De bevrijding die dat niet was

Net als André van Duin ga ik voor Dodenherdenking liever naar het Homomonument dan naar het monument op de Dam. Toen Van Duin afgelopen dinsdag wel op de Dam aanwezig was, en daar een ontroerende speech hield, sprak hij met liefde over het Homomonument. ‘Dat wij in Nederland sinds 1987, als eerste in de wereld, zo’n monument hebben, tekent onze vrijheid: de vrijheid dat iedereen hier zichzelf mag zijn, zonder dat iemand anders daar wat van zegt.’ De geschiedenis was wranger dan dat. Het Homomonument kwam tot stand omdat homo-organisaties jarenlang bij de officiële Dodenherdenking werden geweerd. Meelopen in het formele defilé mochten ze niet, laat staan een krans leggen. Hun aanwezigheid werd gezien als provocatie jegens andere oorlogsslachtoffers en -getroffenen. Ook in boeken over de Tweede Wereldoorlog was amper aandacht voor de homovervolging. Erger: nog lang werd gedacht dat homoseksuelen – en zij die daarvoor versleten werden – eigenlijk een plaats in een Duits kamp verdienden. De geallieerden zouden in 1948 nog bevestigd hebben dat criminelen, moordenaars en homoseksuelen in hun ogen met recht in het kamp hebben gezeten; in 1953 herhaalde de Duitse overheid dat rijtje (en voegde daar de zigeuners nog aan toe). Toen de homobeweging opkwam, vanaf eind jaren zestig, waren de meer activistisch ingestelde homo’s het zat: ze vroegen niet braaf toestemming om mee te mogen doen, ze deden het gewoon. Twee van hen speldden zichzelf roze driehoekjes op, die voor de homo’s waren wat de gele ster voor de Joden was, en togen naar de Dam. Maar toen zij hun krans met roze linten wilden neerleggen, werden ze gearresteerd. De krans werd vernield. Dat was op 4 mei 1970. Er was al langer gefantaseerd over de mogelijkheid om een eigen monument op te richten; deze gebeurtenis gaf daaraan een flinke impuls. Pas in 1979 kreeg dat idee handen en voeten, toen gemeenteraadslid Bob van Schijndel pleitte voor een homomonument. Er kwam een stichting, er kwam geld, de gemeente wees een locatie aan, en er kwam een ontwerp. In september 1987 werd het Homomonument officieel in gebruik genomen: het allereerste monument ter ere van de homoseksuelen die door de nazi’s vervolgd, in kampen geïnterneerd en vergast werden. De eerste Dodenherdenking daar vond plaats op 4 mei 1988, pas 33 jaar geleden dus – liefst 43 jaar na afloop van de oorlog. Eén keer mocht ik er spreken, op 4 mei 1995. Dat was de eerste keer dat er vertegenwoordigers van alle strijdkrachten in uniform aanwezig waren: het leger, de marine, de luchtmacht en de marechaussee. Zij droegen ook iets op hun borst: geen roze driehoek of Jodenster, maar een rij lintjes. Het ontroerde me mateloos. Pas op 4 mei 2012, bij de 25e Dodenherdenking bij het Homomonument, was daar voor het eerst een officiële vertegenwoordiger van de Nederlandse regering aanwezig. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Foto: BoBink, CC0 1.0 via Wikimedia Commons Homomonument-overview2

De omkering aller waarden

COLUMN - Op 4 mei, herdenken we de slachtoffers van het fascisme: de joden die zijn vergast door de nazi’s, de politieke gevangenen die zijn gefusilleerd, de homoseksuelen die werden vervolgd, de tweelingen die als medisch experiment zijn gebruikt, de dwangarbeiders die werden afgebeuld totdat ze er dood bij neervielen. De burgers die werden gebombardeerd, werden opgepakt bij razzia’s, die de mond werd gesnoerd, die op de bon moesten leven en uiteindelijk bloembollen moesten eten.

Oorlog is vrede. Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht.

5 mei, is ‘Nederland In Opstand’, de groep van de extreemrechtse Tinus Koops, van plan te demonstreren op het Malieveld in Den Haag. Hun motto: ‘Bevrijdingsdag moet weer de dag van de vrijheid worden.’ Deze week stelde Forum voor Democratie voor de zoveelste keer de coronamaatregelen gelijk aan de Duitse bezetting: ‘Op 5 mei herdenken wij 75 jaar vrijheid: 1945 – † 2020’.

Feiten zijn leugens. Bescherming is bezetting.

Rik Rutten, politiek verslaggever van NRC Handelsblad, liep in een uitgebreid twitterdraadje de ondertekenaars van Forums ‘vrijheidsherdenking’ na: allemaal corona-ontkenners, complotdenkers en extreem conservatieve of zelfs extreemrechtse organisaties. Een van de ondertekenaars typeert Nederland als ‘een totalitaire staat’. Een andere meent dat corona een groot complot is: alles is van hogerhand ‘gesimuleerd en vanaf januari [2020] uitgerold’. Het RIVM en de Wereldgezondheidsorganisatie zijn marionetten van de jood Soros, en hun maatregelen zijn onderdeel van een complot tegen de burgers.

Data kan dodelijk zijn

OPINIE - Stef van der Ziel vertelt hoe schadelijk de datahonger van de overheid kan zijn aan de hand van een persoonlijke ervaring:

En toen verbazing. Die boeken waren geen gewone boeken. Het waren archieven. Registers. Kasboeken. En brieven. Elk Joods gezin uit Delfzijl was er keurig in opgeschreven. Waar ze woonden. Dit waren archieven van de gemeente Delfzijl. Van voor de Tweede Wereldoorlog. Een (vermoedelijk) medewerker van de gemeente had de boeken gestolen. Om te voorkomen dat ze in Duitse handen zouden vallen.

Foto: cc Flickr FaceMePLS photostream Herdenkingsveld razzia Putten

4 mei anders

Vandaag wordt heel gewoon anders, net als andere dagen die anders zijn geworden. Toch even opletten of de jaarlijkse Dodenherdenking vandaag door alle aanpassingen boven de traditionele 4 mei-dagen zal uitsteken.

En dan doelen ik niet op het gewijzigde vlagprotocol. “Normaal gesproken” mag op 4 mei de vlag pas vanaf 18.00 uur halfstok buiten worden gehangen. Vandaag mag het de hele dag.

U bent natuurlijk ook nieuwsgierig naar hoe leeg de Dam zal zijn. De koning en zijn lief gaan een krans leggen, maar “in aanwezigheid van alleen minister-president Rutte, burgemeester Halsema van Amsterdam en voorzitter Verbeet van het Nationaal Comité”. Ik vermoed dat voor de handhaving er toch wel wat meer mensen bij aanwezig zullen zijn.

Het lijkt me een mooi, sereen beeld: twee figuren die over een immens leeg plein lopen. Als symboliek voor alle mensen die we vandaag missen.

Waar ik wel naar uitkijk, of “uitluister” is de aan de twee minuten stilte voorafgaande taptoe. Het 4 en 5 mei-comité “omarmt het initiatief van de Oranjevereniging in Etten-Leur” en hoopt dat om 19:58 uur en 30 seconden door heel Nederland trompettisten de taptoe zullen spelen.

Ik verwacht een fraai stukje “minimal music out of phase”, want dat krijgen ze nooit spatgelijk. En dat is mooi.

Foto: Guilhem Vellut (cc)

Herdenken en vieren in virusstijl

COLUMN - We zijn in een bijna volledige noodtoestand gevangen gezet. Meer mensen zullen hun thuisquarantaine uitbreiden om de kans te verkleinen tegen een boete aan te lopen. De beoogde eindtijd van 6 april is opgeschoven naar 1 juni, dus dat wordt een hele zit.

Wat gaan mensen doen met al die tijd? Het kan tot mooie dingen leiden want experimenteel psycholoog prof. dr. Stefan van der Stigchel zegt:

Af en toe prikkelloos niksen, bijvoorbeeld door op de automatische piloot de was te doen, geeft je hersenen rust. Na een pauze kun je je dan weer beter concentreren. Dan gaat ook zelfreflectie makkelijker en word je door een verhoogd concentratievermogen creatiever.

Een citaat uit een artikel op Studium Generale Utrecht, dat vrolijk besluit met:

Als je het NOS refreshen en het constant Netflixen kunt laten gaan, dan geven deze weken binnen zitten je dus onverhoeds misschien iets nieuws.

Nu zit niet iedereen thuis te niksen, misschien werken sommigen nu wel harder dan ze deden op hun bedrijf. Maar nieuwe ideeën zijn natuurlijk altijd welkom. Vooral om  deze crisis te tackelen en ook om alvast na te denken hoe dit land, hoe de wereld er na de crisis uit zou kunnen zien. Het crisiscliché zegt immers dat crisissen uitgelezen momenten voor prachtige kansen zijn?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Vrijheid anno nu: keuzestress of slavernij?

Vrijheid betekent tegenwoordig dat ieder individu zijn eigen leven kiest. Maar zij wij nu eigenlijk wel zo vrij als we denken? Is onze huidige vrijheid niet een illusie? Gastredacteur Klokwerk gaat in op deze filosofische vrijheidsvragen.

Op 18, 19 en 20 april 2012 werd de VARA-documentaire “Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap” uitgezonden. In die documentaire werd kortweg gesteld dat ons denken over vrijheid doorgeschoten is ten opzichte van de andere twee waarden.

In het eerste deel van de documentaire wordt een beeld geschetst van onze samenleving waarin vrijheid niet meer zomaar het zich vrijvechten van onderdrukkers is. Eerder wordt vrijheid nu opgevat als de absolute vrijheid van anderen: het individu kiest voor zichzelf het meest perfecte leven.

