Mens van het Jaar: de stille meerderheid

Wie namens de zwijgende meerderheid zegt te spreken, moet zijn mond houden. Stilte is immers de stem van die meerderheid, dus wat schreeuwen eigenlijk al die zelfbenoemde woordvoerders van de ‘stille meerderheid’? Onze zoektocht naar de zwijgende meerderheid, het Nederlandse synoniem voor ‘silent majority’ en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen, leverde niets op. Een conclusie kan zijn dat de Nederlandse bevolking te genuanceerd in elkaar steekt om ooit een echte stille meerderheid te kennen. Verkiezingsuitslagen geven een dermate verdeeld beeld weer dat die conclusie misschien is te rechtvaardigen. Misschien is het geen meerderheid maar een groep ‘ongehoorden’, die net groot genoeg zou zijn om een publieke omroep voor op te richten. Hebben de initiatiefnemers zich al opgeworpen als woordvoerder van de stille meerderheid? Het zou hun geloofwaardigheid aantasten.

Foto: mark notari (cc)

Stille meerderheid (3)

COLUMN - Wij denken dat Nederland geen land van meerderheden is. Maar er zijn lieden die hard roepen dat er in ieder geval een stille meerderheid zou zijn. We blijven stug doorzoeken naar de zwijgende meerderheid, de Nederlandse vertaling van ‘silent majority’en die we derhalve hier de stille meerderheid zullen noemen.

In een eerste stukje rees het vermoeden dat de stille meerderheid geen demografisch maar een demagogisch verschijnsel is. Een ooit door Richard Nixon gelanceerd stukje retoriek, dat later vooral door conservatieve en rechtspopulistische politici is gebruikt. En hoewel het tegenwoordig nogal populistisch is voor alles en nog wat een referdnum te eisen, de uitslag van het sleepwet-referendum liet geen enkele meerderheid zien.

We konden ook in een tweede stukje geen enkele meerderheid ontdekken in de uitslagen van verschilende verkiezingen en peilingen, dus verder gezocht. En jawel, het is zomer, het is vakantietijd en daar is dan de stille meerderheid!

Waar de massa de rest van het jaar opeen gepakt op het asfalt straat te ronken, blijkt ze deze weken stilletjes verdwenen.

De spitsverwachting volgens de Rijkswaterstaats verkeersinformatie:

Volop zomervakantie. In de traditionele spitsuren ontbreken de meeste files in z’n geheel. In de loop van de ochtend ontstaan hier en daar wat recreatie-vertragingen. Maar ook dat mag eigenlijk geen naam hebben.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland (cc)

Stille meerderheid (2)

COLUMN - We zijn nog steeds op zoek naar de zwijgende meerderheid, de Nederlandse vertaling van ‘silent majority’en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen.

In een vorig artikel rees het vermoeden dat de stille meerderheid geen demografisch maar een demagogisch verschijnsel is. Een ooit door Richard Nixon gelanceerd stukje propagandistische retoriek, dat later vooral  door conservatieve en rechtspopulistische politici is gebruikt.

Tevens suggereerden we in dat artikel dat Nederland geen land van meerderheden is, dus ook geen stille meerderheid kent. Maar omdat we, tegen de tijdgeest in, wars zijn van vermoedens en suggestieve stellingen, zoeken we toch naar bewijzen van de aanwezigheid van een stille meerderheid. We zouden het eens volledig mis kunnen hebben, nietwaar?

Vorige keer dachten we dat te vinden door te kijken naar de voor- en tegenstemmers bij het ‘sleepwet’-referendum. Maar noch de voorstemmers, noch tegenstemmers waren als een substantiële meerderheid te duiden.

Dan maar terug naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen (maart 2017). Met een opkomst van 81,57% (dat is ruim 61% van de totale bevolking) is een behoorlijke meerderheid ter stembus getogen. Zelfs als we pietluttig doen en alleen het aantal geldig uitgebrachte stemmen als referentie nemen, blijkt een dikke meerderheid  haar stemrecht te hebben uitgeoefend.

Foto: Sharon Mollerus (cc)

Stille meerderheid

COLUMN - Gisteren stipten we hier al even de zwijgende meerderheid aan. Daar wil ik nog iets over kwijt.

Het is 1. makkelijk spreken namens de zwijgende meerderheid. Als we er van uitgaan dat die ook echt bestaat, dan is het 2. ook makkelijk praten tegen de zwijgende meerderheid.

In het eerste geval kan men roepen wat men wil. U kunt verkondigen wat u wil, elke boodschap is er een van de zwijgende meerderheid.

In het tweede geval zit de makkelijkheid in het gegeven dat die meerderheid toch niets (terug)zegt. Het is immers een zwijgende. Alleen wie de zwijgende meerderheid oproept toch vooral eens wat van zich te laten horen, heeft het stukken minder makkelijk.

Sinds Richard Nixon in 1969 de zwijgende meerderheid bepotelde, is haar geschiedenis vooral een van conservatieve of rechtspopulistische politici die zich, al dan niet door eigen verzinsels, in het nauw gedreven voelen.

