Liever lokaal

In de provincies wordt nog steeds hard gewerkt aan nieuwe bestuurscolleges. De coalitievorming staat sterk onder druk van de enorme winst die de BBB twee maanden geleden overal boekte. Het verlies van de oude partijen maakt het niet mogelijk bestaande colleges te herstellen. Dat verlies kwam bepaald niet onverwacht. Een jaar eerder, bij de Gemeenteraadsverkiezingen, waren de lokale partijen de grote winnaar. Ook toen werden de bekende landelijke partijen vrijwel overal teruggedrongen. En dat leidde vorig jaar bij de vorming van gemeentebesturen tot lange, moeizame onderhandelingen. Het Montesquieu instituut publiceerde onlangs onder de titel Van barricade naar bestuur een evaluatie van de nasleep van de gemeenteraadsverkiezingen met extra aandacht voor de doorbraak van de lokale partij in het gemeentebestuur. Daar kan men in de provincie - en ook elders in de politiek- wellicht nog wat van leren. Op 16 maart 2022 is er door 51% van de stemgerechtigde kiezers gestemd voor 333 gemeenteraden. De lokale partijen wonnen niet alleen de verkiezingen, maar ook de daaropvolgende formaties. Zij winnen veruit de meeste wethouderszetels. Zelfs 'flink meer dan op grond van de verkiezingsuitslag verwacht mag worden', schrijft NOS-onderzoeker Hugo van der Parre. 'In ruim acht op de tien gemeenten zit minstens één wethouder namens een lokale partij in het college'. Bescherming van de lokale identiteit In hun analyse van de rol van de lokale partijen in het formatieproces vergelijken Paul Andriessen en Pieter Maessen tien gemeenten. De verhalen zijn nogal divers, maar er springen een paar punten uit over het karakter en de populariteit van de lokale partijen. De nieuwe lokale partijen zijn vaak afsplitsingen van landelijke partijen. Hun leiders zijn populair omdat ze de lokale identiteit succesvol weten te vertolken. Bescherming van die identiteit is een belangrijk motief om op hen te stemmen. Ze steunen op het gevoel van veel mensen dat ze hun grip op wat er in de wereld gebeurt verloren hebben. 'Dan is het fijn  als er in je directe omgeving een lokale groep opstaat die zich ervoor inzet het lokale bestuur wél op de naaste omgeving af te stemmen,' schrijven Andriessen en Maessen. En die bereid is zich te verzetten tegen eisen die voortkomen uit landelijk beleid (windmolens, opvang van vluchtelingen). De bestuurlijke herindeling, waar de landelijke partijen zonder veel kritiek aan hebben meegewerkt, heeft het ontstaan van lokale partijen aangejaagd. De winst die ze hebben geboekt weerspiegelt de wens van veel kiezers om het bestuur dichtbij huis te houden en uit te laten voeren door mensen die men kent en makkelijk kan ontmoeten. Persoonlijke relaties zijn van groot belang naast een flinke portie chauvinisme en afkeer van wat van elders komt. En daarbij horen nu ook de traditionele volkspartijen CDA en PvdA die lokaal uitgeteld zijn en ingehaald worden door lokale partijen (en de BBB). Besturen wint het van representeren Schaalvergroting en bureaucratisering hebben bijgedragen aan het verlies van de landelijke partijen. Wethouders waren in het verleden lokaal bekende en toegankelijke persoonlijkheden. Nu werven de landelijke partijen elders professionele bestuurders, onbekende technocraten, die vaak weinig voeling hebben met de lokale gemeenschap. Raadsleden, van wie je dat in elk geval wel mag verwachten, gaan vervolgens dan ook nog te veel op de stoel van de bestuurder zitten, constateert Joop van den Berg, em. professor parlementaire geschiedenis en voormalig Eerste Kamerlid voor de PvdA, in de slotbeschouwing van deze bundel. Volksvertegenwoordigers die uitsluitend gefocust zijn op beleid verwaarlozen volgens hem hun representatieve taken, het stem geven aan de gevoelens van hun achterban. 'Wat populisten vaak in het extreme doen, dat zie je bij veel lokale partijen in de raad op gematigde wijze en geheel te goeder trouw gebeuren. Natuurlijk voegen zij zich in een traditie die resultaat wil bereiken, maar zij hechten meer belang dan gewoonlijk aan de representatie van hun kiezers, aan duidelijk maken dat zij namens hun kiezers willen spreken', aldus Van den Berg. Hij ziet het optreden van de lokale partijen daarom als 'een heel gezonde reactie op manifeste gebreken in goede parlementaire eigenschappen als representatie en scherp debat.' Aandacht voor de kiezer De vraag is natuurlijk wel hoe lang de lokale partijen hun representatieve taken zo enthousiast blijven vervullen. Zeker als ze nu meer en meer bestuurlijke verantwoordelijkheid gaan dragen. En waarom hebben die landelijke partijen eigenlijk zo weinig oog voor hun 'manifeste gebreken'? Van den Berg eindigt optimistisch: 'De definitie van volksvertegenwoordiger is in Nederland opnieuw ter discussie gekomen dankzij lokale partijen. De aandacht voor de kiezers en wat hen beweegt is er door vergroot.' Een opmerkelijke uitspraak van een PvdA-politcus meer dan twintig jaar na Fortuyn. Van barricade naar bestuur biedt naast een analyse van de betekenis van de lokale partijen aardige inkijkjes in het proces van coalitievorming. Het gaat overal wel een beetje anders, maar de provinciale onderhandelaars vinden er ongetwijfeld interessante case studies tussen die hen in hun specifieke geval kunnen inspireren. Interessant is ook de terugkeer van het idee achter het oude afspiegelingscollege via zogenaamde raadsbrede akkoorden. Lianne van Kalken deed er onderzoek naar en is positief over deze manier om 'uit gefixeerde verhoudingen tussen oppositie en coalitie te komen'. De door haar onderzochte raadsakkoorden typeert ze als 'inhoudelijk, oplossingsgericht en scherp'. Dat lijkt te constrasteren met het gebruikelijke coalitieakkoord, dat blijkens de bijdragen in deze bundel nog vaak gaat over de poppetjes en veel minder over de inhoud. Van barricade naar bestuur; de doorbraak van de lokale partij, Joan Smithuis e.a. Den Haag, Montesquieu Instuituut/Boom juridisch, Den Haag, 2023 [deel 21 van de Montesquieu Reeks] €25,00

