PS2015: Welke coalitie dan wel?

Welke coalitie heeft straks wel een meerderheid in zowel Eerste als Tweede Kamer, vraagt Tom van der Meer zich af. Wie het eerste verkiezingsdebat van PS2015 heeft gekeken, heeft gemerkt dat de campagne niet gaat over provinciale maar over nationale onderwerpen. En niet in de laatste plaats om de vraag of Rutte II – gesteund door VVD, PvdA en de ‘Constructieve 3’ – zijn meerderheid in de Eerste Kamer zal behouden. Met een schuin oog op de peilingen concludeerden onder meer Brinkman (CDA), Kox (SP) en Faber (PVV) dat kiezers de verkiezingen van de Provinciale Staten gebruiken om af te rekenen met de zittende regering. Dat heet dan een ‘duidelijk signaal van de kiezer’. Maar als de verkiezingen dan inderdaad genationaliseerd zijn, is het merkwaardig dat de werkelijke hamvraag dan niet wordt gesteld. Die hamvraag luidt: Wat dan wel?

Door: Foto: Gerard Stolk (cc)
Waan van de dag

Teeven koerst af op botsing met Eerste Kamer

, door

Trouw:

Staatssecretaris Fred Teeven (VVD, veiligheid en justitie) koerst af op een frontale botsing met de Eerste Kamer. Die wil in meerderheid dat hij de bezuinigingen op de rechtsbijstand terugdraait, maar Teeven blijft dat weigeren.

Weliswaar waren Teevens bezuinigingsplannen niet door de Eerste Kamer gekomen, maar dat lost hij op met een Algemene Maatregel van Bestuur.

En nu is de Eerste Kamer dus – terecht – boos, waardoor zelfs een motie van afkeuring of wantrouwen denkbaar lijkt te worden:

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Gerard Stolk (cc)

De ‘Kerstcrisis’ 2014

, door

De afgelopen week is er weer veel staatsrecht gepasseerd. Verwerping in en door de Eerste Kamer van een belangrijk wetsvoorstel. Crisisberaad in het kabinet. Een oplossing met een keuze voor een nieuw voorstel, en als alternatief, wanneer dat faalt, overleg met de Tweede Kamer, en zo werd aangegeven een AMvB! En dat alles over de kwestie van de vrije artsenkeuze, ja of nee, respectievelijk de macht van de zorgverzekeraars. Dat zijn erg veel thema’s. Laten we ze eens aflopen.

De Eerste Kamer

Uiteraard mag de Eerste Kamer staatsrechtelijk een wetsvoorstel verwerpen, ook als het een belangrijk voorstel is! Maar uitzonderlijk is het wel, vooral omdat het voor velen uit de lucht kwam vallen, en de PvdA-tegenstemmers dat niet erg publiekelijk van te voren hadden aangekondigd.

Voor een publiek issue vind ik dat redelijk merkwaardig. Niet alleen omdat er dan iets voor de stemming mogelijk had kunnen worden opgelost (al dan niet via mogelijke novelles), maar omdat dit soort zaken toch openheid vereist. Nu is het voor velen wel erg schimmig wat de motieven waren en zijn, en of die wel in alle openheid met de andere Eerste Kamerleden en het kabinet zijn gewisseld.

Dat klemt temeer omdat ik het mandaat van de Eerste Kamer wel wat erg schimmig vind, door het indirecte kiesrecht via Provinciale Staten, en het veel recentere mandaat van de Tweede Kamer.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Een Senaat zonder PVV?

, door

ACHTERGROND - Het is niet ondenkbaar dat de PVV straks met nul zetels in de Eerste Kamer is vertegenwoordigd.

Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer worden gehouden, zou de PVV van Geert Wilders 25 zetels halen (peiling Ipsos 4 december 2014). Bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer, die op 26 mei volgend jaar plaatsvinden, zouden dat er wel eens heel wat minder kunnen worden dan de twaalf à dertien die je op basis van de peiling voor de Tweede Kamer zou verwachten. Misschien worden het er wel nul.

