Veganistische boterhammen

Het is verbazingwekkend hoe snel je je een nieuwe levensstijl kunt aanmeten. Ook als het om veganistisch eten gaat. Maar je moet het wel echt willen. De tijd vliegt voorbij. Ik denk steeds: ‘ik moet nu toch echt een keer die excursie naar een lokaal, kleinschalig, biologisch boerenbedrijf organiseren, zodat ik erover kan schrijven in mijn blog.’ Maar ik heb het moment nog niet gecreëerd. Natuurlijk is het doel van zo’n uitstapje ook niet om mijn lezers erover te kunnen vertellen. Het doel was om de mogelijkheid open te houden om dierlijke producten te eten, als ik dat echt graag wilde, en ik de herkomst kende en daarachter kon staan. Feit is echter, dat ik me prima vermaak met dat veganistische eten.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022
Foto: dan pope (cc)

Wind mee voor de feiten

, door

ACHTERGROND - Het vermogen van alle commerciële windturbines in Nederland is afgelopen jaar met vijf procent gegroeid, blijkt uit CBS-cijfers vandaag. Maar toch blijven tegenstanders dezelfde tegenargumenten voeren, onder andere dat windmolens ‘draaien op subsidie.’

Door Ernst van Zuijlen en Jan Paul van Soest.

Op gezette tijden verschijnen er schotschriften tegen windenergie. Onlangs nog fulmineerde Elsevier onder de titel ‘Wind lost niets op’ tegen deze duurzame energievorm. Wat volgde was een bekende reeks van hele, halve en ontkrachte argumenten, die echter niet per se door herhaling waar worden. Hieronder een paar veelgehoorde misverstanden die op allerlei plekken de ronde doen, met wat kanttekeningen, onder het motto: ieder heeft recht op zijn eigen opinie, maar niet op zijn eigen feiten.

Dé reden voor windenergie zou tegengaan van klimaatverandering zijn. Er is helemaal geen klimaatverandering, laat staan dat deze door de mens wordt veroorzaakt, luidt een veelgehoord argument, dus is windenergie ook niet nodig. Zo zou het al zestien jaar niet meer opwarmen terwijl de uitstoot van CO2 gewoon doorgaat. Die bewering is fabeltje, dat door onderzoeksinstituten wordt weersproken. De opwarming van de aarde en de rol van broeikasgassen als CO2 zijn geen meningen, maar feiten.

Daarnaast: al in de jaren ’70 en ’80 werd begonnen met de ontwikkeling van hernieuwbare energie zoals wind en zon, toen het klimaatvraagstuk nog niet eens op de politieke agenda’s stond. De reden van toen is nog steeds geldig: het is gewenst de afhankelijkheid van onze economie van fossiele brandstoffen te verminderen, vanwege de prijsschommelingen en de geopolitieke machtsspelen die met fossiele energie worden gespeeld. Eén inzicht is wel veranderd: waar we vroeger dachten dat de voorraden fossiele energie binnen enkele tientallen jaren op zouden raken, is het beeld nu dat er voor honderden jaren olie, kolen en gas in de aardbodem zit. Dat is een geruststellende gedachte wat betreft de voorraden, maar niet wat betreft het klimaat. Als alle fossiele brandstoffen zouden worden opgestookt zou dat de temperatuur van de aarde zeer sterk verhogen.Verbranding van fossiele brandstoffen geeft ook andere milieueffecten dan alleen opwarming: verzurende stoffen zoals stikstof- en zwaveloxiden, fijn stof, maar ook radioactiviteit (bij gebruik van kolen). De menselijke gezondheid en de natuur ondervinden hiervan schade.

Foto: Mark Botham (cc)

Regionale duurzaamheid

, door

OPINIE - Vergeet bij lokale duurzaamheidsprojecten ook het grotere plaatje niet. 

In den lande gaat men voor duurzaamheid. Gemeentes willen klimaatneutraal worden. Huishoudens leggen zonnepanelen op het dak. Er komen steeds meer windmolens in de polder. Boeren ruiken aan biovergisting. Projectontwikkelaars zijn ambitieuzer dan de energieprestatienorm van hen verwacht. Economische crisis of niet, het blijft bruisen en gonzen van de initiatieven.

Het is interessant te kijken hoe deze regionale duurzaamheidsdoelen gedefinieerd worden. Vaak gaat het om moeilijk definieerbare percentages zoals CO2-reductie, streefcijfers energiebesparing, hoeveelheden duurzame energie en aantallen proefprojecten.

