Kunst op Zondag | Per Kirkeby

Porselein verhoudt zich tot baksteen als appels tot peren. Als u dit begrijpt, ben ik blijkbaar duidelijk geweest. Begrijpt u dit niet, dan snapt u niet wat ik bedoel. Eerst de feiten: Aantal steenfabrieken: 32, waarvan 17 in buitenlands bezit. Jaarlijkse productie: 1.188 miljoen WF (= Waalformaat), waarvan metselbaksteen: 881 miljoen WF = 74%, straatbaksteen: 307 miljoen WF = 26%. Jaarlijkse productie in tonnen kg. : 1.585.800. Omzet: € 272 mln. Uitvoer metselbaksteen: 325 miljoen WF (37% van de jaarlijkse productie) Invoer metselbaksteen: 34 miljoen WF (6,8% van het jaarlijks binnenlands gebruik) Dan de kunst.

Door: Foto: Ad Bercht (cc)
Foto: Tony Hisgett (cc)

Kunst op Zondag | Glas in lood

Een paar stukjes gekleurd glas, omlijst door een loden randje. Meer is glas in lood niet. Iedereen kent het vooral van raamwerken in kerken, in Jugendstil architectuur of van de Tiffany lampen.

Glas in lood heeft echter een eeuwenoude geschiedenis en toepassingen zijn met de ontwikkeling van die geschiedenis mee gegaan. Voor wie van kleurrijke transparantie houdt vandaag dus glas in lood.

Om te beginnen met een paar fraaie voorbeelden, die in een eerdere aflevering van Kunst op Zondag werden aangedragen door trouwe reaguurders.

Met dank aan Rigo Reus die ons destijds Walter Womacka (1925 – 2010) tipte. Staatskunstenaar in de voormalige DDR en daarmee mede verantwoordelijk voor socialistisch realistische  vensters. Onder andere in het voormalig Staatsraadgebouw in Berlijn, waar in het trappenhuis nog steeds Womacka’s volksverheerlijking hangt (hier een detail).

Ook in Berlijnse Humboldt Universiteit is glas in lood van Womacka te zien. Uiteraard een raam met bekenden als Marx en Engels….
cc Flickr Manuel Martín photostream Vidriera de Walter Womacka en la Universidad Humboldt de Berlín I

… en een ode aan de wetenschap.
cc Flickr Manuel Martín photostream Vidriera de Walter Womacka en la Universidad Humboldt de Berlín II

Tweede tip kregen we van reaguurder ‘zuiver’, die iets met religie heeft. Niet van de verstokt oude soort, denk ik, getuige zijn tip over Pierre Soulages, die tussen 1987 en 1994 een 104-tal glas in lood ramen maakte voor de Abdij in Conques (Frankrijk). Moderne kunst in een oude gebouw. Omdat het een kerk is, moest het natuurlijk iets mystieks hebben. Soulages is daar bijzonder in geslaagd.
cc Flickr peuplier photostream Conques vitraux Soulages

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Bernt Rostad (cc)

Kunst op Zondag | Bah, moderne kunst

Op zijn eigen blog waagde collega Jona zich aan de vraag “hoe komt het dat zoveel mensen een hekel hebben aan moderne kunst?”

Hij vond een verklaring in een kwestie aan de Belgische kust. Op de boulevard staat het kunstwerk ‘Rock Strangers’, een groep sculpturen van Arne Quinze.
cc Flickr harry_nl photostream Oostende Rock Strangers by Arne Quinze

Een aantal buurtbewoners heeft de gemeente verzocht de oranje rotsen weg te halen, want het belemmert hun uitzicht op zee. De gemeente is dat niet van plan en nu schakelen de bewoners een advocaat in, die denkt de zaak te kunnen winnen want het kunstwerk veroorzaakt “effectieve hinder”.

Jona schrijft daarover:

Als de gemeente een kunstwerk voor je huis wil plaatsen, dan is verzet futiel. En dat is, bij de kwade burger, olie op het vuur. Voortaan is hij alleen nog maar machteloos kwaad. Of hij spant een rechtszaak aan, zoals nu in Oostende. De kunstenaar maakt zich daar vooral vrolijk over en geniet van de extra aandacht die hij krijgt.

Terug naar zijn vraagstelling: “hoe komt het dat zoveel mensen een hekel hebben aan moderne kunst?”

Jona concludeert:

Een kunstenaar echter die zich vrolijk maakt over degenen die zijn werk niet waarderen – met zulke vrienden heeft de moderne kunst geen vijanden meer nodig.

Foto: Oyvind Solstad (cc)

Kunst op Zondag | Boekenkast

Vorige week zagen we hier een (nog) lege bibliotheek van Los Carpinteros. Een enorme boekenkast.

Een kast is pas een boekenkast als er boeken in staan. Dat lijkt vanzelfsprekend, dat is het niet voor kunstenaars, architecten en vormgevers. Om een extreem voorbeeld te geven: U koopt wat boeken in de winkel, bind ze achter op uw fiets en voila! Uw fiets is een boekenkast.

Ook aan boekenkasten wordt wel eens een andere functionaliteit gegeven. Leg er alleen onderbroeken in en de boekenkast is een schijtlollig meubel geworden. U ziet: zo simpel is het een creatieve draai aan een boekenkast te geven.

Genoeg flauwekul. De boekenkast zal een uitstervend fenomeen worden. Uw pc, uw tablet en uw smartphone worden de nieuwe boekenkast. Het e-book rukt op en wie geen zin heeft een hele pil tot zich te nemen, bladert door de Google-bibliotheek. Er zijn vooruitziende kunstenaars die de met boeken gevulde kast alvast een plaatsje in de openbare ruimte geven. Opdat we ons blijven herinneren wat dat ook al weer was?

Om niet te vergeten dat in Capel Street in het Ierse Dublin de eerste gratis bibliotheek stond, beschilderden Cathal McCoy en Holly Johnson een verkeerslichtentrafo.
cc Flickr William Murphy photostream Street Art And Traffic Lights - Bookcase By Holly & Cathal

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Los Carpinteros

Los Carpinteros, een Cubaans kunstenaarscollectief, in 1992 met drie man begonnen. Marco Antonio Castillo Valdes, Dagoberto Rodríguez Sánchez en Alexandre Arrechea Jesus Zambrano. De laatste begin in 2003 voor zichzelf, dus opereert Los Carpinteros tegenwoordig als duo. In Nederland was hun installatiekunst slechts één keer te zien (in 2003, Den Helder).

Estuche, 1999.

cc Flickr dou_ble_you Los Carpinteros (Marco Castillo Valdes, Alexandre Arrechea Zambrano, Dagoberto Rodriguez Sanchez), Estuche (Jewellery Case)


Frío estudio del desastre
, 2005.
cc Flickr Carmen Alonso Suarez Frío estudio del desastre, 2005.

Free Basket, 2010.
cc Flickr clarkmaxwell photostream Free basket, 2010.

Sala de Lectura Ovalada, 2011.
cc Flickr iwouldificould Los Carpinteros Rumba Muerta, at the Sean Kelly Gallery

Clavos Torcidos, 2013.
cc Flickr Fulvio Spada photostream Los Carpinteros - Clavos Torcidos

Candela, 2013.
cc Flickr M a n u e l photostream Los carpinteros. Candela. SeanKelly

Cardboard Beach, 2014.

The Globe, 2015.

Foto: Anne Helmond (cc)

Kunst op Zondag | Site specific

Als iets over ruimte gaat dan is dat wel architectuur. In de vorige aflevering zagen we dat architecten soms meer kunstenaar dan bouwmeester willen zijn. En er zijn kunstenaars die over architectonische gaven moeten beschikken, willen ze tot stand brengen wat in hun hoofden zit.

Vandaag site specific art, een speels soort ruimtelijke kunst. De term ‘site specific’ is soms misleidend, want er zijn kunstwerken bij die het even goed doen op een andere plek, dan waar ze voor het eerst verschenen. Heel strikt genomen zou ‘site specific art’ kunst moeten zijn waar plek en kunst zo’n eenheid zijn dat het op een andere plek meteen alle waarde verliest.

Land art is per definitie ‘site specific’. Street art is dat ook zou je zeggen, maar wat mij betreft alleen als de kunstenaar de plek zelf in het werk integreert.

Een installatie die een volledige museumzaal of een complete galerie vult, wordt ‘site specific’ genoemd. Natuurlijk omdat er iets specifieks met de ruimte is gedaan. De leukste zijn de installaties, of liever bouwwerken, waar je doorheen kan lopen, glijden, klimmen en kruipen.

Dat is natuurlijk helemaal van deze tijd: publiek wil participeren. Zomaar in stilte bewonderen, kom daar nog maar eens om. Dat bedoel ik niet ten nadele van die interactieve ruimtes. Want stomverbaasd kijk ik toe hoe dat toch allemaal mogelijk is.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Percy (cc)

Kunst op Zondag | Moederdag

Architectuur is de moeder van alle kunsten. Een uitspraak die aan Michelangelo wordt toegeschreven. Als dat zo is, dan is vandaag een mooie gelegenheid het eens over architectuur te hebben.

