Onbalans tussen democratie en uitvoering

We moeten vertrouwen hebben in de autonome burger, zegt het cliché van de dag. Dat noemen we de kanteling in de participatiesamenleving. Het zou prettig zijn als George Orwell nog leefde om deze “newspeak”  te fileren. Want de realiteit is natuurlijk toch dat meedogenloze wethouders en staatssecretarissen hun zaken regelen met de institutionele belangen in de markt en dat de burger alleen op papier centraal staat. Ik schrik van mezelf als ik dit opschrijf: ik klink als een PVV-stemmer. Wie wat scharrelt op internet, kan veel clubjes en bewegingen vinden, die zich bezig houden met bestuurlijke problemen en verhoudingen. Het gaat om het Huis van Thorbecke, maar ook om de kracht en doeltreffendheid van het openbaar bestuur. In december kwamen veel van die clubjes in Den Haag een middag bij elkaar, een mooi, bont palet van vernieuwingsdrift. Ook het Netwerk voor Politieke Innovatie (NPI) was er bij. Lach niet, lezer, soms begrijpt iemand de noodzaak van vernieuwing. Het NPI heeft een leidraad, dat is eenvoud. Het NPI vindt dat dingen te ingewikkeld worden gemaakt en dat de overheid vastloopt in regeldrift.  'Onze overheid wordt niet kleiner en sterker, maar juist logger en ineffectiever,' zo schreef ik als uitsmijter, in een vorige blog over paradoxen in het openbaar bestuur.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-02-2022

Het einde van Presseurop

ELDERS - Voor de rubriek ‘Elders’ maakte ik de afgelopen jaren dankbaar gebruik van Presseurop, een onafhankelijk, Europa-breed nieuwsorgaan. Dat kan niet meer, want de Europese Commissie weigert het blad nog langer te subsidiëren. Een gevoelig verlies voor de Europese publieke opinie.

Presseurop was een unieke site met persartikelen uit heel Europa, van Bulgarije tot Denemarken en van Spanje tot Estland, die dagelijks werden vertaald in tien talen. Met mogelijkheden voor commentaar en discussie. ‘Nergens anders,’ schreef de redactie bij het afscheid, ‘konden Europese burgers terecht voor zowel Griekse hoofdartikelen, artikelen uit de Hongaarse pers als reportages uit de Baltische, Roemeense of Duitse pers. Nergens anders konden analyses van de meest invloedrijke journalisten uit Europa zo makkelijk worden vergeleken. En nergens anders, misschien nog wel het belangrijkste punt, konden lezersreacties worden gelezen en geschreven in verschillende talen, die automatisch werden vertaald.’

Het project werd vanaf 2009 als experiment gefinancierd door de Europese Commissie en uitgevoerd door het Franse weekblad/website Courrier International.  Ondanks de extra financiële middelen die het Europese Parlement beschikbaar heeft gesteld voor mediaprojecten in 2014 heeft Commissaris Reding besloten dat de subsidie aan Presseurop niet wordt voortgezet. Daarmee komt vlak voor de Europese verkiezingen een einde aan een weliswaar kostbaar, maar voor de Europese democratie wezenlijk project.

Privacy als politiek instrument, of: het echte privacyprobleem

Dat Evgeny Morozov niet de grootste internet-halleluja-persoon is die ons graag mag wijzen op de risico’s van een samenleving waarin het internet centraal staat, is bekend. Maar zijn analyse over wat de verregaande digitalisering betekent voor privacy en waarom nou echt belangrijk is, is zeer lezenswaardig.

In het kerstnummer van De Groene Amsterdammer staat een vertaling: ‘Het echte privacyprobleem. Onzichtbaar prikkeldaad.’ (online alleen achter betaalmuur).

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Morrend volk

COLUMN - Een morrend volk duidt niet op een teveel aan democratie, maar op een gebrek daaraan.

Het was een moedige oproep van ‘acht intellectuelen’, om anti-EU populisme geen podium meer te bieden. Maar ook een domme oproep.

Een dergelijke oproep tot censuur is koren op de molen van mensen als Thierry Baudet en Bastiaan Rijpkema. En los van dat ze er niet vies van zijn feiten te negeren, verdraaien en op te blazen, hebben ze een punt: er klopt iets niet met de democratie in Europa. Het antwoord hierop is geen niets-aan-de-hand-column van acht zelfbenoemde intellectuelen.

Maar het kan nog bonter. De drie ex-bewindslieden Rick van der Ploeg, Aart Jan de Geus en Hans Hoogervorst verklaarden deze week onze nationale democratie failliet, en stelden daarop voor een flinke kiesdrempel in te stellen om van een hoop gezeur af te zijn.

In Europa zijn alle stukken openbaar, zeggen de eerstgenoemden, en mogen de nationale parlementen op iedere stap hun fiat geven.

Maar de inspraak en besluitvorming zijn in de EU uitermate slecht geregeld. Wat in Brussel wordt besproken onttrekt zich voor een groot deel aan de controle van het Europees Parlement, terwijl nationale parlementen slechts geconfronteerd worden met de uitkomsten van lang overleg. Europese leiders worden gekozen in een schimmig wandelgangenproces. Daar zou iedere democraat zich rot voor moeten schamen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | De EU mag niet veranderen

COLUMN - Dat een VVD’er zich meer thuis voelt bij een EU-scepticus dan bij een EU-hervormer verwondert Klokwerk niets. De EU is immers exact zo vormgegeven als de VVD het wilde.

Afgelopen week maakte de VVD’er Mark Verheijen stennis over de EU. Een deel van zijn woorden heeft hij alweer terug moeten nemen, maar het ei is gelegd: de VVD wil niet naar een federaal Europa. Daar is immers helemaal geen draagvlak voor.

En dat is helemaal waar. Er zijn er nog maar weinig die blij zijn met de EU. De crisis brengt het slechtste in de EU naar boven. De incompetentie om de bankencrisis op te lossen, de strenge bezuinigingsagenda die de crisis alleen maar verhevigt, en het dwangmatig privatiseren van de collectieve voorzieningen wekken terecht maar weinig enthousiasme op.

Om draagvlak te krijgen voor de EU zal er heel wat moeten veranderen. Bijvoorbeeld dat de 3%-regeling opzij gezet wordt voor een slimmere investeringsagenda. Of beter, dat er definitief afgerekend wordt met het gegraai in de bankensector, in plaats van dat er steeds belastinggeld naar wordt toegeschoven. Of misschien slimmer: gekozen leiders die dat gaan regelen, in plaats van dat grijze muizen benoemd worden in een schimmig wandelgangenspel.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: -JvL- (cc)

Navelstarend debat over eigen functioneren Tweede Kamer

OPINIE - Deze week vergadert de Tweede Kamer, in een besloten vergadering, over haar eigen functioneren. Het gaat misschien over iets als minder spoeddebatten. Het gaat niet over haar eigen laksheid om de data over haar functioneren goed en toegankelijk open te stellen voor de burgers die ze vertegenwoordigt.

Het is voor een Nederlander thuis makkelijker te achterhalen hoe een willekeurig Brits lagerhuislid gestemd heeft over de vossenjacht dan of de D66 voor of tegen het sluiten van nertsfokkerijen heeft gestemd. U kiest om de zoveel jaar uw de zoveel jaar een volksvertegenwoordiger maar kunt absoluut niet controleren wat deze volksvertegenwoordiger met uw stem gedaan heeft.