Als de regionale doelen eenmaal vastgesteld zijn, begint het gecijfer. Want waar houdt de regiogrens op? Hoort de veerboot, die op biodiesel zou kunnen varen, nu wel of niet bij de plannen voor een duurzaam Texel? Telt groen Utrechts afval dat naar Flevoland gaat mee voor de ene, de andere of voor beide provincies? Verandert de elektrische auto van duurzaamheid als hij de gemeentegrens overgaat?

Wit en zwart

Wat we hiermee qua duurzaamheid opbouwen, doet denken aan iets dat gaat lijken op een voetbal. De witte vlakken op een voetbal zijn de regio’s die zich sterk inspannen voor duurzaamheid. Daar komen er steeds meer van. En ze raken ook met elkaar verbonden. Dat is goed nieuws. Duurzaamheid wordt iets dat wereldwijd wordt doorgegeven. Het grote probleem is dat er altijd veel vlakken, op de voetbal én de aarde, zwart zullen blijven. Regio’s die er geen zin in hebben. Gemeenschappen die andere belangen hebben. Oorlogsgebieden waar fossiele grondstoffen zitten. Voor die vlakken blijft duurzaamheid altijd ver weg.

Foto: Martijn de Visser (cc)

Vechten over groene stroom ondermijnt vertrouwen consument

, door

OPINIE - Belangenorganisaties zouden een onafhankelijke keuzehulp voor écht groene stroom moeten maken. Maar dat is nog ver weg.

Op 8 januari werd de argeloze energiegebruiker uit zijn nieuwjaarslethargie gewekt door het TV-programma Kassa Groen, dat stelde dat groene stroom lang niet altijd echt groene stroom is. Een week later deed het NOS-journaal dat nog eens dunnetjes over naar aanleiding van een groene stroomchecker, gelanceerd door de HIER-klimaatcampagne. Onder de vlag groene stroom, ecostroom, natuurstroom of welke andere fancy naam dan ook wordt elektriciteit verkocht waarvan de consument denkt of mag aannemen dat deze groen is. Maar volgens HIER en de NOS is dat bij nadere beschouwing toch niet het geval.

Via een checker van HIER kan de twijfelende stroomafnemer zien hoe groen zijn product werkelijk is. Althans, volgens de criteria van die checker. Andere organisaties met andere criteria komen tot heel andere bevindingen. Dat bleek een weekje na de lancering van de HIER-checker in, opnieuw, het TV-programma Kassa. Die conclusies leunden op gegevens van de Consumentenbond, Greenpeace en WISE. Op basis van een onderzoeksrapport van SOMO werden nu de bedrijven in plaats van de producten beoordeeld. Toch gek, sneerde de directeur van de Consumentenbond, dat in de door Essent gesponsorde HIER-checker groene stroom van Essent hoog scoort, terwijl dat volgens het SOMO-rapport een erg vies bedrijf is. Maar ja, een bedrijf is geen product.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | Duurzaamheid is geen religie

, door

COLUMN - Het Groene Geloof is onzin. Juist in ons huidige, ‘onduurzame’ economische systeem speelt geloof een veel grotere rol.

Afgelopen weekend presenteerde Trouw haar ‘ontdekking’: duurzaamheid is een religie. Twee Trouwredacteuren hadden flink zitten grasduinen in teksten van de Duurzame 100 en andere groene voortrekkers en vonden daarin religieuze zinsneden als ‘het eren van de Aarde’ en ‘heilige opdracht’, en christelijke elementen als de apocalyps, anti-materialisme en boetedoening. Ze stelden zelfs een ‘catechismus’ op, een beknopte geloofsleer die de kernvragen van het Groene Geloof zou samenvatten. Het is op zich best een mooie tekst, maar het heeft weinig met religie te maken.

Jaren geleden – ik weet niet meer waar – hoorde ik een definitie van religie die me sindsdien bij is gebleven: religie is een communicatiesysteem met bovennatuurlijke elementen. Trouw noemt duurzaamheid een religie zonder God en Jezus (voorzover je die kunt scheiden natuurlijk), een ‘seculiere religie’. Dat kan dus niet. Dan blijft alleen het communicatiesysteem over, en dan zijn Facebook, popmuziek, de Tweede Kamer en misschien zelfs de Postcodeloterij ook religies.

Je zou nog kunnen zeggen: ja, maar duurzaamheid is net zo dogmatisch als geloof. Dat is misschien soms zo, maar dat is in ieder geval niet de bedoeling. De wetenschap moet maatgevend zijn. Als biologisch eten of windenergie niet duurzaam blijken te zijn, zouden we het niet moeten willen.

Foto: Kanu Hawaii (cc)

Kracht van consument redt wereld

, door

COLUMN - Waarin de auteur ontdekt wat carrot mobs zijn en aangenaam verrast is door de potentie ervan.

Milieudefensie mailde Sargasso over hun nieuwe campagne: ze zijn bezig met een carrot mob-actie waarbij ze massaal kaas zonder soja uit Zuid-Amerika bestellen om een grote Nederlandse kaasmaker op regionaal veevoer over te laten stappen.

Een carrot mob. Ik had er nog nooit van gehoord. In eerste instantie dacht ik aan een meute die woest met winterpenen stond te zwaaien voor het kantoorpand van de genoemde kaasmaker. Maar het is iets doeltreffender – en íets minder ‘kijk-die-activistische-milieugekkies-nou’ – dan dat.

Carrot Mob is een bedrijf in San Francisco, vertelt Wikipedia mij, dat in plaats van boycots buycots organiseert. Ze mobiliseren een grote groep consumenten om een bepaald product van een bepaald bedrijf te kopen. Dat bedrijf zal zich in ruil daarvoor inspannen een milieuvriendelijk, menswaardig, maatschappelijk verantwoorde actie te ondernemen.

Blijkbaar is dat zo succesvol gebleken dat het concept en naam nu door andere organisaties is overgenomen. 

Veel koffie en bier drinken

Thanksgiving Coffee is een koffiebrander in Californië die het een goed idee leek hun koffiebonen voortaan met boten die op windenergie varen te vervoeren. Maar daar hadden ze geld voor nodig. Dus schakelde ze Carrot Mob (het oorspronkelijke bedrijf) in om zoveel mogelijk koffie te verkopen aan sympathisanten. Ze mikten op 150.000 dollar voor de windboten, maar haalden ruim 30.000 dollar op. Dus werden het schone koffie-ovens in plaats van de kekke windboten, maar he: iets is beter dan niets, nietwaar?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: cermivelli (cc)

Grassroots of kunstgras: energievoorziening in de media

, door

ANALYSE - Al dan niet geënsceneerde protesten in de media hebben veel invloed op de besluitvorming rond onze energievoorziening, constateert Jurgen Ganzevles.

Groepen mensen die zich druk maken over maatschappelijke kwesties worden ook wel grassrootsbewegingen genoemd. Kunstgrasgroeperingen zijn minder bekend. De Amerikaanse senator Lloyd Bentsen gebruikte het woord astroturfing voor het eerst, in 1985. Dit nieuw uitgevonden werkwoord verwijst naar een merk kunstgras. Het ging hem om het ensceneren van publiek protest, als tegenhanger van spontane betrokkenheid. Historische voorbeelden van kunstgrasbewegingen zijn aangewakkerde demonstraties uit de tijd van de Joegoslavische dictator Milošević en Amerikaanse pro-rokencampagnes, waarvan de banden met de tabaksindustrie zijn aangetoond.

Publieke meningsvorming begrijpen is een vak apart. In de energiewereld speelt het een rol in de discussies over windmolenparken, biomassa, kernenergie, CO2-opslag en schaliegaswinning. Het zijn ingewikkelde dossiers. Vragen over economie, technologie, duurzaamheid, veiligheid en de ruimtelijke inpassing lopen dwars door elkaar heen. Feit versmelt met fictie. Waarden en emoties zijn niet los te zien van belangen.

Op de rem

Het woud aan onzekerheden als het gaat om duurzame energievoorziening leidt tot een snelle opkomst van maatschappelijk protest. Partijen die niet overtuigd zijn, nemen het zekere voor het onzekere en trappen hard op de rem. Neem schaliegaswinning als voorbeeld. In 2010 wakkerde de documentaire Gasland de discussie over grootschalige schaliegaswinning in Amerika stevig aan. In 2011 bracht vooral de geplande proefboring in het Brabantse Boxtel het debat naar Nederland. Anno 2012 hebben niet minder dan 37 gemeentes te kennen gegeven dat zij substantiële bezwaren zien tegen winning van schaliegas in hun grondgebied.

Vorige Volgende