De zwijgende meerderheid wordt ten tonele gevoerd, of wordt aangeroepen, door lieden die het op gezette tijden noodzakelijk achten zich groter voor te doen dan ze zijn. Want hoe groot men ook in werkelijkheid is, een meerderheid is men zelden of nooit.

En omdat er zelden of nooit ergens een meerderheid voor is, zijn er spelregels in het leven geroepen om op zijn minst de schijn van meerderheid overeind te houden. Zonder zulke afspraken is  geen organisatie bestuurbaar, stagneert de continuïteit, komt er niets tot stand.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Timo Newton-Syms (cc)

Kunst op Zondag | Prima mensen

It’s better not to rely too much on silent majorities … for silence is a fragile thing… one loud noise and it’s gone.

(Banksy quote, vrij naar Alan Moore).

Terwijl rechts en links sinds mensenheugenis de zwijgende meerderheid voor hun idealistische karretjes trachten te spannen, zijn in het Kunstenlab in Deventer kunstenaars op zoek naar die zwijgende meerderheid (tot 30 april).

De zwijgende meerderheid is een uitvinding die wordt toegeschreven aan Richard Nixon die in 1969 ’the great silent majority of my fellow Americans’ achter zijn Vietnambeleid trachtte te scharen. Sindsdien zijn het vooral conservatieve politici geweest die zeiden de zwijgende meerderheid te vertegenwoordigen.

In het Kunstenlab zijn drie kunstenaars gevraagd te reageren op werk van collega’s, dat eerder al in het Enschedese Tetem was te zien. We putten even uit de tentoonstellingsinformatie.

Bij de video-installatie ‘De Mensen’ van Viktoria Gudnadottir: “Hoe dichterbij men komt, hoe lastiger het wordt om het individu als archetype van een groep te ervaren.”

videostills Viktoria Gudnadottir De Mensen
© Kunstenlab Viktoria Gudnadottir De Mensen

Bij de installatie The Opposite of Black and White van Gunter Gruben: Hij maakte een stemwijzer die veel genuanceerder kon worden ingevuld dan de officiële stemwijzer. Het resultaat: in zijn multimedia installatie (klik hier op Silent Majority) “verdwijnen de scherpe randen van het lijnenspel die de opvattingen aan uiterste zijden van het spectrum representeren”.

Foto: Ryohei Noda (cc)

Kunst op Zondag – U ook voor de verandering?

Kunst als wapen tegen oorlog is van een engagement dat aan menig revolutie heeft bij gedragen, Het bestaat nog en dat is om vrolijk voort te gaan op het pad der verandering.

Zo hadden we het vorige week over Art Works for Change, dat met rondreizende tentoonstellingen en online projecten mensenrechten, sociale rechtvaardigheid, gendergelijkheid, milieu en duurzaamheid aan de orde stelt.

Sinds 2008 heeft de organisatie 19 projecten gerealiseerd. Daarvan zijn 16 tentoonstellingen vertoond in 33 steden in 17 landen, op 40 locaties, waarvan 17 reguliere musea of kunstcentra. Maar nog op geen enkele plaats of in geen enkel museum in Nederland.

Dat zulke initiatieven nog steeds hard nodig zijn bewijst recente berichtgeving dat #MeToo de musea is binnengedrongen. Ophef waarover twee maanden eerder al in buitenlandse media was te lezen.

Wat zullen we nu hebben? Zijn er kunstenaars gedwongen de museumdirecteur te pijpen vooraleer hun werk werd geaccepteerd? Zijn er kunstenaars na afloop van vernissages bepoteld door geile conservatoren?

Vooralsnog niets van dat alles. Het ging om de vraag of kunst met vrouwelijk naakt nog wel zonder een hedendaagse #MeToo verantwoorde toelichting vertoond kan worden. Om daar een discussie over uit te lokken werden in de Manchester Art Gallery een groepje badende nimfen verwijderd.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: craftivist collective (cc)

Kunst op Zondag | Voor de verandering

Laten we voor de verandering eens een kijkje nemen buiten de focus van de media. Focus is in dit geval een eufemisme voor de tunnelvisie dat goed nieuws geen nieuws zou zijn.

Het is mooi mee genomen als we er vrolijk van worden, maar goed nieuws is niet altijd leuk nieuws. Goed nieuws gaat vaak over ellende. De meeste mensen willen daar van af en het goede nieuws is dat er ook veel mensen aan werken er van af te raken. Kunstenaars dragen daar op uiteenlopende wijze aan bij. Ze zetten kunst in als wapen tegen, onder andere, oorlog.

Niet iedereen is er van gecharmeerd als kunst onrecht, ongelijkheid en onmenselijkheid als onderwerp heeft (getfer, kunst moet leuk zijn….). Maar juist heden ten dage, nu de media focussen op wat ‘alternatief rechts’ wordt genoemd, is pijnlijk duidelijk dat we nog lang niet kunnen spreken van ‘verworvenheden’ van de revolutionaire idealen die grof gezegd vallen onder ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’.

Dat is bij lange na nog niet bereikt en wie op die ‘revolutie’ afgeeft laat zich kennen als een oerconservatieveling, zich vastklampend aan stereotypische machtsverhoudingen. Onderwijl bepotelen ze begrippen als vrijheid en democratie. Afblijven!