Foto: Ministerie van Buitenlandse Zaken (cc)

Wie was het meest succesvol aan de onderhandelingstafel?

ANALYSE - door Simon Otjes (eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees)

Het regeerakkoord ligt er. Na een formatie van negen maanden zijn VVD, D66, CDA en ChristenUnie eruit. We hebben het eindresultaat van de onderhandelingen. Een cruciale vraag voor politicologen is wie daar de meeste invloed op heeft kunnen uitoefenen. Journalisten stellen al de vraag: heeft de VVD niet te veel weggegeven? Volgens de Telegraaf ademt het akkoord D66. Kunnen we een beeld krijgen van welke partij aan het langste eind getrokken heeft? En kunnen we een beeld krijgen van onder welke voorwaarden een partij succes boekt?

Het meten van onderhandelingssucces

Papier is geduldig. Vage formuleringen kunnen veel conflicten afdekken. Ook dit akkoord blinkt daarin uit: “We bezinnen ons op de positie van het lokale bestuur en de positie van de burgemeester daarbinnen om het toekomstbestendig te maken.” Tussen de partijen die de burgemeester in huidige vorm willen behouden en de partijen die een directer democratisch mandaat willen, is hier een wazig compromis gesloten. Bovendien worden sommige beslissingen uitgesteld in verband met de nieuwe bestuurscultuur.

De financiële paragraaf van het regeerakkoord is een stuk preciezer. De coalitiepartijen committeren zich aan bepaalde bedragen. Bovendien: partijen hebben ook bij de doorrekening hun programma in eenzelfde mal aangeboden. Die twee, de programma’s en het regeerakkoord, zijn zo direct te vergelijken. Deze financiële paragraaf bevat het overgrote deel van het akkoord: klimaat, economie, zorg, onderwijs veel van deze voornemens hebben financiële implicaties, maar zelfs de rol van de Tweede Kamer staat in de budgettaire bijlage.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: -JvL- (cc)

Minderheidsregeringen hoeven niet minder stabiel te zijn

Gastbijdrage van Tom van der Meer (eerder verschenen op Stuk Rood Vlees)

Minderheidsregeringen hebben in Nederland een slechte naam. Ze zouden instabiel zijn, en weinig effectief. Begin april verscheen in de Volkskrant een interview waarin staatsrechtgeleerde Wim Voermans dit punt onderstreepte. Hij omschreef de minderheidsregering als een ‘loopgravenoorlog’ en een ‘flipperkastspel’. De Volkskrant kopte zelfs: ‘gedoemd te mislukken’.

Maar is dat zo?

Verschillende politicologen raden juist aan om de optie serieus op tafel te leggen. Zitten die er dan zo naast? En waarom hebben zowel de Raad voor het Openbaar Bestuur (in 2016) als de Staatscommissie Parlementair Stelsel (in 2018) stellig geadviseerd om de minderheidsregering als een realistisch alternatief te onderzoeken tijdens een kabinetsformatie?

Inhoudelijk pleiten verschillende argumenten voor minderheidsregeringen. Ze stellen zowel coalitie- als oppositiepartijen in staat om zich te profileren, en kunnen meer ruimte bieden aan het dualisme tussen regering en parlement. Zeker in een land waar een grote bereidheid bestaat van oppositiepartijen om met voorstellen van de regering in te stemmen, is het risico te overzien.

Maar die argumenten zeggen natuurlijk weinig over de stabiliteit van de coalitie die de minderheidsregering draagt?

Minderheidsregeringen kunnen even stabiel en effectief zijn als meerderheidskabinetten

Cruciaal is hoe je de steun voor een minderheidsregering formaliseert. Wie de minderheidsregering formeert uit bittere noodzaak, bij gebrek aan enige meerderheidssteun, moet niet gek staan te kijken wanneer dat kabinet sneller valt. Maar wie weloverwogen een minderheidsregering formeert, en daarvoor a priori publieke steun vindt bij relatief vaste gedogers, kan op meer succes rekenen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lokale verkiezingen zeggen niets over landelijke coalitie

COLUMN - Het mag niet en elke vier jaar leggen politicologen dat opnieuw uit. Maar de verleiding is blijkbaar te groot: journalisten kunnen het niet laten om lokale resultaten om te rekenen naar een landelijk beeld. De hypothetische vraag ‘Wat betekenen deze lokale uitslagen als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn gehouden?’ moeten media niet stellen.  

Er zijn empirische redenen om de som niet en een retorische reden om de rekensom wel te maken. De retorische reden is dat nummers objectiveren en overtuigen (wat de aantrekkingskracht verklaart). Probleem is dat de rekensom an sich buitengewoon problematisch is. Het is een aantrekkelijke gedachte om de coalitie (de Haagse dat is) de maat te nemen met een gigantisch zetelverlies of juist op te geilen met flinke winst, maar de verschillen tussen de verkiezingen op lokaal en landelijk niveau zijn gewoon te groot om net te doen alsof er (numeriek) geen verschillen zijn. Dan worden niet appels en peren vergeleken, maar appels met bromfietsen.

Duh …

De gemeente is het Rijk niet. Tussen beide bestuurslagen zitten meer verschillen dan overeenkomsten. Er is bijvoorbeeld sprake van een hierarchische verhouding tussen beide: het Rijk heeft altijd het laatste woord. En meer dan praktische bezwaren is het Rijk ook de arena voor ideologische tweestrijd. Zo is in Leiden een samenwerking binnen het college tussen SP en VVD volstrekt normaal, in Haagse kringen zal er dan nog heel wat water door de Rijn moeten stromen als die samenwerking al niet was uitgesloten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Verantwoordelijkheid nemen of toekijken?

OPINIE - In deze gastbijdrage plaats Jaap Waling kanttekeningen bij een begrip dat meer maskeert dan verheldert.

Moet Groen Links nou mee regeren of niet? De discussie hierover spitst zich vaak toe op het aspect van verantwoordelijkheid nemen, of zulke verantwoordelijkheid juist uit de weg gaan. Vaak stokt het dan in ‘welles’ tegenover ‘nietes’ en allerlei varianten daarvan. Mij overkomt dit ook: wat is dat toch, met die ‘verantwoordelijkheid’?  We moeten die  discussie toch beter met elkaar kunnen voeren. Tijd  dus om nader op een aantal zaken in te gaan.

Meedoen

Eerst de argumenten vóór meedoen.

1. Mee regeren om een bepaalde koers een beetje je eigen kant op te trekken. In het gehele krachtenveld is er altijd wel een bepaalde ruimte om een paar van je eigen punten te scoren, en helemaal je zin krijgen doe je toch nooit.