Dit heeft, zo beweert de documentaire, zeer nadelige gevolgen. Vrijheid is hier namelijk een examen mee geworden, en de veelheid van keuzes leidt tot keuzestress. Het gemiddelde bereiken is voor ons vrije individuen niet bevredigend genoeg: de gemiddelde burger voelt zich daarom een verliezer. Ook blijven de maatschappelijke gevolgen niet uit. Een cultuur van hoge doelstellingen en hoge beloningen aan de bovenkant van de samenleving wakkert de hebzucht aan en nodigt uit tot fraude, waardoor aan de top ruimte komt voor een gewetenloze graaicultuur: ziehier de crisis.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nationaal Comite 4 en 5 mei in de fout

Een gastbijdrage van Kees Mattijsen.

De nivellering van de Nationale Herdenking op 4 mei moet ongedaan worden gemaakt. Een pleidooi om de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in ere te herstellen.

Op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is te lezen en telkens opnieuw op de Dam te beluisteren: “Tijdens de Nationale Herdenking herdenken we allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.” (Officieel memorandum).

Die laatste zinsnede vanaf “sinds” en verder, steekt mij en vele anderen al jaren. Vandaar dat ik met instemming het interview van 20 januari j.l. in De Pers las “WOII moet weer een centrale plek krijgen.” Aan het woord was mevrouw Schwegman, directeur van het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies).

De nivellering of het gladstrijken in goed Nederlands, waarover zij spreekt, is in feite al direct na de oorlog in gang gezet. Dat kwam namelijk alle naoorlogse regeringen uitermate goed uit. Een greep: de smerige oorlog, in versluierende termen “missie” of “politionele actie” genoemd tegen ‘ons’ Indië, deelname aan overzeese oorlogen bijv. in Korea – met behulp van Nederlandse ex-SSers… de West-Duitse herbewapening kwam eraan en moest erdoor, de koude oorlog werd van harte aangemoedigd en gestimuleerd. Vrijlating van zware en zwaarste oorlogsmisdadigers en veel meer. Het historische beeld van WOII moest toen én vandaag worden ontkracht en bijgesteld.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Foto des Tages | Cinco de mayo in Mexico

klik voor groot

Ook het door de griepsores geplaagde Mexico heeft vandaag een soort van bevrijdingsdag te vieren. Want 5 mei 1862 was de dag waarop Mexico een Frans leger versloeg in de Slag bij Puebla. Vreemd genoeg is het feest populairder in de VS, vooral in het zuidwesten en met name Texas. Niet alleen vanwege het grote aantal Mexicaans-Amerikanen aldaar, maar ook omdat de generaal die de Mexicaanse troepen bij Puebla naar de overwinning leidde, afkomstig was uit Texas. In Mexico zelf wordt deze feestdag vrijwel alleen in de stad Puebla de Los Angeles uitbundig gevierd. Overigens is dit niet de dag van de nationale onafhankelijkheid, die op 16 september wordt herdacht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

5 Mei, Dag van de Vrijheid

Dat is althans de ronkende benaming die vandaag gekregen heeft. Belangrijk? Zeker. De Tweede Wereldoorlog was een keerpunt in de geschiedenis van ons land en veel landgenoten hebben het leven gelaten, ofwel in concentratiekampen, ofwel in de strijd. In de opbouw na de Tweede Wereldoorlog hebben velen zich ingespannen voor een rechtvaardiger samenleving. Dankzij de lessen van de Tweede Wereldoorlog. Toch?

Sinds de “war on terror” doen we ons uiterste best vooral niet teveel te zeggen over een mensenrechtenschending van formaat door een van onze bondgenoten. Natuurlijk, bijna allemaal vinden ze Guantanamo Bay “niet kunnen”. Maar dat lijkt voornamelijk voor binnenlandse consumptie. Niet voor niets bleek onze eigen minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot van mening dat er een balans gevonden moest worden tussen terrorismebestrijding en mensenrechten. Wat nou, balans? Mensenrechten horen de basis van alles te zijn, niet een van de factoren in een afweging. Blijkbaar zijn mensenrechten handelswaar, waarmee je tegenstanders om de oren slaat, maar waar je tegelijkertijd bij bondgenoten plots een noodzaak voor een balans ziet. Dat het onderscheid in de Tweede Wereldoorlog op ras werd gemaakt en nu op de vraag of je Bush naar de mond praat of niet is verder niet zo relevant. Het fundamentele recht op een fatsoenlijke behandeling, het fundamentele recht op een eerlijk proces, het is in de afgelopen jaren niet erg fundamenteel gebleken. Wat heeft de Tweede Wereldoorlog daar opgeleverd? Blijkbaar niet meer dan de gesimplificeerde herinnering dat wij de goeien waren en zij de slechten.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.