Sorry, ik dwaal af, we moeten naar het goede nieuws.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-11-2022

Kunst op Zondag | Uden

Prachtige kunst hoeft niet grootstedelijk te zijn. In landelijke media gaat de meeste aandacht naar kunst in de grote, bekende musea. Dat betekent dat het meeste kunstnieuws over musea in de Randstad en provinciehoofdsteden gaat. Dat gaat ten koste van kunst die alleen in regionale media aandacht krijgt. Jammer.

Neem nu eens het Brabantse Uden. Ruim veertigduizend inwoners en zo´n veertig kunstenaars. Die veertig moeten in Uden de kunst zien hoog te houden want de gemeente is, voor de tweede keer in haar geschiedenis, druk bezig zich van haar ´Collectie Uden´ te ontdoen.

De gemeente had ooit een omvangrijke collectie kunstwerken van lokale en landelijk bekende kunstenaars. In 1977 ging het mes in de collectie. Van 980 kunstwerken werd afscheid genomen en er bleven 120 stuks over in wat nu de gemeentelijke collectie heet.

Nu wilde de gemeente ook van die collectie af.

De twintig belangrijkste werken zouden in bruikleen worden gegeven aan het Museum voor Religieuze Kunst (MRK), de rest zou aan de makers worden teruggegeven. Dat plan  werd begin deze maand tegengehouden door de gemeenteraad, die unaniem de verantwoordelijke wethouder terugfloot. De ´Collectie Uden´ is voorlopig nog gered.

Het Museum voor Religieuze Kunst dreigde ook meerdere keren opgeheven te worden, maar heeft het tot nu wonderwel gered. Het museum is net dichtgegaan om grondig verbouwd te worden en gaat in september weer open.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Truthout.org (cc)

Kunst op Zondag | Bah, geëngageerde kunst

In de vorige aflevering (Bah, moderne kunst) ging het over mensen die een hekel hebben aan moderne kunst omdat het hun uitzicht belemmert. Al snel bleek dat niet zozeer de kunst weerstand opriep. Mensen raakten geërgerd omdat lokale overheden geen rekening hield met de wensen van bewoners die geconfronteerd worden met kunst in hun (openbare) buitenruimte. En de schrijvers van de aangehaalde stukjes, meenden dat het logisch is dat arrogantie van één kunstenaar leidt tot een hekel aan zijn moderne kunst.

Het rijk kan achteloos tachtig miljoen uit zijn achterzak trekken voor een Rembrandt, maar als het een tiende van dat bedrag uitgeeft aan een modern Nederlands kunstwerk, dan is de wereld te klein. Moderne kunst moet zich voortdurend bewijzen.

zei dichter, ethicus en filosoof Maarten Doorman in Trouw, naar aanleiding van De navel van Daphne, een studie naar de verhouding tussen hedendaagse kunst en engagement.

Onder de kop ‘Kunst heeft geen engagement nodig’, introduceert Allard Schröder Maarten Doormans boek in het NRC met:

‘Het Rijksmuseum moet dicht.’ (…)Wil hij werkelijk dat het museum sluit? Nee, bij nader inzien blijkt het slechts ontruimd te moeten worden. Wat er nu in tentoongesteld wordt dient plaats te maken voor hedendaagse beeldende kunst.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geëngageerde historici? Liever niet!

De hele tijd naar je eigen navel zitten staren, het heeft iets vunzigs. Iets eenzaams ook. Toch is dat wat de helft van de maatschappij zo’n beetje de hele dag zit te doen. Politici, journalisten, kunstenaars, wetenschappers. Ze hebben het contact met de samenleving verloren. Dat is in ieder geval wat ons de hele tijd wordt verteld. Niet zelden door die politici, journalisten, kunstenaars en wetenschappers zelf. Maar wat is het alternatief? Geert Mak? De Verdonk van de geschiedwetenschap als schoolvoorbeeld van het nieuwe engagement?

Vanuit de wetenschap bereikte ons een tijdje geleden de stem van technologiesocioloog in midlifecrisis Wiebe Bijker. Hij was geïnspireerd geraakt door het boekje Intellectuelen in Nederland van collega René Gabriëls. Wetenschappers moeten weer hun ‘handen vuil maken’, zegt Bijker in een interview met tijdschrift Mosaïek. Gabriëls betoogt in zijn boek dat intellectuelen nieuwe manieren moeten vinden om zich te mengen in het publieke debat. De traditionele intellectueel uit de twintigste eeuw moet plaatsmaken voor de ‘nieuwe kosmopoliet’.

Dat kosmopolitisme is in ieder geval bij geschiedkundigen ver te zoeken, vindt hoogleraar geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, Klaas van Berkel. “Het is moeilijk geld te krijgen voor onderzoeksvoorstellen die zich niet op Nederland richten.”, zei hij vorige week tijdens een debatavond in Amsterdam, georganiseerd door het Historisch Platform. Het is volgens hem slechts een voorbeeld van hoe “instanties als NWO elke vorm van engagement vermoorden”.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.