2. De ‘burgemeester in oorlogstijd’: je laat je eigen mensen toch ook niet in de steek als het een zware periode is?

3. Invloed uitoefenen in plaats van toekijken, het lef hebben om vuile handen te maken tegenover de schone handen van de loze “Prinzipienreiterei”?

Zaken die er toe doen en het altijd verdienen dat men ze serieus neemt. Het zijn argumenten die de afgelopen tijd gedomineerd hebben in de commentaren van politici zelf, maar ook van pers, opinieleiders en politieke analisten van gematigd links tot rechts.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Creëer conflict in de coalitie!

COLUMN - De onderhandelaars van CDA, CU, D66 en VVD zijn druk in overleg over een mogelijk regeerakkoord. Tom van der Meer, hoogleraar Politicologie, adviseert op Stuk Rood Vlees: streef niet naar een dichtgetimmerd akkoord, maar durf ook tijdens de regeerperiode het onderlinge conflict op te zoeken.

Nederlandse regeer- en gedoogakkoorden zijn de laatste decennia vaak gesloten geweest. Regering en coalitiefracties binden zich al voor de regeerperiode aan een vaak veelomvattend akkoord, waarin de grootste thema’s worden opgelost. Opdat de regering zich kan richten op het door de Kamers loodsen van beleidsvoorstellen, wordt het openlijke conflict tussen coalitiepartners jarenlang uit de weggegaan.

Vanuit bestuurlijk oogpunt heeft dit duidelijke voordelen. De regering hoeft zich immers geen zorgen te maken over de stabiliteit van de coalitie die door een openlijk uitgevochten conflict onder spanning kan komen te staan. Vanuit electoraal oogpunt zitten daar echter ook risico’s aan vast.

NRC-journalist Jan Kuitenbrouwer schreef deze week een mooie column over het belang van conflict in de politiek. Hij verwees daarbij naar de Amerikaanse politicoloog EE Schattschneider, een van de oervaders van de moderne politicologie. Die schreef in 1960:

“Above everything, the people are powerless if the political enterprise is not competitive. It is the competition of political organization that provides the people with the opportunity to make a choice. Without this opportunity popular sovereignty amounts to nothing.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: mediateam GroenLinks Utrecht (cc)

Doe het niet

COLUMN - GroenLinks moet meeregeren, klinkt het nu alom. Ik kan die partij alleen maar dit op het hart binden: doe het niet. In een kabinet van VVD, CDA, D66 en GroenLinks – de oplossing die nu rond zoemt – is GroenLinks de kleinste partij. Met haar 14 zetels zou ze de overige drie partijen, samen 71 zetels groot, dan naar links moeten sjorren? Wees realistisch, dat gaat niet lukken. GroenLinks wordt in zo’n kabinet de nationale schaamlap: leuk voor de show, maar het heeft werkelijk niks om het lijf, en met pech loop je nog een akelige longontsteking op.

De belangrijkste tegenstrever van het kabinet wordt de PVV, die nu bovendien wordt geflankeerd door liefst twee andere hoogst ondemocratische partijen: het autoritaire Denk, en het neofascistische FvD van Baudet. Binnen een kabinet dat met moeite bij elkaar wordt gehouden, is de bewegingsruimte van GroenLinks danig gekortwiekt en moet het populistische blok worden gepaaid – dat is een positie waarin GroenLinks zich nooit, maar dan ook nooit mag laten manoeuvreren.

Belangrijker: er is meer dan ooit behoefte aan een inhoudelijke, consistente en inspirerende oppositie: aan een partij die de angst achter zich laat, die vrijheid en tolerantie verdedigt, die inclusief is, zich inzet voor het klimaat, voor eerlijker delen, en voor duurzaamheid en vergroening. Aan een partij die kan helpen het populisme te ondermijnen.

Foto: mediateam GroenLinks Utrecht (cc)

Liefdesverklaring gevraagd

COLUMN - Vandaag gaat Edith Schippers dus praten met Rutte, Buma, Pechtold en Klaver. Want ja, de verkiezingsuitslag rechtvaardigt een coalitie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks.

Awel, VVD, CDA en D66 hebben ervaring als coalitiegenoten, al is dat weer enige tijd geleden. Alleen als VVD, CDA en D66 vandaag zouden zeggen dat ze heel erg graag en het allerliefst met GroenLinks een kabinet willen vormen, zou GroenLinks het aanbod kunnen overwegen.

