De Papieren Heilstaat

Een verhaal dat nog wel een keer verteld mag worden. In 1975 bezocht VN-journalist Rudie Kagie het toen volledig afgesloten Albanië. Hij was niet de enige. Ik was er een jaar eerder ook geweest (en zag het land opnieuw in 2014; dit even over mijn betrokkenheid). Er was in de jaren zeventig veel belangstelling voor groepsreizen naar het kleine land op de Balkan. Albanië werd gezien als een socialistisch experiment dat linkse, idealistische jongeren uit diverse Europese landen wel eens van dichtbij wilden zien. Avontuurlijk was het natuurlijk ook, een bezoek aan een land waar nauwelijks buitenlanders kwamen en waar je zelden wat over hoorde.  De vele beperkingen op de strak geregisseerde propagandareis namen we voor lief. In 1991, vlak na de val van het communistisch regime bezocht Kagie Albanië opnieuw. Het land was in chaos. Samen met Qemal, de gids op zijn eerste reis, reisde hij door het onttakelde land. Hij sprak met slachtoffers en meelopers van het oude regime. Zijn reportage verscheen in 1992 onder de titel De Papieren Heilstaat. Na een nieuw bezoek aan Albanië, dit voorjaar, is zijn boek opnieuw uitgegeven met een uitgebreide geactualiseerde inleiding. Ook na 28 jaar vrijheid gaat het nog steeds niet goed in Albanië.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 08-03-2022
Foto: Patrick Müller (cc)

Europese Commissie biedt hoop voor Albanië en Noord-Macedonië

ELDERS - Volgens EU-commissaris Oliver Varhelyi hebben Albanië en Noord-Macedonië genoeg gedaan om onderhandelingen over het EU-lidmaatschap te starten. De liberale democratie is nog ver weg, zeggen de critici.

De blokkade voor onderhandelingen met de twee aspirant-lidstaten die in oktober werd opgeworpen door de Franse president Macron, gesteund door Nederland en Denemarken, zal waarschijnlijk worden opgeheven. Macron kreeg eerder toezeggingen over een aanscherping van de toelatingsprocedures. Het laatste woord is nu aan de Europese Raad van regeringsleiders die deze maand bijeenkomt.

De Commissie constateert in het voortgangsrapport dat Noord-Macedonië hard gewerkt heeft aan de bestraffing van corruptie op hoog niveau die plaatsvond in de vorige regeringsperiode. Nieuwe wetgeving voor het Openbaar Ministerie en het installeren van een voldoende toegeruste staatscommissie ter bestrijding van corruptie krijgen ook de goedkeuring van de Europese Commissie. Sindsdien zijn in 66 gevallen van nepotisme aanklachten ingediend. Vorig jaar zijn 56 mensen veroordeeld wegens onder meer mensenhandel en drugshandel.

Rechters getest

Albanië heeft voortgang gemaakt met het onderzoek naar de betrouwbaarheid van rechters. Er zijn nu 234 gevallen (van de 811) onderzocht; 60% van de geteste rechters is ofwel ontslagen of heeft zelf ontslag genomen. Dat heeft wel geleid tot een tekort aan magistraten bij het Hooggerechtshof en het Grondwettelijk Hof. Ondanks dat heeft Albanië heeft volgens de Commissie veel werk gemaakt van de veroordeling van corrupte ambtenaren en leden van misdaadbendes.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: GGAADD (cc)

Persvrijheid onder druk in Centraal en Oost-Europa

ELDERS - Een onafhankelijke pers blijft lastig in landen die bol staan van politieke spanningen.

Twee jaar na de moord op de Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová voelen veel journalisten in Centraal en Oost-Europa zich nog steeds niet veilig. Het rapport Fighting Words van het Reuters Institute for the Study of Journalism en Oxford University laat zien hoe veel journalisten in de regio onder druk staan van de regering, bepaalde politici, delen van het publiek, maar ook van hun eigen collega’s. Individuele journalisten worden aangevallen, vrouwen in het bijzonder, en bedreigd met rechtszaken, media worden onder druk gezet via advertentie-inkomsten. Veel media zijn direct of indirect gebonden aan de regering, al dan niet na overname door regeringsgetrouwe personen of bedrijven. Er lijkt een tweedeling te ontstaan in het medialandschap: voor of tegen de zittende regering. Individuele journalisten worden min of meer gedwongen daarin mee te gaan en verliezen zo hun onafhankelijkheid.