Als dit gebeurt, is het voor een groot deel toe te schrijven aan de getrapte verkiezingen voor onze Eerste Kamer. De burger kiest de leden van de staten in zijn provincie, waarop de leden van Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer kiezen. Een partij die landelijk goed scoort in de peilingen is dus gedwongen om ook op provinciaal niveau actief te worden wil zij niet alleen in de Tweede Kamer, maar ook in de Eerste succes oogsten. Juist daar wringt bij de PVV de schoen.

In 2011 slaagde de eenmanspartij van Wilders er weliswaar in om in alle provincies voldoende kandidaten bij elkaar te sprokkelen en een goede uitslag neer te zetten, maar vervolgens ging er van alles mis. De PVV-fractie in Noord-Holland klapte uit elkaar en scheurde in vieren. Ook in andere provincies (Noord-Brabant, Gelderland, Drenthe en Friesland) stapten Statenleden uit de respectieve PVV-fracties. In Limburg mocht de PVV het een jaartje proberen in Gedeputeerde Staten, maar ook dat was geen succes. Voordat het Limburgse college viel, hadden zich overigens ook in die provincie PVV-Statenleden afgesplitst van de moederfractie. Het is allemaal al eens besproken (hier en hier).

De eerste vraag is of PVV-leider Wilders voldoende capabele kandidaten kan vinden om aan de komende Statenverkiezingen deel te nemen. Meindert Fennema legde vier jaar geleden al eens treffend uit waarom het voor de PVV zo moeilijk is om aan goede kandidaten te komen.

Waan van de dag

Regeerakkoord, marktwerking belangrijker dan democratie

, door

Zo vindt althans het huidige kabinet:

Het kabinet is voornemens om het wetsvoorstel van minister Edith Schippers (Volksgezondheid) aangepast opnieuw in te dienen. Sneuvelt deze ook dan wil de coalitie dit via een truc buiten het parlement om regelen.

Dit kan door een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), waarbij geen instemming van het parlement nodig is. […]

ChristenUnie-leider Arie Slob stelde dat zijn partij niet voor een wet zal stemmen waar de AMvB-route een optie is. Volgens Slob kan het niet zo zijn dat een wet die twee keer is weggestemd alsnog wordt doorgedrukt. Hij noemt dit “staatsrechtelijk zeer onzuiver”.

D66-leider Alexander Pechtold noemt het coalitiecompromis staatsrechtelijk dubieus. Hij sprak van een “dreigement” vanuit het kabinet. […]

PvdA-leider Diederik Samsom vindt de AMvB-optie te verdedigen om essentiële onderdelen uit de zorgafspraken toch uit te kunnen voeren. […]

Tijdens het debat ontstond een confrontatie tussen Rutte en de Kamer. Pechtold vroeg de premier een advies over de AMvB-optie van de landsadvocaat openbaar te maken, maar Rutte weigerde.

Ook nadat Pechtold hem erop wees dat een eerder advies van de landsadvocaat door minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) wel openbaar is gemaakt bleef Rutte stellig beweren dat dergelijke adviezen nooit openbaar worden gemaakt.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Een simpele vraag, een lastig antwoord

, door

ACHTERGROND - In de aanloop van de Statenverkiezingen van 2011 noemde premier Rutte de wijze waarop de Eerste Kamer wordt gekozen ‘bizar’. Dat was evenwel geen reden voor zijn toenmalige kabinet, noch voor het in 2012 aangetreden kabinet van VVD en PvdA om daaraan iets te veranderen. Het onderwerp ‘staatkundige vernieuwing’ zat in de ijskast en bleef daar in.

Het kabinet-Rutte II en verantwoordelijk minister Plasterk zetten in op decentralisatie en op versterking van het middenbestuur door vorming van een provincie ‘Zuiderzee’ (Noord-Holland, Flevoland en Utrecht). Dat dit indirect ook gevolgen zou hebben voor de verkiezing van de Eerste Kamer bleef geheel buiten beschouwing. De samenvoeging van drie provincies zou per saldo immers tot vermindering van het aantal Statenleden hebben geleid, waardoor het electoraat voor de Eerste Kamer (de Statenleden) nog kleiner zou worden dan het nu al is. Nog ‘bizarder’ dus. Het ‘landsdeel-plan’ ging echter van de baan.

Het aanvankelijk wat lichtzinnige optimisme dat de Eerste Kamer in meerderheid wel steun zou geven aan kabinetsplannen, verdween spoedig. Er bleken onderhandelingen nodig met ‘meest geliefde’ oppositiefracties in de Tweede Kamer om daar het politieke draagvlak te vergroten. Dat maakte ook in de Eerste Kamer kans op een meerderheid reëel, uitgaande van de ‘wetmatigheid’ dat verwante fracties in beide Kamers als regel een zelfde stemgedrag vertonen. Dát moest worden onderhandeld, was omdat bij de formatie geen kabinet was gevormd dat kon rekenen op een meerderheid in de Staten-Generaal. Er kon hoogstens worden gesproken van een kabinet dat vruchtbaar kon samenwerken met de beide Kamers. De verhoudingen in de Eerste Kamer dwongen het kabinet feitelijk tot die onderhandelingen.

Foto: Audringje (cc)

De vermeende apolitieke rol van de Eerste Kamer

, door

OPINIE - Het voorstel van de VVD om de Eerste Kamer alleen nog maar over de kwaliteit en uitvoerbaarheid van wetten te laten stemmen, komt voort uit autoritair machtsdenken, meent Jos Lubbers.

Zondagavond werd bij Nieuwsuur weer eens aandacht besteed aan de politieke rol van de Eerste Kamer. Volgens de zelfbenoemde politieke erfgenamen van Thorbecke, de VVD, heeft de Eerste Kamer een te politieke rol gekregen, waardoor de Senaat voor Tweede Kamer speelt.

De Senaat, die al sinds 1815 een plek heeft in het Nederlands staatsbestel, moet van de altijd zo staatsrechtelijk behoudende VVD bij de mestvaalt van de geschiedenis worden gezet. De VVD wil een staatscommissie instellen die advies moet uitbrengen over het kaltstellen van de Eerste Kamer de inrichting van het parlementair stelsel. De VVD-leider in de senaat wilde hiervoor een motie indienen bij de algemene politieke beschouwingen die dinsdag zijn gehouden in de Eerste Kamer, maar deze motie is wellicht overbodig geworden door de toezegging van premier Rutte dat er een staatscommissie komt die voorafgaand aan de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 met aanbevelingen komt. Rutte zei ook dat dit geen prioriteit is van het kabinet. Gelukkig maar.

De top van de VVD is in de ban van radicaal meerderheidsdenken, twitterde Trouw-columnist Hans Goslinga. Zelf zou ik dit kwalificeren als autoritair machtsdenken. De VVD is namelijk regeringspartij van een kabinet onder leiding van een VVD-premier, dat geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Om alle fantastische wetten die dit kabinet bedenkt door de Eerste Kamer te krijgen is men afhankelijk van de oppositie in de Eerste Kamer. Met de gedoogpartners D66, SGP en CU hebben PvdA en VVD een hele krappe meerderheid in de Eerste Kamer. Eén dissidente senator en het feest gaat niet door.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: beeld van wikipedia

Nieuwe poging godslastering strafbaar te houden

, door

OPINIE - Probeert de PvdA nu in navolging van de VVD ook de christelijke partijen te paaien? 

