COLUMN - Een van de aardigste stukken van het Armeense erfgoed is het soort monument dat bekendstaat als khachkar, “kruissteen”. Het gaat om stenen steles van tussen de één en twee meter hoogte, voorzien van een kruis. Een ander vaak voorkomend element is de cirkel onder het kruis, die wellicht de zonneschijf voorstelt. U zult het zien op de foto’s hieronder.
De rest van het oppervlak van een khachkar is bewerkt met allerlei patronen, die soms doen denken aan kant, hoewel je ook bloembladeren, rozetten en granaatappels ziet. Verder zie je weleens kleine scènes: heiligen, een weegschaal waarop de ziel wordt gewogen, verhalen uit de Bijbel, loslopende dieren. En soms natuurlijk een inscriptie of de signatuur van de maker.
Een khachkar uit het Goshavank-klooster.
Hoewel khachkars kunnen staan bij een graf, en hoewel een begraafplaats pas een “echte” begraafplaats is als er een khachkar staat, zijn het niet per se grafstenen. Ze kunnen bijvoorbeeld ook de namen dragen van degenen die een kerk hebben laten bouwen en kunnen eveneens dienen om een militaire overwinning te herdenken. Misschien is de beste omschrijving dat ze dienen om een plaats aan te geven waar het goede heeft gewonnen van het kwade: een graf dus, waar de overledene het eeuwig leven verwerft; een kerk waar God zich manifesteert; de plaats waar “wij” een kwaadwillende “zij” tegenhielden. Hoe dat ook zij, het zijn tevens nationale symbolen voor de Armeniërs.