Montenegro

Recente voorbeelden van aantasting van de persvrijheid zijn niet moeilijk te vinden. In Montenegro zijn onlangs in korte tijd drie journalisten vastgezet. Andjela Djikanovic werd drie dagen vastgehouden omdat ze paniek zou hebben gezaaid met een bericht over de mogelijke inzet van de Kosovaarse politie bij het Orthodoxe Kerstfeest op 6 januari. Op de achtergrond speelt een conflict over een nieuwe wet die de Servisch Orthodoxen hun kerkelijk bezit ontneemt. De betrouwbaarheid van de Montenegrijnse politie zou vanwege dit conflict niet gegarandeerd zijn. Veel Serviërs in Montenegro betwisten de politiek van de zittende President Milo Djukanovic. Bij de behandeling van de omstreden wet zijn amokmakende Servische volksvertegenwoordigers hardhandig uit het parlement verwijderd.

Foto: Jacques Paquier (cc)

Macron speelt met vuur op de Balkan

ELDERS - Wat beweegt de Franse president om moeilijk te doen over Noord-Macedonië?

Alsof de EU-top het al niet moeilijk genoeg had met de Brexit zette de Franse president -met steun van premier Rutte- ook de uitbreidingsonderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië op het spel. Vooral voor de Macedoniërs is het een hard gelag. Ze hebben de afgelopen jaren hun best gedaan om het conflict met Griekenland over de naam van hun land uit de wereld te helpen. Dat is jarenlang de drempel geweest om überhaupt over een EU-lidmaatschap te praten. Nu dat probleem na flinke druk vanuit de EU uit de wereld is zou je verwachten dat er een stap gezet kan worden naar toetreding. Het EU-lidmaatschap was bij het referendum over de naamswijziging ook de belangrijkste reden voor de bevolking om in te stemmen met het akkoord van Prespa tussen premier Zaev en de Griekse regering, toen nog onder leiding van Syriza’s Tsipras (die mede daardoor in eigen land flink aan populariteit moest inboeten).

‘Eerst het eigen huis op orde’

Onderhandelingen over het EU-lidmaatschap kunnen jaren duren. Met Kroatië startte de procedure in 2005 en het land kon pas in 2013 officieel toetreden. Sindsdien zijn de EU-lidstaten bepaald niet soepeler geworden inzake uitbreiding. Macron gaat nu voor de beloofde uitbreidingsonderhandelingen met Noord-Macedonië en Albanië liggen omdat hij vindt dat eerst de hele procedure moet worden herzien. Hij wil de kandidaat-landen best een positief signaal geven om hen aan te moedigen door te gaan met hervormingen, maar de EU zal volgens hem eerst het eigen huis op orde moeten brengen voordat nieuwe bewoners kunnen worden uitgenodigd. Hij vindt het ‘bizar’ dat we de visumplicht intrekken nog voordat er een begin is gemaakt met toetredingsonderhandelingen. Macron:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Arthur Barys (cc)

Formeren in Kosovo

ELDERS - De formatie van een nieuwe regering wordt ook in Kosovo een lastige klus.

Bij de verkiezingen, eerder deze maand, haalde de coalitie van de Democratische Partij PDK net niet voldoende zetels voor een meerderheid in het parlement. De tweede en derde partij, de concurrerende coalitie LDK, die samen met de PDK in de regering zat, en oppositiepartij Vetëvendosje (zelfbeschikking) weigeren beide met de PDK in zee te gaan. Samen zouden ze wel een regering kunnen vormen. Maar premier Isa Mustafa van de LDK stelde deze week als voorwaarde dat hij weer premier wordt. Dat is dan weer onacceptabel voor Vetëvendosje, de grote winnaar bij deze tussentijdse verkiezingen, die noodzakelijk waren nadat het parlement een motie van wantrouwen tegen premier Mustafa had aangenomen.

Zo zit de zaak nu muurvast. Nieuwe verkiezingen zijn niet onmogelijk, maar het is de vraag of de bijna 60% van de kiezers die thuis bleven in tweede instantie wel te bewegen zijn een doorbraak te forceren. Ook in Kosovo wenden steeds meer mensen zich af van de gevestigde politieke partijen. Ze onthouden zich van stemming of kiezen voor het radicale Albanese nationalisme van Vetëvendosje.

Albin Kurti, de 42-jarige leider van Vetëvendosje, voormalig studentenleider en activist voor de onafhankelijkheid van Kosovo, geeft stem aan de Kosovaren die genoeg hebben van de vruchteloze onderhandelingen met Servië, van de bemoeienis van de VN en de EU met het land, en van de corruptie van de zittende politieke klasse. Tijdens de oorlog eind jaren negentig is hij gearresteerd door het Servische leger en veroordeeld tot vijftien jaar gevangenis. In 2001 kwam hij onder internationale druk vrij. In 2007 werd hij opgepakt voor de VN-politiemacht in Kosovo en kreeg hij huisarrest.