Al in 2005 (!) schreven we vanuit Sargasso een open brief naar de Tweede Kamer over deze situatie. Als antwoord kregen we dat er een nieuw systeem zou komen, Parlis. Het duurde tot 2012 voor daar iets van naar buiten kwam. En toen werd het weer stil. Nog steeds is dit systeem niet beschikbaar voor de burgers. Nog steeds is het niet mogelijk om eenvoudig te zien wat een partij of politicus nu of in het verleden heeft gezegd of gestemd. Nog steeds is het een gesloten bolwerk dat kennelijk niet wil dat iemand meekijkt in de echte keuken.

Foto: The Reboot (cc)

Waarom loting geen oplossing is voor democratisch tekort

ANALYSE - De afgelopen weken is David Van Reybrouck niet weg te denken uit de nationale media. Onder meer in Buitenhof, de Correspondent, de Volkskrant en Trouw kaart hij terecht een aantal problemen aan met het functioneren van de representatieve democratie. Armen Hakhverdian en Van Reybrouck discussiëren elders over de vraag of die problemen zich inderdaad uiten in een structurele vertrouwenscrisis.

Evenzo interessant als het vertrouwensvraagstuk is de prikkelende oplossing die Van Reybrouck aandraagt. Hij stelt meermalen dat loting van politieke functies democratischer is dan verkiezingen, omdat kiezers momenteel alleen kunnen stemmen op professionele politici met ‘geld, diploma’s of connecties.’ Door loten zou ‘het onderscheid tussen bestuurders en bestuurden verval[len].’

Loten is niet democratischer dan verkiezingen, en kan zelfs afbreuk zou kunnen doen aan de democratie.

Legitimiteit gebaseerd op kans betekent minder burgerinspraak

De legitimiteit van de ingelote bestuurder is volledig gebaseerd op het principe van kans: de bestuurder had net zo goed u of ik kunnen zijn. Dit betekent echter ook dat de inhoudelijke voorkeuren van alle andere burgers buitenspel staan. Van Reybrouck stelt in Trouw dat ‘het verlangen naar inspraak groeit.’ maar dat burgers ‘pas na vier jaar weer politici kiezen die vervolgens verlamd zijn door de kieskoorts en niets durven te doen.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: marie-ll (cc)

Geschiedenis van de Algemene Politieke Beschouwingen

ACHTERGROND - Wanneer werden de Algemene Politieke Beschouwingen voor het eerst gehouden? En wat was het meest gedenkwaardige moment sindsdien?

Vandaag en morgen vinden in de Tweede Kamer de Algemene Politieke Beschouwingen plaats. Dan krijgt de Kamer de kans te reageren op de plannen die door de regering zijn aangekondigd in de Troonrede en de Miljoenennota. Vroeger waren de algemene beschouwingen pas in oktober, maar in 1993 zijn ze naar voren geschoven, naar de dinsdag en woensdag direct na Prinsjesdag. Dit jaar is het bij wijze van uitzondering een week later. Nóg vroeger waren er nog helemaal geen Algemene Beschouwingen, althans: toen heetten die nog niet zo. Dat zit als volgt.

In 1813 werd in Nederland, nadat het Frankrijk van Napoleon was verslagen, het koningshuis van de Oranjes in ere hersteld Koning Willem I de eerste Koning der Nederlanden uit het huis Oranje-Nassau. Sindsdien spreekt de koning(in) aan het begin van het parlementaire jaar op Prinsjesdag de zogenoemde Troonrede uit. Dat gebeurde voor het eerst op 2 mei 1814. Daarna viel Prinsjesdag aanvankelijk op de eerste maandag in november, en later op de derde maandag in oktober. Maar hierdoor bleef er niet genoeg tijd over om de begroting vóór 1 januari te behandelen. In 1848 werd Prinsjesdag daarom vervroegd naar de derde maandag van september. In 1887 werd dit op verzoek van de christelijke partijen veranderd in de derde dinsdag van september, omdat veel kamerleden al op zondag van huis moesten vertrekken om op tijd voor Prinsjesdag in Den Haag te arriveren.

Vorige Volgende