Nelson Rolihlahla Mandela

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: ik heb niets gedaan voor Nelson Mandela, ik heb niets gedaan tegen de apartheid. Ik ga de man ook geen Madiba noemen, daarbij aantekenend dat zijn vrienden hem zo noemden,  zoals ongetwijfeld talloze journalisten en columnisten deze dagen doen. Want ik was geen vriend van Mandela. Verwacht van mij geen zelfverheerlijkend proza over hoe wij samen – Nelson en ik – ten strijde trokken tegen de walgelijke rassenpolitiek van de Nasionale Party. Ik stond erbij en keek ernaar. Natuurlijk was ik tegen apartheid, maar er was halverwege de jaren tachtig, toen het regime steeds meer geweld nodig had om de woedende zwarte meerderheid te onderdrukken, haast geen mens te vinden die voor apartheid was. Kortom, mijn morele standpunt was gewoon het gemakkelijkste standpunt. En daar las ik dan boeken over – Klaas de Jonge, Norma Kitson, Breyten Breytenbach. Richard Attenborough’s Cry Freedom was, en is nog steeds, een van mijn favoriete films. En dat was het – ik heb verder niets wezenlijks gedaan.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Zuma, honing en goeie disco

ACHTERGROND - In het tweede rondje Afrika, naast een kleine knipoog naar Madiba, aandacht voor de herverkiezing van Jacob Zuma en knappe koppen om in de gaten te houden.

Mannen, vrouwen en kinderen der gehele wereld, adem uit! Nelson Mandela is aan de beterende hand. Naast een longinfectie zaten ook galstenen Madiba dwars, maar die zijn volgens doktoren van het privéziekenhuis waar de oud-president verblijft inmiddels verwijderd.

Dit hadden Mark Trollip, John Martin Keevy, Johan Prinsloo en Hein Boonzaaier vermoedelijk graag anders gezien. De vier waren erop uit de gehele top van het African National Congress “execution style” de lucht in te blazen tijdens het partijcongres dat gisteren in Bloemfontein plaatsvond, maar werden door de autoriteiten tijdig in de kraag gevat. Hun gedroomde onafhankelijke Boerenrepubliek komt er niet, zeker niet nu president Jacob Zuma nóg steviger in het zadel zit als partijleider van het ANC. De 70-jarige werd gisteren dus niet opgeblazen maar door zijn maatjes herkozen en heeft, mits hij gezond blijft natuurlijk, de macht in Zuid-Afrika tot het eind van het decennium in handen. In de rainbow nation is allang geen sprake meer van een democratie; van een idealistische vrijheidspartij is het ANC verworden tot een ondemocratische moloch die zijn met het pluche vergroeide derrière afveegt met de wil en mening van (arme) Zuid-Afrikanen. Dit blijkt nog maar eens uit de verkiezing van Cyril Ramaphosa tot Zuma’s deputy. Ramaphosa was als voormalig hoofd van de National Union of Mineworkers een van de voornaamste mikpunten van de woedende opstandelingen bij de Marikana-mijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het gevaar Bosma

Onder de radar van de meeste mensen en de landelijke pers door schoof Martin Bosma, de partij-ideoloog van de PVV, in Het Parool afgelopen zaterdag zijn visie op Zuid-Afrika naar voren. Bosma-watchers wisten al dat hij zich om de Afrikaner taal bekommert, maar hij ging dit weekend een paar stappen verder. In de verkeerde richting, natuurlijk.

Spijtig dat links Nederland het ANC aan de macht heeft geholpen. Het Afrikaans en het Afrikaner volk zullen waarschijnlijk vernietigd worden. Dankjewel, Ed van Thijn voor je onbaatzuchtige idealisme.

Allereerst heeft Nederland weinig tot niets heeft gedaan om het ANC aan de macht te helpen. Zingende Nederlandse voetballers hebben het Voortrekkersmonument niet aan het wankelen gebracht en activisten als Klaas de Jonge evenmin. Het waren de Afrikaners zelf die onder toenemende druk uit binnen- en buitenland (waarbij inderdaad ook Nederland een rolletje speelde) het ANC legaliseerden, Mandela vrij lieten en uiteindelijk vrije verkiezingen voor iedereen uitschreven. Het volk van Zuid-Afrika heeft Mandela’s ANC aan de macht geholpen. Op democratische wijze. Kennelijk heeft Bosma het niet zo op democratie en de macht van de meerderheid. Het zou me niets verbazen.

De op zich vreedzame omverwerping van de apartheid in Zuid-Afrika werd gekenmerkt door bende-oorlogen tussen zwarte groeperingen en gewelddadige en bloedige wanhoopsacties van Afrikaners. Ondanks jarenlange uitbuiting, moord, onderdrukking en marginalisering van de zwarte meerderheid, en ondanks het stijfkoppige verzet tot op het laatste moment, besloot het ANC dat ook Afrikaans één van de officiele talen van het nieuwe Zuid-Afrika moest zijn. Afrikaners, hun taal, hun godsdienst en hun cultuur werd geen strobreed in de weg gelegd. Sterker nog: echte hardliners hebben al een beginnetje van een gedroomde, etnisch zuiver Afrikaner Volkstaat gecreëerd: Orania.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Splitsing van het ANC? Ja, graag!

Jacob Zuma (Foto: Flickr/Albert Bredenhann)

Jacob Zuma lijkt de definitief de strijd om het leiderschap van het ANC gewonnen te hebben. President Thabo Mbeki trad af, zes maanden voor het verstrijken van zijn ambtstermijn. Een afsplitsing van de Mbeki-getrouwen in het ANC dreigt nu. Dat zou een zegen zijn voor de Zuid-Afrikaanse democratie.

Ten eerste is Jacob Zuma een politicus van twijfelachtig allooi. Hij heeft al voor de rechter gestaan op beschuldiging van zowel verkrachting als corruptie. Hij is in beide gevallen vrijgesproken, maar een ideale kandidaat voor het presidentschap is hij zeker niet.

Dat iemand als Zuma zo ver kan komen, wijst erop dat de democratie in Zuid-Afrika niet optimaal functioneert. Het ANC is al sinds de opheffing van de apartheid aan de macht en heeft nog steeds een tweederde meerderheid in het parlement. Dan is het niet zo gek dat de werkelijke beslissingen over wie de macht heeft verschuiven van de algemene verkiezingen naar duister gekonkel binnen het partijapparaat. Soortgelijke ongezonde situaties kennen we ook uit Wallonië en Japan.

Als de Mbeki-tak zich wil afsplitsen, dan moeten ze het alleen wel snel doen, want de verkiezingen zijn al over zes maanden. Gezien de hoeveelheid ervaring en het netwerk waarover ze beschikken zou dat net genoeg moeten zijn om een alternatief voor het ANC op te zetten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.