Maar zo gaat dat niet.


VVD en CDA hebben zo hun eigen voorkeuren. D66 ziet wel hoe de wind waait maar is niet ongenegen GroenLinks als partner te hebben.

GroenLinks zit wel in een onmogelijke situatie. Stappen ze er in dan kunnen de compromissen ten koste van hun geloofwaardigheid gaan. Slaan ze de uitnodiging af, krijgen ze later in de debatten te horen dat ze weggelopen zijn van hun verantwoordelijkheid.

Overigens wijst een onderzoekje uit dat GroenLinks niet hoeft te vrezen voor massaal stemmenverlies bij regeringsdeelname.

Jesse Klaver hoeft vandaag maar één vraag te stellen aan de anderen: Gaat u voor GroenLinks of niet?

Eerst de liefdesverklaring, dan praten over kinderen krijgen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: mediateam GroenLinks Utrecht (cc)

GroenLicht

COLUMN - Sinds woensdag kan demissionair premier Mark Rutte (VVD) een nieuw kabinet proberen te formeren. Wellicht nodigt hij ook GroenLinks uit voor besprekingen. Hoe electoraal riskant is regeringsdeelname voor die partij? Een kijkje in andere Europese landen geeft een indruk.

“Ik heb Jesse Klaver, Sybrand Buma en Alexander Pechtold, van GroenLinks, van CDA en D66 aan de lijn gehad en gefeliciteerd met hun prachtige resultaat vanavond. Van harte!” In zijn overwinningstoespraak woensdagavond noemde Rutte drie partijen als medewinnaars van die dag. Daarbij vergat hij andere winnaars. Hij leek hiermee een voorschot te nemen op coalitiebesprekingen.

Een waarschijnlijke optie voor een kabinet Rutte-III lijkt immers de groenliberale, met twee partijen die de groene kleur voeren (CDA en GroenLinks), een partij die zichzelf liberaal noemt (VVD), en een partij die dat allebei doet (D66). Maar aangezien er nog andere coalitie-opties zijn zal elke partij een kostenbatenanalyse maken. Voor GroenLinks is het simpel: of proberen mee te doen, of oppositie.

Echec

Redenen om mee te doen zijn bijvoorbeeld het verwezenlijken van groen beleid en het zich onderscheiden van de SP en de Partij voor de Dieren, die in de oppositie blijven. Redenen om niet mee te doen zijn bijvoorbeeld het vermijden van pijnlijke compromissen en het maximaliseren van het aantal stemmen. Maar hoe waarschijnlijk is het dat meeregeren de partij electorale schade berokkent?

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Een alternatief voorstel voor coalitievorming in een versplinterd partijenlandschap

ANALYSE - Gezien de verkiezingsuitslag zal zowel het vormen als het bij elkaar houden van een regeringscoalitie erg lastig worden. In dit artikel wordt een democratischer alternatief voor de traditionele coalitievorming voorgesteld, waarbij de partijen per thema coalities vormen met bijpassende, uitvoerende ministers.

Situatie

Het was deze verkiezingen erg duidelijk dat de Nederlandse democratie geen kiesdrempel heeft. Dit zorgt weliswaar voor een betere vertegenwoordiging van het moderne (ontzuilde) meningenlandschap, maar sinds de verkiezingen zitten er wel 13 partijen in de tweede kamer waarvan 6 partijen met 5 zetels of minder. Een regeringscoalitie heeft daardoor minstens 4 partijen nodig en op veel themas zullen deze partijen ver uit elkaar liggen.

Zelfs als zo een monstercoalitie gevormd wordt en de rit kan uitzitten, zullen alle partijen veel van hun verkiezingsbeloften overboord moeten gooien en daarvoor de volgende verkiezingen afgestraft worden. Bovendien voedt dit onvermijdelijke breken van de verkiezingsbeloftes de continu groeiende scepsis richting de politiek.

Waarschijnlijk zullen er nu weer stemmen opgaan voor de invoer van een kiesdrempel, maar in dit artikel wil ik een alternatieve en democratischere oplossing voorstellen.

Voorstel

Stel je voor dat de partijen besluiten om helemaal geen regeringscoalitie te vormen en in de plaats daarvan voor elke ministerpost “open” sollicitaties organiseren. Op die manier kan op elk beleidsgebied een aparte coalitie gevormd worden met een bijpassende minister.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende