Elektrische auto’s in de Dakar-rally
, door
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendcollege | Geen blauwdruk voor natuur en samenleving
, door
Dit is de zevende aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. Kijk hier de lezing terug.
Er is geen blauwdruk voor de ideale natuur en ook niet voor de samenleving, zo concludeerden prof. dr. Bert Theunissen (Geschiedenis van de Natuurwetenschappen, UU) en prof. dr. Rosemarie Buikema (Art, Culture and Diversity, UU). In de zevende dubbellezing in de serie Duurzaamheid als wereldbeeld spraken zij over mens- en natuurbeelden.
Het idee van permanente transitie is een beter beeld, dan het idee van de toekomst als utopisch, vredig en paradijselijk einddoel. Ook natuurbeschermers en degenen die wenkende perspectieven voor democratie en samenleving schetsen moeten zich dat realiseren. Als de natuur niet dwingend een ideaal oplegt, hoe bepalen we dan wat we willen behouden voor toekomstige generaties? Als de samenleving op verschillende manieren kan worden ingericht, wat is dan de richting die we kiezen?
Dat is helemaal aan ons, zegt de wetenschapsfilosoof. Niet door ter reduceren, maar door de veelheid van verhalen en mogelijkheden te verkennen, zegt de cultuurfilosoof. Zo vormen we op basis van wat we hebben, nieuwe beelden over onszelf en de natuur, waarin we ons collectief kunnen herkennen. De toekomst is dus wel maakbaar, maar op een andere manier dan we dachten; ze volgt meer uit het verleden, dan dat ze sprongen maakt.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendcollege | Games for change
, door
Dit is de zesde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. Kijk hier de lezing terug.
‘Reality is broken, we need games to fix it’, zo citeerde prof. Peter Werkhoven de Amerikaanse game-wetenschapper Jane McGonigal. Games zouden wel eens de sociale verbanden van de toekomst kunnen zijn. De manier om samen te werken en samen oplossingen te bedenken voor vraagstukken rond schaarste.
En dat is hard nodig, zo liet Werkhoven zien op basis van onder andere TNO-studies. Van de energiecrisis zijn we al wel doordrongen, maar we zijn veel minder bekend met de schaarste van zeldzame metalen zoals lithium, indium, exotium of neodinium, waar ons mobieltje, maar ook windmolens en zonnepanelen van afhankelijk zijn. Prof. Joost Raessens is als wetenschapper betrokken bij de games for change-beweging en stelt dat games inderdaad in staat zijn ons gedrag te beïnvloeden. Duurzaamheid is niet een probleem van kennis, maar van waardeoriëntatie. Die wordt gevormd tijdens je opvoeding en is daarna erg moeilijk te veranderen.
Toch is het ons gedrag dat we moeten bijstellen. Er wordt nu al gesproken over het opdelven van oude vuilnisbelten om metalen terug te winnen. Slimmere technologie en wetgeving zijn belangrijk, maar onvoldoende om te voorzien in onze behoeften en die van toekomstige generaties. Alleen een ander consumptiepatroon en spaarzamer omgaan met wat we hebben, zal er voor zorgen dat we kwaliteit van leven kunnen behouden. Dat is geen leuke boodschap, maar het spelelement van games zou ons wel eens kunnen overhalen daar toch in te geloven. En al spelend kunnen we aantrekkelijke oplossingen verzinnen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Quote du Jour | Gas drukt groen weg
, door
You can’t reach the [climate] targets like this – there is no way that switching to gas would solve the problem. I don’t think it’s really credible that gas is the only future.”(Guardian)
Prof David Mackay, wetenschappelijk hoofdadviseur van de Britse overheid waarschuwt voor de lobby van de olie- en gasindustrie. Bedrijven als Shell, GDF Suez en Statoil zijn de laatste tijd vol in de aanval en promoten aardgas als ‘groene’ energiebron. Het staat vast dat bij de verbranding van aardgas minder CO2 vrijkomt dan bij olie of steenkool. Maar ‘groen’ is het niet, zeker niet in het geval van schaliegas waar tijdens de winning grote hoeveelheden methaan (CH4) bij vrijkomen. De aardgaslobby dreigt nu de echte duurzame energie: zon en wind weg te drukken zo stelt Mackay.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendcollege | Broodoorlog in Nederland?
, door
Dit is de vijfde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. De lezing is hier te zien.
Als we niets doen kan een broodoorlog, een oorlog om voedsel, of anders een conflict om energie of grondstoffen ook in Nederland uitbreken. Dat stelt prof. Paul Schnabel (Universiteitshoogleraar en directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau) naar aanleiding van de vraag of hij het serieus meent, als hij zegt dat de druk op grondstoffen wereldwijd zo groot is dat dit vast niet alleen in de Arabische wereld tot opstanden zal leiden.De beste wijn is al gedronken. We zijn ongelooflijk rijk in het Westen. Nederland heeft het hoogste Bruto Nationaal Product van de EU. We moeten beseffen dat niet de hele wereld in diezelfde welvaart zal kunnen leven en dat anderen ook hun aandeel opeisen.
De Chinese overheid bracht vorige week haar vijfjarenplan uit. Dat ademt een enkele gedachte: nooit meer honger voor de Chinese bevolking, al moeten ze de halve wereld opkopen. Prof. Annelies Zoomers (International Development Studies) ziet deze trend wereldwijd. Met name de jongeren wereldwijd, willen hun dromen kunnen verwezenlijken. Fatsoenlijk te eten hebben hoort daar bij, maar ook een westerse levensstijl. Om de wereldbevolking te kunnen voeden zal voedselzekerheid opnieuw op de nationale en internationale beleidsagenda moeten komen. En we moeten beseffen dat het beleid van de laatste jaren om alles tot handelswaar uit te roepen, zelfs land en water, sociaal en ecologisch niet houdbaar is.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Atoomstroom of groene stroom
, door
In het kader van 25 jaar Tsjernobyl en het nieuwe Nederlandse verlangen naar een tweede kerncentrale brengt VUconnected een webspecial over kernenergie. Journalist Jeroen Kuiper gaat op zoek naar de verbanden en verhalen achter de actualiteit. Hij zag kerncentrales en opslagplaatsen van nucleair afval in Nederland, Finland en Tsjernobyl. Hij was in ondergrondse opslagplaatsen voor kernafval in Duitsland en bezocht uraniumafvalbergen in de VS. Van 5 tot 26 april schrijft hij elke dag een nieuwe bijdrage hier, een selectie van deze bijdragen verschijnt ook op Sargasso.
Compleet overstappen van atoomstroom op elektriciteit uit andere energiebronnen, gaat dat? Onze oosterburen denken van wel. In Duitsland komt ongeveer 23 procent van alle stroom uit kernenergie; momenteel is 16 procent van alle energie bij de Duitsers ‘groen’. In Nederland komt vier procent van onze stroom uit eigen kernenergie. Met het geimporteerde atoomstroom uit Frankrijk komen we uit op ongeveer tien procent. Ongeveer tien procent van de Nederlandse stroom komt uit wind, zon en biomassa.
Dicht
Onze oosterburen zijn nu van plan compleet uit de kernenergie te stappen. De vaak als besluiteloos bekritiseerde bondskanselier Merkel heeft de smaak echt te pakken, en wil dat Duitsland definitief afscheid neemt van de kernenergie. En, bijna ongelooflijk: politiek gezien bestaat daarvoor een grote meerderheid. Niet alleen de acht oudste, inmiddels van het stroomnet gehaalde kerncentrales moeten uitgeschakeld blijven, ook de negen recentere centrales moeten dicht, is de planning. Onze buren bakkeleien nog wel over de vraag wannéér de centrales van het net moeten gaan. Oppositiepartij de SPD wil dat uiterlijk 2021 alle kerncentrales dicht zijn. De Duitse Groenen vinden uiteraard dat het al duidelijk eerder kan: volgens hen kunnen alle kerncentrales al in 2017 dicht. Merkel wil zich nog niet op een datum vastleggen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendcollege | Lekker en gezond, wie bepaalt dat?
, door
Dit is de vierde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters.
