Renzi’s risico

Het referendum in Italië over een grondwetswijziging zou wel eens anders kunnen uitpakken dan premier Matteo Renzi heeft bedoeld. Is Renzi overmoedig of dwaas? Op 4 december zal moeten blijken of hij niet een te groot risico heeft genomen met een volksraadpleging over de hervorming van het parlementaire stelsel. De kans is groot dat Italianen de gelegenheid zullen aangrijpen om hun ongenoegen over de regering te laten blijken. Daar zijn voldoende redenen voor. Als het referendum uitpakt als een motie van wantrouwen tegen de regering wordt de toekomst van het land buitengewoon onzeker. Renzi heeft al toegegeven dat hij een fout heeft gemaakt door het referendum te koppelen aan een stemming over zijn premierschap. Maar de geest is nu uit de fles. De Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo ruikt bloed na de overwinning die de partij deze zomer heeft behaald bij de lokale verkiezingen. En ook in Renzi's eigen partij is de pleuris uitgebroken. Vooraanstaande partijleden zoals partijsecretaris Pier Luigi Bersani en de vroegere premier Massimo D'Alema hebben aangekondigd tegen de hervormingen te zullen stemmen. Een nederlaag van Renzi begin december kan vergaande consequenties hebben. Ook voor de rest van Europa.

Foto: Reuniones Anuales GBM / FMI Lima 2015 (cc)

Bloeiende landschappen

ANALYSE - Wat betekent politieke retoriek? Is Nederland echt uit de crisis? Gaat het beter met de economie? De politiek praat er twee dagen over, maar als de meerderheid tot “zal wel” concludeert gaat men over tot de orde van de dag.

Mag ik vragen wat nu waar is? Tom Poes meende namens Marten Toonder: “De waarheid is alleen maar nuttig voor de wetenschap; de rest van de wereld doet het altijd zonder.”

Politieke waarheden

De vragen worden er voor de kiezer alleen maar klemmender van. Is een groei van minder dan 2% reden tot juichen? En hoeveel daarvan komt door technologische innovatie, hoeveel door het uitwonen van de aarde? Is de hoge werkloosheid een vervelend detail van het economisch beleid of meer dan dat? Is het economische en politieke perspectief in de EU niet ronduit bedreigend? Kunnen we vooruit met de euro, de ECB? Is de druk van de vluchtelingenproblematiek houdbaar?

Helmuth Kohl beloofde zijn kiezers “bloeiende landschappen” na de hereniging met de DDR; vandaar de kop boven dit stuk. De werkelijkheid was achterstand en verwaarlozing wegwerken, een mentale strijd tegen de “muur in de kop”. En nog steeds: ook Duitsland, economische locomotief of niet, toont maar uitermate beperkte cijfers; groei wel, maar vooral door Chinese vraag naar Audi’s en VW’s. En de kans dat Angela Merkel vervangen moet worden door mevrouw Petry van AfD is groot.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time| Eurovision

I see visions of outrage

Europe is falling apart

In the absence of war
We are questioning peace
In the absence of god
We all pray to police

De immer lezenswaardige publieksintellectueel Bas Kromhout gooide er vanochtend nog maar een Laibachje in. Right on the money.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Verhaal | Pieter Waterdrinker

Voor de podcast Het Verhaal praat Monique Huijdink met schrijvers over hun boek, in deze aflevering met Pieter Waterdrinker over zijn inmiddels tiende boek Poubelle, een urgente roman die de dilemma’s van deze tijd blootlegt.

Waterdrinker schildert in deze roman een ontluisterend portret van het zwalkende en verwende Europa en de hedendaagse condition humaine.

Deze podcast is ook te beluisteren via iTunes en Stitcher.

Waterdrinker werd voor verschillende literaire prijzen genomineerd onder meer voor de Libris Literatuurprijs voor zijn boek Lenins Balsem en zijn werk is vertaald in het Engels, Duits en Russisch.

Hij woont afwisselend in Moskou en Sint-Petersburg en is naast schrijver ook freelance correspondent Rusland voor onder meer de Telegraaf.

Monique Huijdink is tekstschrijver. Ze heeft tevens een thriller op haar naam staan over de intriges achter de schermen van de Tour de France.

Foto: Seth Frantzman (cc)

De Europese publieke opinie over vreemdelingen

ONDERZOEK - Immigratie zou het belangrijkste motief geweest zijn voor de Brexitstemmers. Nationalisme steekt overal de kop op in Europa. Wordt vreemdelingenhaat dominant in de Europese publieke opinie?

Het Amerikaanse Pew Research peilt al jaren de publieke opinie in Europa over tal van onderwerpen. Dit voorjaar is onderzocht hoe inwoners van verschillende Europese landen denken over vluchtelingen, immigratie en andere culturen. De uitkomsten geven te denken.

Zo is het aantal Britten dat vindt dat het land er op vooruit gaat met een grotere diversiteit aan inwoners net iets groter dan het aantal dat meent dat het allemaal slechter wordt (33 resp. 31 %; 34% maakt het niet uit). In Griekenland en Italië zijn mensen aanmerkelijk negatiever over diversiteit. Griekenland valt op door het hoge aantal mensen met een ongunstig oordeel over Joden ( 57%). Italianen oordelen in meerderheid negatief over Roma (82%) en Hongaren hebben de grootste hekel aan moslims (72%). Landen met een grotere moslimbevolking oordelen in meerderheid positief over deze bevolkingsgroep: Frankrijk 67%, Duitsland 65%, Verenigd Koninkrijk 63% en Nederland 60%. De aantallen die overwegend ongunstig oordelen over moslims blijven echter onverminderd hoog (Nederland 35%).  In de meeste landen wordt de kans op aanpassing van de moslimbevolking aan de nationale cultuur wel hoger ingeschat dan in onderzoeken in voorafgaande jaren. De scores voor Nederland op dit punt stegen sinds 2005 van 31% naar 42%, Duitsland steeg van 9% naar 32%.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sami Haidar (cc)

Don’t mention the war

De verbazing over de irrationele Brexit is nog niet verdwenen. De Britse kiezers doen zichzelf op korte en lange termijn schade, zo menen wij. Is het waar? Joris Luyendijk vindt dat de Britten niet zo nodig hoefden te blijven en noemt de uitslag nu een zegen voor de rest van de EU.

Maar hij is vooralsnog niet in talrijk gezelschap. Dat roept vragen op: zijn de markante tegenstellingen tussen oud en jong, goed opgeleid en slecht opgeleid, platteland en stedelijk van betekenis? Ik poog een verkenning te doen.

De geschiedenis

Moet je voor een standpunt over Brexit of Remain de oorlog hebben meegemaakt? En maakt dat verschil in Engeland en op het continent?

Luyendijk oordeelt hard: “bad faith and delusional thinking” waren de oorzaak, zegt hij in the Guardian: “the country has not come to terms with its own global irrelevance – hence its refusal to pool sovereignty.”

Als de oorlog tegen het Derde Rijk van Adolf Hitler het einde van Groot Brittannië als wereldmacht inhield, dan is dat oordeel begrijpelijk als een soort nostalgie van de oudere generatie naar een overzichtelijker wereld, waarin hun land een markante rol had. John Cleese laat het prachtig zien als Basil Falwty in Fawlty Towers.

Foto: BackBoris2012 Campaign Team (cc)

Hoe een volgende Exit te vermijden

OPINIE - Een kleine meerderheid van de Britten heeft het dan toch gedaan: stemmen voor een vertrek uit de Europese Unie. Het ‘Brexit’ laat zien dat de publieke discussie in Europa vast zit in een nogal ouderwetse politieke tweestrijd. Als we de conflictlijn een kwartslag draaien over het politieke toneel, krijgt de discussie ineens zin.

In luttele uren na het bekend worden van de uitslag, verschenen plaatjes die uitlegden uit wie die 52% (voor exit) respectievelijk de 48% (voor blijven) bestonden. Vooral de uitsplitsing naar leeftijdscategorie valt op. Hoe jonger de generatie, hoe liever ze bij de EU blijven. Senioren willen juist weg. De geografische verdeling is ook veelzeggend: de universiteitssteden, het financiële centrum en de Schotten willen blijven, terwijl de overige counties per saldo het exit verkozen.

fig1

Pro-blijf of pro-choice?

Twee weken geleden stelde de Volkskrant (11 juni, p.6) dat het ‘ieder voor zich’ is in de strijd om Brexit. Het artikel stelt dat er sprake is van onverwachte of zelfs onwaarschijnlijke bondgenootschappen. Een multinational en een groene partij zijn ineens vrienden, en de conservatief-liberaal Boris Johnson is voor een exit. Net als Labour-leider Jeremy Corbyn, maar hij moest vanwege partijdiscipline tegen campaignen. Niettemin is Corbyn, die wel onder de ‘linkse populisten’ wordt geschaard, in het exit-kamp in te delen. Het onderste duo is dus pro-Europees en de bovenste is voor een Brexit. Pro-blijf en pro-choice, zo je wilt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rampzalige trajecten, terminale remedies

Het openbaar bestuur bezit het fascinerende vermogen om beleidsmatige fouten tot het einde te volvoeren. Ik schrijf dit op de dag dat de Britten stemmen over hun lidmaatschap van de EU. Was de Britse EU-toetreding een vergissing?

Rampen

Ik moet denken aan ondergang van de Prinsendam in de Stille Oceaan, voor de Amerikaanse kust (1980).

In het verhaal over de ramp in de NRC stond een soort psychologische analyse. Er was een klein gebrek in de machinekamer, maar in de uren die volgden deden de leden van de bemanning ongeveer alles verkeerd en werd het probleem alleen maar groter. Uiteindelijk slaagden zij er in, ondanks hun opleiding en training, het schip te laten vergaan.

Het is een mooi verhaal; stel dat er niets aan de hand was en je zou de bemanning van circa 20 man vragen het schip met blote handen te doen vergaan, het zou ze vermoedelijk niet gelukt zijn. Ik zou het verhaal nog graag eens teruglezen maar kan het nergens meer vinden.

Het vergaan van de Prinsendam doet mij denken aan de EU: goed getraind, competent, bezig met positieve doelen, maar het schip vergaat toch. Inderdaad: als je het als doel zou stellen, zou het niet lukken.

Foto: Screenshot campagnefilmpje Opération Libero, Youtube

Operation Libero drijft populisten in de hoek

COLUMN - Onlangs publiceerde Alexander Pechtold een artikel in NRC Handelsblad met de titel: ‘Het einde van de redelijkheid? Dat geloof ik helemaal niet’. Hierin legt hij uit hoe moeilijk het is om populisme te bestrijden. ‘Als ik niet op de kletspraat van Wilders reageer, ben ik een wegkijker. Als ik er niet serieus op reageer, ben ik elitair. Als ik er wel op reageer, heb ik louter electorale motieven’, aldus Pechtold.

Hij is niet de enige politicus die door populisten soms tot wanhoop wordt gedreven, politici door heel Europa en sinds Trump ook in Amerika worstelen met dit probleem. Pechtold is waarschijnlijk wel een van de grootste ervaringsdeskundigen op dit gebied, en zijn doorzettingsvermogen heeft hem al veel steun en stemmen opgeleverd. Maar desondanks staat de PVV nog steeds hoog in de peilingen, zoals Pechtold vertwijfeld toe moet geven.

Ik heb goed nieuws: in Zwitserland, het land waar populisme al vele jaren zeer nadrukkelijk aanwezig is, lijkt er een antwoord te zijn gevonden. Dit antwoord heet Operation Libero.

Operation Libero is een beweging die zich ten doel stelt de Zwitserse politiek ingrijpend te veranderen. De aanleiding voor de oprichting was de aanname van het beruchte Masseneinwanderungsinitiative. Met dit volksinitiatief eiste de rechts-populistische Schweizer Volkspartei (SVP) dat Zwitserland de immigratie weer zelf zou gaan ‘sturen’. Dat dit niet compatibel is met het vrije personenverkeer van de EU, en dat hierdoor de samenwerking met de EU in gevaar zou komen, werd weggewuifd. De uiterst krappe aanname van dit volksinitiatief zette de relatie tussen Zwitserland en de EU op scherp, de SVP had haar doel bereikt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Maak Europa en de EU weer sexy

COLUMN - Wij leven in een tijd van hoge snelheid, van continue prikkels, van snelle veranderingen. Winkelen is allang shoppen geworden en moet een belevenis zijn. Vakantie betekent avontuur, in Azië door de jungle trekken, op de mountainbike door de Alpen rijden of met de bus dwars door Iran reizen. We houden van veel en van samen, van collectieve vreugde – Koningsdag of een wedstrijd van Oranje – en van collectief verdriet – de dood van Prince of de aanslagen in Parijs en Brussel. En we houden niet van saaiheid, van traagheid, van het grijze midden. Dat is niet sexy.

En juist dat laatste is de EU, een bedachtzame, schijnbaar kleurloze, ondoorzichtige overlegorganisatie. Een vergadertafel waar 28 verschillende landen het eens moeten zien te worden over de meest uiteenlopende thema’s, waar wordt gehandeld, onderhandeld, waar wordt gegeven en genomen, en waar dan uiteindelijk een soms onbegrijpelijk compromis uitrolt. Daar wordt de kiezer van de 21e eeuw echt niet blij van. Want dat is niet sexy.

Dan de beloftes van de PVV, UKIP, het Front National, de SVP, de AfD: stem op ons, dan wordt ons land weer soeverein, onafhankelijk, kunnen wij weer zelf internationale verdragen afsluiten en onze grenzen bewaken. Dan hebben wij onze eigen munt weer, dan betekenen wij weer iets in de wereld. Natuurlijk gaan wij ook handelen met die anderen, maar dan alleen nog op ónze voorwaarden. Wij bepalen zelf wie er naar ons toe mag komen, we willen alleen nog maar harde werkers die ons geld brengen, want bij ons geldt: eigen volk eerst! Dat is toch een veel aantrekkelijkere boodschap? Een heldere visie, een glanzende toekomst! Dat is pas sexy!

Vorige Volgende