Is architectuur kunst? Of stel die vraag op een andere manier: is een architect een kunstenaar? Zoals een renaissancistische kunstenaar betaamt was Michelangelo multidiciplinair. Hij schilderde leuke plafonds, schreef fraaie verzen, beitelde mooie beelden en ontwierp een paar gebouwen. Zo bezien is een architect een kunstenaar.

Het museum MARTa (in het Duiste Herford) loopt nu een tentoonstelling met de enigszins provocerende titel ‘(un)möglich! Künstler als Architekten’. Architecten geven soms hun gebouwen vorm als waren het sculpturen, schrijft het museum. Maar wat gebeurt er als je kunstenaars voor architect laat spelen? Zijn kunstenaars innovatiever, radicaler, provocerender, als zij niet zich geen zorgen hoeven te maken om bouwverordeningen en de wensen van de investeerder wensen?

De Italiaanse architect Aldo Rossi schreef: “Architectuur verschilt fundamenteel van iedere kunst en wetenschap omdat ze concreet vorm geeft aan de maatschappij, en hiermee ten nauwste verweven is.” (citaat uit zijn boek ‘De architectuur van de stad’).

“Elke grote architect is – noodzakelijkerwijs – ook een groot poëet. Hij moet een grootse interpretatie maken van zijn tijd, van zijn dag, van zijn tijdperk”, zei architect Frank Lloyd Wright.

Foto: Andrew Hill (cc)

Kunst op Zondag | Sloop

Bij de sloop van gebouwen dreigt kunst verloren te gaan. Mag een gebouw gesloopt worden en moet de kunst worden gered? In Noorwegen loopt een discussie over de toekomst van de regeringsgebouwen die in 2011 beschadigd raakten door de bomaanslag van Breivik. Op en in die gebouwen zitten vijf wanddecoraties van Picasso.

Er lijkt overeenstemming over de Picasso’s. Die moeten behouden blijven. De gebouwen mogen plat volgens veertig procent van de bevolking. Toch is ook 34 procent tegen de sloop. Eén van de beroemdste Noorse schilders, Dag Hol, vindt de gebouwen foeilelijk en rijp voor de sloop. Het Noorse instituut voor cultureel erfgoed is van mening dat de gebouwen een belangrijk deel van het een cultureel tijdperk vormen en de Picasso’s op hun plek moeten blijven.

Ondertussen lanceert de overheid voorstellen voor renovatie of nieuwbouw van de gebouwen en mag het publiek zich via een blog er ook mee bemoeien. Onderzoekers stellen dat sloop de goedkoopste oplossing is en dat de Picasso’s op een andere plek opgebouwd kunnen worden.

In één geval is de Picasso een wel heel kenmerkend onderdeel van het gebouw. Het gezandstraalde reliëf domineert de voorgevel van een opvallend gebouw.

Y-blokken, Central Government Buildings with decoration The Fishermen.
cc commons.Wikimedia.org Picasso Y-blokken mot Akersgata

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Gaap | Het Stedelijk Museum te Amsterdam

COLUMN - Minstens één keer per maand fiets ik langs het Stedelijk Museum te Amsterdam. En pas deze week viel de nieuwe vleugel mij op. Terwijl dat ding toch moeilijk te missen is. De kunstcriticus van The New York Times vindt het bagger. Een van de lelijkste gebouwen ooit. Kijken naar moderne meesterwerken in een gebouw dat er uit ziet als een badkuip, is als luisteren naar iemand die Bach speelt in een clownskostuum.

Ik kende de mening van de kunstcriticus. Desondanks vond ik het wel wat hebben, die badkuip. Toen ik er langs fietste, besloot ik om het even van alle kanten te bekijken. Het lijkt alsof het gebouw geen naden heeft en uit één strak wit stuk gegoten kunststof bestaat. Ik stelde me voor hoe de mensen dit over vierhonderd jaar zullen beoordelen. Ik denk positief. Als een soort teken des tijds. Het getuigt toch van lef. Zo’n gigantisch wit, organisch gevaarte met bovenin wat kleine, blauwe raampjes. Het leek elk moment op te kunnen stijgen. Zodra Han Solo ‘m aan de praat zou hebben gekregen.

In het restaurant op de begane grond zag ik twee tweelingzusjes van een jaar of zeventig zitten. Een kruising tussen Liesbeth List en de zusjes L.A. Raeven. Leuk was anders.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende