Een proef met de bijstand: “van mijn belastingcenten?!”

Waarschijnlijk hebben de meeste lezers hier er wel iets van meegekregen. Een aantal gemeenten in Nederland gaat een proef doen met de bijstand. In het begin met ambitieuze ideeën over een basisinkomen, later afgezwakt tot iets dat op veel plaatsen ‘vertrouwensexperiment’ heet: welke balans tussen controle en vertrouwen leidt tot meer uitstroom uit de bijstand en hoger welzijn? Ook in Nijmegen gaat een proef met de bijstand van start. Het idee is dat mensen in de bijstand iets anders behandeld worden, dan gebeurt onder de huidige regels. Ze mogen wat meer geld houden als ze iets bijverdienen naast de uitkering. Ze krijgen meer keuzevrijheid bij het zoeken naar werk. En voor een deel van de deelnemers geldt dat ze minder sollicitiatieverplichtingen hebben. Niets heel schokkends. Eén van de reacties was voorspelbaar. Na dat het eerste nieuws over deze proef werd gedeeld op sociale media, zag ik het al voorbijkomen: “moet dit nou, van mijn belastingcenten?”.* En dat is een hele goede vraag!

Door: Foto: Hand giving bag with euro symbol isolated on white Royalty vrije stockfoto. copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Een proef met de bijstand: wederkerigheid

, door

“People always wanna know
The reason for what they consider senseless violence in the hood
I’ma break it down for you”*

Een voorrecht van onderzoek doen naar effecten van andere regels met de bijstand, is dat ik uitgebreid de tijd heb om de wetenschappelijke literatuur in te duiken.

Afgelopen week las ik een artikel over ‘reciprocity’, of in goed Nederlands: wederkerigheid. Het artikel “The Economics of Reciprocity”, van de economen Ernst Fehr en Simon Gächter, gaat over gedrag van mensen. Zij beschrijven dat er in de economische theorie veelal van uit wordt gegaan dat mensen handelen uit eigenbelang. En dat wanneer eigenbelang en ethische waarden conflicteren, het gedrag bepaald wordt door dat eigenbelang. Fehr en Gächter stellen hier echter een ander concept tegenover, namelijk dat van wederkerigheid.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: © De Correspondent BV boekomslag Gratis geld voor iedereen 2014 copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Wat als we iedereen ‘gratis geld’ zouden geven?

, door

VERSLAG - Seksisme. migratie, basisinkomen, democratie en referenda. In de serie “Tegen de stroom in” spreken wetenschappers, experts en opiniemakers over oude zorgen en nieuwe oplossingen. Wanneer zijn die succesvol? Welke rol speelt geld en neoliberaal denken daarin? En verliest elke stroming uiteindelijk aan kracht en relevantie? Vandaag het laatste artikel in deze serie: Waarom is dat basisinkomen er nog steeds niet?

Het basisinkomen is al járen onderwerp van gesprek. Toch is het er nog steeds niet. Volgens journalist Rutger Bregman moeten we gewoon durven. Filosoof en econoom Ingrid Robeyns heeft haar twijfels.

“Armoede is geen karaktergebrek, het is een geldgebrek. Waar los je dat mee op? Met geld,” zegt journalist Rutger Bregman (De Correspondent) stellig. Hij is groot pleitbezorger van het basisinkomen en zette met zijn boek Gratis geld voor iedereen – en vijf andere ideeën die de wereld kunnen veranderen (2014) het weer op de kaart. Tegen de stroom ingaan, begint vaak met baanbrekende ideeën en idealen. Waarom krijg je eigenlijk alleen geld als je werkt? Wat zou er gebeuren als we iedereen een maandelijkse toelage zouden geven, zonder voorwaarden?

Bregman: “Een basisinkomen gaat over vrijheid. Vrijheid van armoede, maar ook de vrijheid om de baan te kiezen die je leuk vindt, omdat je de zekerheid hebt dat je geld hebt wanneer je even zonder werk zit.” Hij pleit voor durven dromen en experimenteren. Econoom en filosoof prof. dr. Ingrid Robeyns (Universiteit Utrecht) is stellig: utopisch denken is niet de oplossing. Ze houdt zich al zo’n 20 jaar bezig met het basisinkomen. Hoewel ze er veel sympathie voor heeft, neemt ze tijdens de laatste lezing in de reeks ‘Tegen de stroom in’ de rol van criticaster aan. We moeten voorbij de dromen en kijken naar de praktische invulling. “Wie het basisinkomen als realistisch beleidsinstrument wil propageren moet met een concreet voorstel komen. Laten we eerst eens voor verschillende groepen doorrekenen wie wat wint en verliest.”

Foto: stanjourdan (cc)

Utopisch en radicaal

, door

OPINIE - Kritische kanttekeningen bij nieuwe voorstellen voor een basisinkomen.

Het is een aardig fenomeen: de oplaaiende discussie over het basisinkomen. Het onderwerp was tot voor kort nieuw. Ik kende Thomas More en Thomas Paine uit de vakliteratuur, maar deelde hun denken in bij het utopisme. Dat is zoiets als: niet serieus.

Toen ik serieuze voorstanders van het basisinkomen tegenkwam, moest ik me voorstellen hoe de Haagse ambtelijke en politieke toppen zouden reageren op voorstellen tot invoering. Omdat ik daar een paar decennia tussen heb gelopen, had ik een idee hoe dat zou gaan.

Mijn intuïtie zei: dat wordt niks, omdat de echte machthebbers er niet over willen praten. Maar wie zijn dat dan en waarom zouden ze dat niet willen? Het is wel vaker dat wat zweverige fantasten teveel geld willen uitgeven, dus er is geen reden om daarvan in paniek te raken.

Manifestatie en discussie

Op maandag 18 september, de dag voor Prinsjesdag heeft de Vereniging Basisinkomen een manifestatie op het Plein in Den Haag; inzet, meer bekendheid geven aan het idee, discussie over invoering bevorderen.

Op 16 oktober heeft het NPI een discussiemiddag in Nieuwspoort georganiseerd, die zich beweegt rond een concept onderzoekprogramma naar het basisinkomen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Zeptonn (cc)

Agendabouw en basisinkomen

, door

Hoe krijg je het basisinkomen op de agenda?

Bestaat er zoiets als politieke agendabouw? Het besluit om ergens niet over te besluiten? Het is een mooi onderwerp in de periode van de formatie. Als politicologie student in de jaren zestig struikelde ik over Bachrach en Baratz, Amerikaanse politicologen. Volgens hen waren er ‘Two Faces of Power’. Het ene gezicht van de macht was waarover je besluiten neemt, het tweede waarover je besluit dat juist niet te doen.

Het probleem waar ik mee worstelde was dat tweede gezicht van macht: waarover je niet wilt besluiten wordt vaak niet formeel besloten. Dan is er weinig terug te vinden dat je kunt onderwerpen aan onderzoek. Het is dan een “non-event” en die zijn op zijn minst moeilijk te onderzoeken en te analyseren.

Kennis over het basisinkomen

Het is dit verleden dat zich roerde, toen het NPI (Netwerk voor Politieke Innovatie) zich de vraag stelde wat te doen met de herlevende discussie over het basisinkomen. De Vrijzinnige Partij van Norbert Klein had heel dapper het basisinkomen in het programma opgenomen. Groen Links pleitte voor experimenten, D66 wilde verder onderzoek.

Het NPI had als leidende gedachte dat goede kennis en breed onderzoek tot rationeler, minder ideologisch debat zou kunnen leiden en ontwikkelde een programma voor onderzoek naar het basisinkomen, de invoering en de gevolgen ervan.

Foto: M. Jeremy Goldman (cc)

Wat willen partijen doen aan ongelijkheid? Deel 2: inkomen

, door

Het thema ongelijkheid kon in de afgelopen jaren op veel belangstelling rekenen. In aanloop naar de verkiezingen kijk ik wat partijen beloven te doen aan het verminderen van ongelijkheid. Deel 2: inkomen.

In deel 2 van de serie kijk ik naar inkomensongelijkheid (zie deel 1 voor verantwoording). De bruto-inkomensongelijkheid is in de afgelopen decennia ‘drastisch toegenomen’, concludeert de WRR in 2014: ‘de laagste inkomens blijven over de 35 jaar grosso modo onveranderd, de hoogste inkomens stijgen met meer dan 60 procent.’ Vanwege herverdeling via belastingen en toeslagen blijft de inkomensongelijkheid in Nederland relatief laag. Leidse economen berekende dat tussen 1990 en 2000 ‘de ongelijkheid van primaire inkomens [is] toegenomen, maar die stijging is nagenoeg volledig afgevlakt door sociale uitkeringen en directe belastingen’. De WRR stelt echter dat de herverdelende werking van belastingen en premies is afgenomen, waardoor dus ook de netto-ongelijkheid toeneemt. De Leidse economen spreken echter tegen dat de rijken steeds rijker worden.