Wat is duurzaam in de veehouderij en in de gezondheidszorg? In de vierde dubbellezing in de serie “Duurzaamheid als wereldbeeld: de rol van wetenschap in maatschappelijke verandering” bogen prof. dr. Miedema (decaan geneeskunde, vicevoorzitter van de Raad van Bestuur UMC) en prof. dr. Pijpers (decaan Diergeneeskunde, UU) zich over die vraag. Als duurzaamheid volgens de definitie van Bruntland “kwaliteit van leven is voor ons en toekomstige generaties”, dan zouden artsen en de biomedische wetenschappers bij uitstek degenen zijn aan wie we dat kunnen vragen.
Toch is dit niet de medisch-wetenschappelijke traditie. Wetenschappers maken hun vraag zo klein, dat ze er een goed wetenschappelijk verantwoord antwoord op kunnen verwachten. Hoe zit het met dat ene eiwit in de lever? Deze 1.0 benadering voldoet echter niet meer. De grote vragen behoeven aandacht en daar willen patiënten, bedrijven en politiek over meepraten. Wetenschap 3.0 gaat over cocreatie van kennis. Dat zal niet zomaar tot consensus leiden, maar wel tot robuuste kennis.
Al laten de tientallen jaren durende discussies in de veehouderij – over dierenwelzijn, milieu, diervoeder uit de derde wereld en de vraag hoe gezond het is om vlees te eten – zien dat het nog steeds de vraag is in hoeverre we echt grip krijgen op wat we belangrijk vinden en wat dat mag kosten. Een varken dat rolt in de modder op de derde verdieping van een varkensflat? Als het goed gebeurt, zijn megastallen vanuit oogpunt van hygiëne en welzijn zelfs te verkiezen boven een kleinschalige boerderijtje. Maar zijn we dan niet weer met technologie aan het oplossen wat eigenlijk voortkomt uit de bovenmatige aanspraak die we maken op wat de aarde ons biedt? En om op gezondheid terug te komen: lukt het ons om de omslag te maken naar preventie en zuiniger te zijn op onze gezondheid in plaats van te investeren in levensverlengende, extreem dure technologie?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Weekendcollege | Stem voor een duurzame samenleving
, door
De komende weken plaatst Sargasso de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door directeur Melanie Peters.
Volgens Mark Bovens (Bestuurskunde, UU) en Henk Kummeling (decaan Recht, UU) is het een zoektocht welke instituties op welk niveau verantwoordelijkheid kunnen nemen voor duurzaamheidsissues. Maar het is geen onmogelijke opgave. Instituties zijn geen gegeven; wij zijn het die ze legitimeren en wij kunnen eraan werken om ze democratischer te maken, ook op wereldschaal. Duurzaamheid vraagt om langetermijnbeleid en moet daarom weggehouden worden van de waan van de dag. Maar ook niet te ver op afstand staan van de politiek, want het blijft een politiek vraagstuk – het betreft namelijk afwegingen over verdeling van welvaart en welzijn.
Misschien is een herwaardering van wat we hebben op zijn plaats. De rechtstaat en de democratie zijn voorwaarden voor een duurzame samenleving. Die zijn in veel landen nog geen feit. De waterschappen worden soms lacherig afgedaan in Nederland, maar het buitenland is er jaloers op. Langzaam zien we opnieuw erkenning voor de nationale staat als niveau waarop collectieveactieproblemen – die zich voordoen bij afwegingen rondom duurzaamheid – opgelost kunnen worden. In heel Europa is er een tendens zoals in Nederland, waar de Eerste Kamer een grotere rol gaat spelen bij langetermijnafwegingen. Op het niveau van de nationale staat zijn de checks en balances, de macht en tegenmacht het sterkst verankerd. En dat is van belang, omdat duurzaamheid zoals gedefinieerd door Bruntland, als het bereiken van kwaliteit van leven voor huidige en toekomstige generaties, alleen tot stand komt als alle belanghebbenden vertegenwoordigd zijn en als degenen aan wie we deze issues toevertrouwen verantwoording afleggen. Zo kan balans ontstaan tussen people, planet en profit, zonder dat een ervan ten koste gaat van de ander.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.