderwerpen die ook tot een verbod zouden mogen leiden. Er zijn partijen die het normaal vinden om soldaten naar oorlogen te sturen die effectief noch gerechtvaardigd zijn, waar meestal een paar soldaten sneuvelen. Er zijn partijen die de doodstraf graag zouden willen terug zien. Er zijn partijen die het acceptabel vinden dat er gekort wordt op zorg voor ouderen en gehandicapten zodat die wegkwijnen. Etc…
    Morele verwerpelijkheid is een te lastige maatstaf om de verenigingen langs te leggen. Alleen bij evident oproepen tot acties (en het eventueel ook uitvoeren ervan) die tegen de wet ingaan, mag er ingegrepen worden. En dan nog moet dat eerst goed bestudeerd worden.
    En verder moeten verenigingen net zoveel vrijheid hebben als de meningsuiting.

    Vorige Volgende