De Eerste Kamer behandelde dinsdag het wetsontwerp dat het verbod op godslastering uit de strafwet moet halen. Het was een initiatief van de Tweede Kamerleden De Wit (SP) en Van der Ham, nu vervangen door Schouw (D66). Het moet een einde maken aan de jarenlange slepende discussie over een obsoleet strafrechtartikel dat na de moord op Theo van Gogh weer van stal werd gehaald door Donner, toenmalig minister van Justitie en kleinzoon van de indiener in 1931. Gevoeligheden van moslims zowel als christenen gaven sindsdien meerdere malen aanleiding om een besluit over het schrappen van het zelden en sinds 1966 nooit meer toegepaste artikel 147 uit de Strafwet op de lange baan te schuiven.
De Tweede Kamer heeft nu eindelijk de knoop doorgehakt en dus is het laatste woord aan de Eerste Kamer, die naar verwachting volgende week het definitieve vonnis gaat vellen. Maar van harte gaat het niet, zo blijkt uit de bijdragen van diverse senatoren. De partijen die in de Tweede Kamer tegen het schrappen van het verbod stemden, CDA, ChristenUnie en SGP, maakten ook aan de overkant bezwaren tegen ‘dit verkeerde signaal’ dat onvoldoende tegemoet komt aan het feit dat er de binnen een multireligieuze samenleving juist behoefte is aan onderling respect en tolerantie (Kuiper, CU). Door het schrappen van het verbod van godslastering wordt volgens senator Kuiper de sluis open gezet voor zware zielsbeledigingen van gelovige medeburgers. Dat het artikel niet meer gebruikt werd was volgens hem en ook volgens Franken (CDA) geen argument. Senator Holdijk (SGP) probeerde in een niet te volgen kronkelredenering een belangrijk motief van de indieners van het wetsontwerp, dat de strafwet gelovigen niet meer moet beschermen tegen beledigingen dan niet-gelovigen, onderuit te halen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eerste Kamer houdt kaarten op zak

, door

ANALYSE - Het seizoen is geopend. We gaan weer stempuzzelen in de Senaat! Al geruime tijd checkt Publiekrecht & Politiek of bepaalde voorstellen die volgens de Eerste Kamer zijn aangenomen ook wel echt op een meerderheid van stemmen gefundeerd zijn. Aan de andere zijde van het Binnenhof wordt namelijk met de constitutioneel aanvechtbare regel gewerkt dat bij een stemming alle senatoren van een fractie geacht worden aanwezig te zijn. Ook als zij eigenlijk ziek thuis zitten of zich aan het andere einde van de wereld bevinden. Dan worden er dus meer stemmen uitgebracht dan er aanwezigen zijn. Dat is zeker in een tijd waarin een meerderheid in de Eerste Kamer geenszins vanzelfsprekend is en daar voor iedere stem gevochten moet worden toch tamelijk kwalijk.

En op de eerste dag van het nieuwe jachtseizoen, afgelopen donderdag, schieten we meteen een exotische prooi. De Eerste Kamer zou wegens subsidiariteitsbezwaren een zogenaamde gele kaart hebben getrokken tegen een voorstel van de Europese Commissie tot oprichting van een Europees OM. Bij nadere beschouwing blijkt zij dat echter helemaal niet gedaan te hebben.

Afgaande op het stenogram waren er drie senatoren afwezig: twee van de VVD en één van de SP. Dat waren twee fracties die subsidiariteitsbezwaren hadden en dus vóór het voorstel tot het trekken van een gele kaart waren. De voorstanders konden daarmee niet meer dan 36 stemmen mobiliseren, net zoveel als de voltallig aanwezige tegenstanders. Kortom, daarmee staken de stemmen en houdt de Eerste Kamer de kaarten op zak. In een volgende vergadering moet er dan volgens het Reglement van Orde een herstemming plaatsvinden. Dat had pas op 29 oktober gekund, want aanstaande dinsdag zijn de senatoren met herfstreces. Maar dan kan de zaak toch gewoon op 29 oktober gerepareerd worden? Helaas. Een subsidiariteitstoets moet worden uitgevoerd binnen een termijn van acht weken. En laat die termijn nu net op 28 oktober eindigen… Geen gele kaart dus, behalve dan weer een gele kaart voor de Eerste Kamer vanwege stemgeklungel.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende