<webwereld column>
Maatschappelijke betrokken mensen zijn erg goed in morele verontwaardiging, vaak terecht, maar even zo vaak van een aandoenlijke naïviteit. Zo kijk ik al weken met enige verbazing naar Amerikaanse occupy-activisten die geschokt (geschokt zeg ik u!) zijn als een politieagent (of de rent-a-cop van een universiteit) ze zonder aanleiding slaat met wapenstok of met pepperspray bespuit.
Dat deze ambtenaren zo veel geweld gebruiken is op zich inderdaad niet netjes. Maar wie daar anno 2011 nog van schrikt roept toch de vraag op of men de afgelopen 10 jaar een beetje het nieuws heeft gevolgd. Je dacht toch niet dat je gestolen verkiezingen, illegale aanvalsoorlogen, kleuters beschieten met anti-tank wapens en het martelen van onschuldige burgers jarenlang kon laten gebeuren, zonder dat uiteindelijk de consequenties van zo’n overheid bij jezelf in de straat zouden belanden?
Net zoals de naïve verontwaardiging van sommige occupy-activisten over hun regering en haar gewapende arm heeft de boze verbazing waarmee in de IT-pers over ACTA en SOPA wordt geschreven iets kinderlijks. De copyrightindustrie is al decennia bezig om de lengte van het auteursrecht op te rekken tot het-eind-der-tijden-plus-een-dag-extra.
Sony heeft er geen problemen mee om de computers van hun klanten aan inbraken bloot te stellen. Vanuit de kantoren van auteursrechthandhavers wordt flink getorrent. Kleuters en bejaarden zonder PC, overleden personen en zelfs een HP-laserprinter worden valselijk beschuldigd van auteursrechtinbreuk (door de advocaten van de industrie structureel gelabeld als “Diefstal”). We weten met z’n allen nu toch wel waar we mee te maken hebben?
Daarom ben ik wel blij met de totale Kafka-combo die ACTA/SOPA aan het worden is. Nu ACTA en SOPA er bijna doorgedrukt zijn, weten we met z’n allen waar we staan. De wolven hebben hun schaapskleren afgegooid en tonen zich voor wat zij zijn. Roofdieren zonder interesse in ons welzijn. Wij hoeven dus niet meer quasi-geschokeerd te zijn over het feit dat bepaalde grote bedrijven zich als roofdieren gedragen.
Als we vastgesteld hebben dat we met roofdieren te maken hebben kunnen we maatregelen nemen. Geschokt achteraf stampvoeten en boos zijn op de wolf die losgaat in een kleuterspeelzaal is geen effectieve maatregel. Een roofdier is wat hij is. Wil je ongelukken voorkomen, dan moet je een hek om die kleuterspeelzaal zetten, of wellicht zelfs om de wolf.
Als we willen dat ICT werkt in ons belang, moeten we dus zorgen dat de techniek ontworpen is in ons belang in plaats van in de belangen van softwareverkopers of copyright boeren. Computers en netwerkdevices die doen wat wij willen dat ze doen zelfs als dat niet in het commerciële belang is van een handvol grote bedrijven of de onwettige politieke wens van een gelobbyde overheid.
De enige organisatie dit al ruim 25 jaar roept is de Free Software Foundation. De afgelopen 15 jaar is de discussie over de principes van vrije software vrijwel volledig ondergesneeuwd door de veel zakelijkere en pragmatische benadering van het Opensource Initiative. Reden om het Opensource Initiative destijds op te richtten was letterlijk de te principiële houding van de Free Software Foundation.
Inmiddels zijn alle dingen waar de FSF al lang geleden voor waarschuwde werkelijkheid aan het worden en blijkt een gebrek aan principes in discussie over de toepassingen van technologie ons lelijk te gaan opbreken. Vrijwel alle PC’s (waaronder ik ook even Mac’s reken), telefoons en gameconsoles hebben functies aan boord die er niet zijn voor ons maar voor bedrijven die geld aan ons willen verdienen. Als je niet de baas bent over je computer, is het dan nog wel jouw computer/telefoon/console/router/enz…
Dit is een oude politieke les; als je te lang wacht met protesteren mag/kan je niet meer protesteren. Dit geldt niet alleen voor het aanspreken van overheden die stupide oorlogen beginnen of banken in de staatskas laten graaien. Dit geldt net zo goed voor de vraag wie er de baas is over de computers en netwerken waar we inmiddels totaal van afhankelijk zijn. Als we gezamenlijk niet vragen om principes, krijgen we technologie waar principes geen rol spelen.
De ideeën van de Free Software Foundation zijn nog nooit zo belangrijk geweest. Niet omdat proprietary software slechter is geworden (soms) of omdat Free Software zo veel beter is geworden (veel!) maar omdat onze eigen systemen thuis de laatste digitale plek is waar we nog iets over te zeggen hebben.
Wat meer principieel nadenken (naast het technisch-functionele) over de IT die we gebruiken houdt de wolven buiten.