Foto: Marco Fieber (cc)

Albanese regeringscrisis bezworen

ELDERS - Albanië kan op 25 juni naar de stembus. Een door internationale druk afgedwongen akkoord tussen regering en oppositie heeft een eind gemaakt aan een verlammende politieke crisis. Zo lang als het duurt. Het land lijdt onder misdaad, corruptie, en belastingontwijking. Het laatste dankzij Nederlandse wetgeving. 

Tussenkomst van de Verenigde Staten en de Europese Unie was nodig om een boycot van het parlement door de Democratische Partij (PD), de grootste oppositiepartij, te beëindigen. De PD eiste bij monde van partijleider Lulzim Basha het ontslag van de zittende regering van premier Edi Rama van de Socialistische Partij (PS) en de vorming van een nieuwe regering van experts die nieuwe verkiezingen zou moeten voorschrijven. Na de bemiddeling van de Amerikaanse regeringsfunctionaris Hoyt Brian Yee en EU-afgevaardigde McAllister is er nu een regering van beide partijen en zijn er de nodige afspraken gemaakt over de gang van zaken bij de verkiezingen, het zuiveren van staatsorganen van criminelen en hervorming van het justitieapparaat.

Het parlement ging deze week akkoord met de benoeming van nieuwe ministers, regelingen die manipulatie bij de verkiezingen moeten voorkomen en de voorbereiding van integriteitsonderzoeken.

De crisis begon in februari nadat de PD alle geloof in een normaal verloop van de verkiezingen had verloren. Op 24 april blokkeerden duizenden aanhangers van de partij een aantal autowegen. En op 13 mei eisten tienduizenden demonstranten het ontslag van de regering. PD-leider Basha beschuldigde de regering er van zich afhankelijk te hebben gemaakt van misdadigers en drugshandelaren. PS-leider Rama verweet op zijn beurt de PD obstakels op te werpen voor de herziening van het justitiële apparaat dat aan alle corruptie en malversaties een einde zou kunnen maken.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Marco Fieber (cc)

Hoe gaat het verder in Macedonië?

ELDERS - Vorige week donderdag bestormde een menigte demonstranten het parlement van Macedonië uit protest tegen de benoeming van de Albanees Talat Xhaferi als de nieuwe parlementsvoorzitter. Er vielen honderd gewonden.

Tot nu toe zijn twaalf mensen gearresteerd. De politie heeft nog meer arrestaties in het vooruitzicht gesteld. Een hoge politiefunctionaris, Mitko Cavkov, is door de minister van Binnenlandse Zaken ontslagen omdat hij niet adequaat zou hebben opgetreden tegen de demonstranten. De identiteit van de arrestanten is niet bekend gemaakt maar de sociaaldemocratische partij SDSM heeft foto’s gepubliceerd van relschoppers, alle leden en aanhangers van de conservatieve partij VMRO DPMNE van demissionair premier Gruevski. Talat Xhaferi is deze week gestart in zijn functie als voorzitter van het parlement. Hij heeft president Ivanov laten weten dat alles klaar is voor de formatie van een nieuwe regering. Buiten het parlement demonstreren nog steeds duizenden mensen tegen de Albanezen. Ze eisen nieuwe verkiezingen.

De rellen hebben alles te maken met de vorming van een nieuwe regering waar Gruevski’s partij zeer waarschijnlijk niet aan zal deelnemen. De voormalig premier dreigt onder de nieuwe verhoudingen in staat van beschuldiging gesteld te worden wegens het op grote schaal afluisteren van zijn tegenstanders. Op grond van de uitslag van de verkiezingen die eind vorig jaar na veel strubbelingen zijn gehouden zou een coalitie van sociaaldemocraten en partijen van de Albanese minderheid een regering kunnen vormen. President Ivanov, partijgenoot van Gruevski, heeft dit tot nu toe tegen gehouden. Hij vindt dat de voorwaarden waaronder de Albanezen een coalitie hebben gesloten met de SDSM niet in het belang van het land. De Albanezen, een kwart van de bevolking van Macedonië, willen onder andere dat hun taal erkend en onderwezen wordt als een van de landstalen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geluk (3): de gelukkige planeet?

ACHTERGROND - Maandag 20 maart vierden we de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, hoe onderzoekers dat trachten te meten en de conclusies die we daaruit kunnen trekken.
In deel 3: de Happy Planet Index.

In deel 1 van deze serie stond het World Happiness Report 2017 centraal; in deel 2 ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven. Veenhoven is sinds 1985 directeur van de World Database of Happiness. Beide ranglijsten gaan over individueel geluk, wat resulteert in een ranglijst met gelukkige, minder gelukkige en ronduit ongelukkige landen.