Genoeg ongelijkheid?

Over inkomensongelijkheid kun je dus twisten, maar we kunnen ook de vraag stellen of – ongeacht een toename en los van hoe het in andere landen is – Nederlanders nu van mening dat zijn de inkomensongelijkheid te groot is. Als veel mensen de huidige mate en vormen van ongelijkheid problematisch of onrechtvaardig vinden, dan is dat immers ook een reden er iets aan te doen.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Free money

, door

Nee, dit is niet het gratis geld waar het vanmorgen over ging. Het is ook niet een oproep om geld te bevrijden uit de klauwen van hen die er anderen voor laten werken. Het is de ‘als-ik-toch-eens-rijk-was’-versie van Patti Smith.

‘Free Money’ kwam voor het eerst uit op het album Horses (1975). Patti Smith zingt hoe ze ‘gratis geld’ niet voor haarzelf wenst.

Every night before I go to sleep
Find a ticket, win a lottery
Scoop the pearls up from the sea
Cash them in and buy you all the things you need

Foto: Quinn Dombrowski (cc)

De I-alles

, door

COLUMN - Waarom we een algemeen basisinkomen nodig zullen hebben (door Prof. Robert Reich)

Stel je een klein apparaatje voor dat de I-alles heet. Je kunt het nog niet krijgen, maar als de technologie zich zo snel blijft ontwikkelen als nu, dan is de I-alles bij ons voor je er erg in hebt.

Met een combinatie van intelligent rekenen, 3-D productie, kraken van big data en moderne biotechnologie, gaat dit machientje alles kunnen wat je wilt en geeft het je alles wat je nodig hebt.

Er zit maar een klein addertje onder het gras. Zoals de economie nu in elkaar steekt, zal niemand het kunnen kopen, omdat er geen betaalde banen over blijven. Immers, de I-alles…. gaat alles doen.
We stevenen veel sneller op de I-alles af, dan de meeste mensen zich realiseren. Zelfs nu maken we al meer en meer met minder en minder mensen.

Internet-verkoop is bezig miljoenen mensen in de detailhandel overbodig te maken. Diagnose-apps zullen honderdduizenden in de gezondheidszorg vervangen. Zelfrijdende auto’s en vrachtwagens zullen 5 miljoen chauffeurs overbodig maken.
Onderzoekers schatten dat bijna de helft van alle banen in de V.S. de kans maken in de komende twintig jaar geautomatiseerd te worden.

Dit is niet persé slecht. De economie waar we op af koersen zou miljoenen mensen meer vrije tijd kunnen bieden om te doen wat ze willen, in plaats van te doen wat ze moeten om de kost te verdienen.

Foto: Russell Shaw Higgs (cc)

Kunst op Zondag | Basisinkomen

, door

Dinsdag 31 mei werd het tweede basisinkomen van Nederland uitgereikt aan kunstenares Anne van Dalen.

Wat? Is het basisinkomen al ingevoerd? Nee, het betreft een experiment, opgezet door MIES (Maatschappij voor Innovatie van Economie en Samenleving). Met crowdfunding wil de stichting genoeg geld bijeen krijgen om mensen een jaar lang een basisinkomen van 1000 euro per maand te kunnen geven. Op Ons Basisinkomen lees je er meer over.

De zich ‘autonoom autodidact’ noemende Anne van Dalen, kunstenaar sinds 2015, raakte geïnspireerd door Peter Smith, oprichter van KLEAN (Klagen Loont Echt Absoluut Niet).

De missie van Peter Smith is om elke dag minstens één stukje zwerfafval op te ruimen. Behalve dat hij gastlessen en spreekbeurten geeft over ‘Plastic Soep’, maakt hij ook reusachtige kunstwerken van zwerfafval. Momenteel werkt KLEAN aan een 12 meter grote Plastic Madonna, die tijdens de Olympische Zomerspelen op het strand van Rio de Janeiro zal liggen.
© KLEAN Plastic Madonna

Die inspiratie leidde in 2013 tot ‘Anne loopt langzaam hard’. Blootsvoets liep ze een jaar lang haar ‘zwerfafvalreis’. Haar blote voeten leidden vorige maand nog tot wat opschudding in het Haagse Gemeentemuseum. Ze werd de toegang ontzegd, een besluit van een beveiliger dat een week later door het museum werd rechtgezet, nadat de kunstenares over dit merkwaardige beleid haar beklag had gedaan.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende