Hoe we een tweede ‘silent spring’ kunnen voorkomen

Bijna 60 jaar na het verschijnen van Silent Spring luiden experts nog steeds de noodklok over het afnemen van de biodiversiteit en uitsterven van soorten. Terwijl de oplossing er al lang ligt. Er heerste een verontrustende, doodse stilte. De vogels, waar waren ze gebleven? De voedertafels in de tuinen bleven onbezocht. De weinige vogels die nog gezien werden, waren stervende, trilden en konden niet vliegen. Het was een lente zonder lentestemmen. In haar befaamde boek Silent Spring schetst biologe Rachel Carson een stadje in de toekomst, waar alle vogels zijn verdwenen door het grootschalige gebruik van chemische middelen. Het boek komt uit in 1962 en slaat in als een bom. Als één van de eersten toont ze aan hoe een enkele chemische stof een heel ecosysteem kan verwoesten, met dodelijke gevolgen voor planten en dieren. Milieukundige dr. Jerry van Dijk (UU): “Ik kon het boek niet in één keer doorlezen. Als ecoloog houd ik me bezig met biodiversiteit en de invloed van dit soort stoffen daarop. En als je dit boek leest met de kennis van nu… ik kreeg er buikpijn van.” In zijn lezing 'Silent Spring' laat hij zien waarom Carsons boek iconisch was, en dat we desalniettemin weinig lijken te hebben geleerd. "De oplossingen zijn er wel, maar we gebruiken ze niet."

Foto: OccupyReno MediaCommittee (cc)

Juichen en huilen over het Ultieme Duivelse Product

COLUMN - Nog niet zo lang geleden is Monsanto/Bayer veroordeeld tot het betalen van 2 miljard boete voor Roundup, de onkruidverdelger die bij een Amerikaans echtpaar kanker veroorzaakt zou hebben. En dit is niet de laatste claim in dit dossier; velen zullen er nog volgen…

Nu heb ik mij enige decennia in kringen van milieuactivisten begeven, en ik was een spil in de organisatie van menige locale actiegroep. In deze kringen geldt Monsanto zo ongeveer als de personificatie van de Duivel zelf. Ik zou – gezien deze achtergrond, en gezien mijn algemene weerzin tegen bestrijdingsmiddelen – moeten staan te juichen.

Maar ik ben ook te veel een wetenschapper daarvoor en daar wringt de zaak. Vanuit de wetenschap kunnen zulk soort claims namelijk vrijwel nooit bewezen worden. Zeker niet wanneer er duizenden onderzoeken zijn die geen enkel verband aantonen tussen het gebruik van Roundup en kanker, en zeker niet bij het totaal ontbreken van theoretische kennis over het mechanisme waarmee Roundup die kanker dan wel veroorzaakt zou hebben.

De Europese voedselautoriteit EFSA, de Amerikaanse milieuwaakhond EPA, de Europese chemiekoepel ECHA, de WHO en nog veel meer organisaties komen dan ook tot het oordeel dat glyfosaat niet kankerverwekkend is voor de mens. De enige uitzondering is echter het IARC, het International Agency for Research on Cancer; zij vinden op basis van aanvechtbare criteria dat het middel potentieel kankerverwekkend zou kunnen zijn. De rest van de wetenschappelijke wereld is van mening dat er geen enkele link kan worden gelegd tussen kanker en glyfosaat.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Medewerker waterschap onder druk gezet om privéwebsite met data

Het Centrum Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit Leiden verdient blijkbaar geld aan het in kaart brengen van openbare (!) gegevens van het waterschap over vervuiling door bestrijdingsmiddelen.

Dan is het natuurlijk niet de bedoeling dat een medewerker van het waterschap in zijn privétijd met z’n eigen rekenmethode een concurrerend ‘product’ gaat leveren.

Om een lang verhaal kort te maken: de medewerker van het waterschap heeft na een belletje van een boze prof. nu een arbeidsconflict met zijn werkgever.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-02-2022

Verboden zonder doodskop

Waarde eetlezers, ik ben het eens met De Telegraaf–iets wat voorwaar niet vaak gebeurt. Maar dit is inderdaad te gek. Ik ben al bij heel wat boeren en tuinders op bezoek geweest en veruit de meesten van hen–vast niet toevallig diegenen die ik het hoogst heb zitten–proberen bij de bestrijding van plagen en ziekten het milieu minimaal te belasten. Terecht, want anders wordt eten alsnog ongezond.

Maar ze mogen niet meer. Per 1 juli mogen van het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden alleen nog maar middelen worden ingezet waarvan de werkzaamheid wetenschappelijk bewezen is. Een hoedanigheid die, zoals het er nu uitziet, moet worden gestaafd door zo’n etiket met zo’n doodskop erop. Zoiets wat u over het algemeen niet eens in huis mag hebben. Omdat het te link is.

Van de pot gerukt is het. Alsof boeren en tuinders gewoon om populair te doen hun opbrengst in de waagschaal zouden stellen door het gebruik van middelen waarvan ze niet uit jarenlange ervaring de werkzaamheid hebben kunnen vaststellen. Alsof ze dat doen louter om een stel bureaucratische hoge heren te jennen. Alsof uilebrillen achter schrijftafels beter weten hoe we onze arealen het best kunnen gebruiken dan degenen die er dagelijks op werken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.