Net een toverbal

“Binnenkort verkrijgbaar”, meldt de site van Salomon Kroonenberg bij zijn nieuwste boek 'Waarom de hel naar zwavel stinkt', die als ondertitel heeft meegekregen 'Mythologie en geologie van de onderwereld'. Dit is onjuist. Het boek is inmiddels gewoon verkrijgbaar en ik zou zeggen: ga het verkrijgen. Salomon Kroonenberg kunt u kennen. U hoeft daarvoor geen geologie gestudeerd te hebben in Delft of Wageningen, u had hem kunnen zien liggen in boekwinkels (De menselijke maat (haalde in de sargassolijst van beeldbepalende boeken de 169ste plek), Stop de continenten!, Luisterboek Aarde en Klimaat), of aan kunnen treffen in uw favoriete (dag-)bladen en blogs (Intermediair, Natuur en Techniek, Geografie, NRC, De Standaard, Elsevier, Trouw, Opinio.nl, Elmundo.com e.v.a.). De man is geen Maarten van Rossum, maar wordt geregeld geïnterviewd (Intermediair, Volkskrant, Onze Wereld etc). Kroonenberg is, met andere woorden, niet alleen een belangrijke wetenschapper, maar ook een mediafiguur met een aardige staat van dienst. Het is daarom des te merkwaardiger dat zijn naam in het sargief, op die ene vermelding in de boekenlijst na dus, niet voorkomt. Toeval? Of systematisch genegeerd omdat hij bekend staat als klimaatscepticus, die de menselijke invloed op het aardesysteem relativeert?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zout, klei, graniet

In het kader van 25 jaar Tsjernobyl en het nieuwe Nederlandse verlangen naar een tweede kerncentrale brengt VUconnected een webspecial over kernenergie. Journalist Jeroen Kuiper gaat op zoek naar de verbanden en verhalen achter de actualiteit. Hij zag kerncentrales en opslagplaatsen van nucleair afval in Nederland, Finland en Tsjernobyl. Hij was in ondergrondse opslagplaatsen voor kernafval in Duitsland en bezocht uraniumafvalbergen in de VS. Van 5 tot 26 april schrijft hij elke dag een nieuwe bijdrage hier, een selectie van deze bijdragen verschijnt ook op Sargasso.

Terwijl ´we´ al decennia lang radioactief afval produceren, is er nog altijd is nérgens ter wereld een eindopslagplek in gebruik genomen voor zwaar nucleair afval. Gek eigenlijk.

Meestal wordt nucleair afval in drie categorieën ingedeeld: laag-, middel- en hoogradioactief afval. Uiteraard is de laatste categorie verreweg de meest problematische. Qua volume stelt het echter relatief weinig voor. In Nederland kun je als bezoeker bij de COVRA (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) in Vlissingen gewoon bóven op al het Nederlandse –bewerkte- hoogradioactieve afval staan. Het zit in een paar vaten in de grond.

Minder gevaarlijk, maar qua volume veel groter, is de wereldwijde berg licht- en middenradioactief afval. Dit afval bestaat bijvoorbeeld uit schorten uit het ziekenhuis, die medici dragen bij röntgenscans en dergelijke. In Nederland wordt dit afval eveneens bovengronds, in een grote hal, opgeslagen in Vlissingen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“Het Saoedi-Arabië van het lithium”

Afghanistan herbergt waarschijnlijk de grootste voorraad lithium ter wereld (NYT). Dat zeggen Amerikaanse geologen die met hulp van het Amerikaanse leger voor bijna duizend miljard dollar (820 miljard euro) aan onaangeboorde mineralen in Afghanistan hebben ontdekt (Volkskrant). Naast het voor de industrie essentiële metaal lithium dat verwerkt wordt in batterijen zijn er ook onder meer grote hoeveelheden ijzer, koper, kobalt en goud aangetroffen.

In 2006 bracht het Amerikaanse leger met een Orion vliegtuig al de Afghaanse ondergrond in kaart. Dit was de basis voor nader veldonderzoek. Een gevalletje: ‘nu we er toch zijn’? Of ziet u hier een handeling met voorbedachte rade? Hoe dan ook de Afghanistan Geological Survey (intrigerende url) beschikt nu over kaarten die veelbelovende voorraden grondstoffen tonen.

Het Pentagon rept al enthousiast van “het Saoedi-Arabië van het lithium”. Maar de échte test moet nu nog komen: kan de Afghaanse overheid haar nieuwe rijkdom ten goede laten komen aan de Afghanen? De Wereldbank hielp Afghanistan met het schrijven van een nationale mijnbouwwet, maar of deze de spanningen tussen de nationale overheid, regionale overheden en de tribale leiders kan weerstaan valt nog te bezien? De burgeroorlog in DR Congo heeft (in grote gebieden) mijnbouw jarenlang praktisch onmogelijk gemaakt. Voor de winning van de mineralen is buitenlandse expertise, materieel en financiering nodig. De Amerikanen vonden de jackpot maar de Chinezen staan te trappelen om het over te nemen. China was eind 2007 al succesvol bij de overname van een Afghaanse kopermijn. Worden de Afghanen hier straks beter van en rijden ze net als Arabieren allemaal in dure Mercedessen? Het valt nog te bezien of de zwakke staat Afghanistan de vrijwel onvermijdelijke grondstoffen vloek kan vermijden…

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Antropocene afzettingen: plastic strand


Het huidige geologische tijdvak wordt door verschillende wetenschappers ook wel het Antropoceen genoemd vanwege de onmiskenbare invloed van de mens op de aardse ecosystemen. Hierbij horen onmiskenbare geologische afzettingen. In Nederland slepen we al eeuwen stenen en beton onze modderige delta in die ook over een miljoen jaar nog terug te vinden zijn als de zee alweer een paar keer over ons landje heen en weer gerold is: Randstad-conglomeraatbanken met wegdippende uitvoegstroken. Op Hawaii vormt zich ook een interessante antropocene afzetting: een plastic strand. Plastic in de oceanen verteert niet maar valt uiteen in miniscule korrels. De BBC filmde een Hawaiiaans strand dat opgebouwd is uit deze plastic korrels.

[niet onbelangrijk detail: check die (lengte)verschillen eens tussen de Wiki-pagina’s over het Antropoceen in het Nederlands, Engels en het West-Vlaams…?!!].

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende