Gloria Wekker Archives

Foto: cool revolution (cc)

Ons raciaal contract

11 mei 2021 , 08:00 , door Gwen van Eijk

PODCAST - Hoe gaan we verder na Black Lives Matter? Gloria Wekker gaf afgelopen maart een lezing voor antidiscriminatiebureau Radar die nu als podcast te luisteren is.

Wekker begint met een paar lichtpuntjes rondom racisme in Nederland, zoals de zetel van BIJ1 in de Tweede Kamer, het feit dat er vorig jaar niet alleen zwarte mensen naar de BLM-demonstratie kwamen maar ook witte mensen, en de onderzoeken naar de rol van Amsterdam, Rotterdam en binnenkort ook Utrecht in de slavernij. Dat je ook niet meer hoeft uit te leggen waarom je onderzoek doet naar racisme, zoals Wekker zelf lange tijd ondervond, is ook vooruitgang te noemen.

Maar het racismeprobleem is natuurlijk verre van opgelost. Om dit te illustreren analyseert Wekker het NPO-debat van afgelopen juni over racisme als voorbeeld van hoe het dus niet moet. Het ging al mis bij de keuze voor de centrale stelling: ‘Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar.’ Het was dus geen debat over racisme maar een debat over het racismedebat. Dat is het eerste punt van negen punten van Wekkers analyse. Ook als je denkt dat alles wel over dat debat gezegd is, is het verhelderend om met Wekker terug te blikken. Zij ziet het debat als graadmeter voor het huidige ‘raciaal contract’, een concept van filosoof Charles W. Mills dat duidt op de manier waarop witte mensen omgaan met niet-witte mensen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Tom Woodward (cc)

De waarheid, de wetenschap
en de mens

27 december 2017 , 11:00 , door Miko

Van alle wetenschappelijke takken van sport is de studie van de mens veruit het meest complex. Deels is dat een probleem van praktische aard. Menselijk gedrag is vrijwel onmeetbaar, slecht modelleerbaar, vaak onbegrijpelijk buiten een specifieke context en in alle opzichten mateloos gevarieerd: het is voortdurend aan verandering onderhevig, en wat je op de ene plek dagelijks ziet, zul je op de andere tevergeefs zoeken. Wat nog komen moet is onvoorspelbaar, wat er is, is ongrijpbaar, en wat geweest is wordt in hoog tempo fragmentarisch—dat wat je morgen wil weten, blijkt gisteren per ongeluk te zijn weggegooid. Voordat je het menselijke goed en wel onder woorden hebt gebracht, is alles alweer anders. Πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει (*).

Tegelijkertijd is er een nog veel fundamenteler obstakel: is de mens eigenlijk wel in staat zichzelf te onderzoeken? Waar het in de exacte wetenschappen, en deels ook in de medische wetenschappen, nog enigszins mogelijk is om klinisch een probleem in kaart te brengen, verkruimelt de distantie wanneer de mens het menselijke onderzoekt. Dat is (volgens mij) vrijwel onvermijdelijk: we dwalen niet als onbeschreven bladen door de wereld die we bestuderen, maar worden gedreven en gestuurd door allerlei ideologische, culturele en religieuze preoccupaties—en de meest fundamentele preoccupaties hebben betrekking op wie we zijn, hoe we (samen)leven, waar we vandaan komen en waar het met de mens naartoe moet. Iedere wetenschapper die mensen onderzoekt – in het nu of in het verleden, vlak bij huis of heel ver weg – verhoudt zich tot zijn onderzoeksobject, en die verhouding is eigenlijk per definitie ideologisch gekleurd – of je je nou met Romeinse keizers bezighoudt, met leprozen in de middeleeuwen, of met sociale fragmentatie in het Europa van de vroege eenentwintigste eeuw. Dit geldt bovendien niet alleen de wetenschapper zelf, maar zeker óók zijn publiek.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Closing Time | bij het overlijden van Jessye Norman (1945-2019)

1 oktober 2019 , 21:30 , door Prediker

Wereldvermaard operazangeres Jessye Norman overleed vandaag. Ze werd 74 jaar oud. De hogepriesteres van de zangkunst is heengegaan, aldus dagblad Trouw eerder vandaag. Ik maakte kennis met de zangeres dankzij Nelleke Noordervliet, die haar in het programma Zomergasten (editie 2013) met dit fragment onder de aandacht bracht.

Ik herinner me dat ik met open mond heb zitten kijken, in bewondering voor haar goddelijke stembeheersing, haar majesteitelijke uitstraling, en haar krachtige doch fijnzinnige gelaatstrekken. Een godin te midden van eenvoudige stervelingen! Dat verwonderde me, aangezien het uitgerekend een zwarte vrouw betrof. Dat strookte blijkbaar toch niet helemaal met mijn wereldbeeld, dat kennelijk een stuk wit-supremacistischer was dan ik zelfs aan mijzelf durfde toegeven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.