De Happy Planet Index

Van een heel andere orde is de index die de New Economics Foundation (NEF) opstelt, de Happy Planet Index (HPI). De NEF is een Britse denktank. De denktank werd in 1986 opgericht door de leiders achter The Other Economic Summit (TOES) met als doel het ontwerpen van een model en nieuwe indicatoren voor welvaart gebaseerd op gelijkheid, diversiteit en stabiliteit:

‘There has never been a greater need for a new economy or a more important moment to act than right now, because a storm that has been gathering for decades is firmly upon us.
Millions of people feel they have lost control over their lives and are now being left behind by changes in the economy, technology and climate, even while being promised a parody of control that threatens to make matters worse.
We believe change begins when people recognise that the spiralling chaos and insecurity of daily life is caused by concentrations of power and ownership – whether old or new – operating increasingly beyond their control.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NOS campagne tegen vluchtelingen dendert voort

COLUMN - “Albanezen grootste groep die nu asiel aanvraagt”, kopte de NOS deze week.
Ach ja. Daar klopt natuurlijk weer niks van.
Wat zijn de echte feiten, en waarom liegt de NOS daar steeds over?

Wat heeft de NOS  nou weer over asielzoekers te melden?
Welnu:

“Albanezen grootste groep die nu asiel aanvraagt

Ze maken nauwelijks kans op asiel, en toch vragen elke maand ongeveer 250 Albanezen asiel aan in Nederland. Op dit moment is het zelfs de grootste groep die hier asiel aanvraagt. Dat laat een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie desgevraagd aan de NOS weten.”

Die woordvoerder is zo enorm betrouwbaar dat we niet mogen weten wie het is. Goh, zou het soms een gevaarlijk beroep zijn, woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie? Beschermt de NOS deze moedige man of vrouw via anonimiteit, omdat degene die iets naar buiten brengt over aantallen asielzoekers zijn leven niet zeker is?

Nou nee.

Die cijfers zijn namelijk openbaar. Je kunt ze gewoon online lezen bij… jawel, het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Voilà:

albanië_475

In een grafiekje zien die cijfers er zo uit:

albanezen_475Albanezen vormen niet de grootste, niet de op één na grootste en zelfs niet de op twee na grootste groep die de afgelopen twee maanden in Nederland asiel aan vroeg. Feitelijk vormen Albanezen nog niet eens de helft van het aantal mensen van de grootste groep, die nog altijd uit Syriërs bestaat.
Wat de NOS zegt is kortom weer eens niet waar.

Foto: pegasoreise (cc)

Op kruistocht uit wraak voor vermoorde landgenoten

ELDERS - Oude conflicten en onopgeloste problemen maken de Balkanlanden een favoriet rekruteringsgebied voor IS.

De Poolse premier Beate Szydlo heeft op de aanslagen in Brussel gereageerd met de mededeling dat Polen geen vluchtelingen zal opnemen. Ze lapt eerdere afspraken daarover in EU-verband aan haar laars. Haar Bulgaarse collega Borisov maakte van de gelegenheid gebruik om in oorlogszuchtige taal het Europese vluchtelingenbeleid aan de kaak te stellen: “were all angry at Merkel for being too humane with those people”. Hij kreeg in zijn land van verschillende kanten steun. Angel Dzhambazki, een extreem-rechtse politicus, gaf de schuld aan het ‘multiculturalisme’ en de mislukte integratie van mensen uit ‘andere culturen’. Nu leven in Polen slechts 20.000 moslims, een minieme minderheid. In Bulgarije zijn dat er 1,5 miljoen. En dat zijn geen vluchtelingen, maar autochtonen.

De spanningen tussen autochtone moslims en andere bevolkingsgroepen op de Balkan worden er niet minder om met haatdragende uitspraken van politici en de voortdurende problematisering van de vluchtelingenstroom uit het Midden-Oosten. In West-Europa belagen extreem-rechtse groepen een minderheid van immigranten. Op de Balkan bestaat opnieuw het risico van etnische conflicten tussen autochtone bevolkingsgroepen. De veroordeling van Radovan Karadzic heeft de herinnering aan de slachtpartijen onder moslims doen herleven. Karadzic kreeg 40 jaar gevangenisstraf. Veel te mild volgens nabestaanden. Een van hen noemt het bespottelijk dat de ,,systematische etnische zuiveringen en daarmee gepaard gaande moordpartijen” niet als genocide worden gezien. ,,Ik ervaar het als een nieuwe klap in mijn gezicht. Wanneer krijgen wij eindelijk gerechtigheid?” Als Karadzic dan ook nog geëerd blijkt te worden in zijn Servische Republiek is dat olie op het vuur.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende