Het probleem met referenda

Een referendum is alleen zinvol als het duidelijkheid schept Mislukte referenda Laten we eerlijk zijn: de grote referenda van de afgelopen jaren zijn allemaal mislukt. Ze hebben chaos, onduidelijkheid, wantrouwen en onvrede opgeleverd. Neem het referendum over de Europese grondwet. De tegenstanders wonnen, maar gaven totaal verschillende geluiden over of verdrag moest worden aangepast, en zo ja hoe, of dat het helemaal moest verdwijnen. Zo ook met het Oekraïnereferendum. Hier werd zelfs expliciet duidelijk dat het veel tegenstemmers niet eens om dat verdrag zelf te doen was. Het Brexitreferendum leidde tot een politieke chaos waar geen einde aan lijkt te komen. Het is zelfs jaren later nog volkomen onduidelijk wat de meerderheid van het volk nu eigenlijk wil, terwijl dat te weten komen toch het doel van een referendum moet zijn.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022
Foto: Chris Devers (cc)

Kunst op Zondag | Art after Brexit

, door

Allerlei voorspellingen en analyses gingen aan het Britse EU-referendum vooraf. Vooral van economische en politieke aard. Maar ook de kunstwereld brak zich het hoofd over de mogelijke gevolgen van een Brexit.
Een grote meerderheid van kunstenaars, galeriehouders, acteurs, theaterbobo’s, kunsthandelaars, filmmakers koos voor “Remain”. Een deel van hen deed actief mee om de publieke opinie voor blijvende deelname aan de EU te winnen.

De pro-‘Remain’ bijdragen van Damien Hirst,  de posters van Wolfgang Tillmans, de woede van Antony Gormley en de opinie van vele, vele anderen in de kunstsector mochten niet baten.

In aanloop naar het referendum ontstak Antony Gormley in woede toen de pro-Brexitclub één van zijn kunstwerken als symbool voor hun campagne gebruikten. Ze projecteerden hun ‘Vote leave’ op het beeld. Gormley stuurde zijn advocaten er op af. Hier Gormley’s ‘Angel of the North’ in ongeschonden staat:
cc Flickr Auntie P Angel of the North

De Britse kunstwereld reageert bezorgd, verbijsterd en woedend op de uitslag van het referendum.

Anish Kapoor: I am heartbroken. I hang my head. I feel shame, shame, shame at the xenophobia of this country. There are so many levels of division in Britain. And it’s all so unnecessary. I think the three men involved – Michael Gove, Boris Johnson and Nigel Farage – are despicable.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Rock Cohen (cc)

Nieuw Nederlands Nee?

, door

Wat zou een volgend EU-referendum ons brengen?

ACHTERGROND - Een nieuw EU-referendum. Eurosceptici hopen erop; eurofielen vrezen ervoor. Terecht? Of zo’n referendum er ooit komt is twijfelachtig. Bovendien zou de uitslag sterk afhangen van de vraag die in dat referendum wordt gesteld. Het vorige referendum, deze maand negen jaar terug, leert ons dat ‘framing’ van die vraag de doorslag kan geven.

‘Je kunt er donder op zeggen dat er bij het volgende EU-verdrag een referendum komt,’ aldus Niesco Dubbelboer onlangs. In 2003 was Dubbelboer als PvdA-Tweede Kamerlid mede-indiener van het wetsvoorstel dat leidde tot het referendum over de Europese Grondwet. Destijds was een belangrijke reden voor het houden van een referendum de verwachte vergroting van het draagvlak voor de EU. Nadat de Nederlandse bevolking overweldigend ‘ja’ zou hebben gestemd, zoals de verwachting was. De Raad van State merkte destijds in zijn advies op dat Dubbelboer en zijn mede-indieners niet stil hadden gestaan bij de mogelijkheid dat het referendum zou ‘mislukken.’ Met een ‘nee’ hadden de drie Kamerleden domweg geen rekening gehouden.

Een blunder – maar minder onbegrijpelijk dan die lijkt. Een ‘Nee’ leek onwaarschijnlijk. De Grondwet bevatte geen radicale wijzigingen, maar bestond vooral uit bestaande verdragen. Ze genoot de steun van vijf partijen, samen goed voor 83% van de stemmen bij de recentste Tweede Kamerverkiezingen. Bovendien stond Nederland bekend als pro-EU. Driekwart van de Nederlanders was voor EU-lidmaatschap en 72% voor de euro. Bij Europese verkiezingen kregen pro-EU partijen steevast minstens 83%. Ook na de beslissing tot een referendum leek het lange tijd een gelopen race. Acht maanden voor het referendum was volgens een peiling 73% van de Nederlanders vóór een Grondwet en 20% tegen. Vier maanden voor het referendum zei in een Spaanse volksraadpleging 82% ‘sí.’ De Spaanse uitslag was geen uitzondering. Meer algemeen hadden van de 39 eerdere keren dat er in een Europees land een EU-referendum was gehouden er liefst 29 in ‘ja’ geresulteerd.