serie

Vaste Gasten

Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je weer wakker met hun scherpe pen.


Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Erfzonde

COLUMN - Joden zijn rare mensen: één zevende deel van hun leven verdommen ze het stelselmatig om te werken en de rest van hun tijd spenderen ze het liefst afgezonderd van de wereld. Iemand zou die lieden eens mores moeten leren. Dat is vanzelfsprekend geen oproep tot geweld – zo lossen wij de dingen niet op in Alexandrië. Maar het vormt wel een maatschappelijk knelpunt als groepen mensen onvoldoende participeren in de samenleving. En dat probleem moet worden opgelost.

Het bovenstaande zou zomaar de mening van een weldenkend mens kunnen zijn geweest aan de vooravond van de oudst bekende pogrom, in het jaar Onzes Heren 38. Jodenhaat is dus geen christelijke uitvinding. Dat christendom importeerde reeds bestaande ideeën over Joden dankzij het besluit ook niet-Joden tot de eigen religieuze club toe te laten. Maar christenen konden lastig het bezwaar handhaven dat Joden een zevende deel van hun leven niets uitvoerden. Dat deden ze immers zelf ook. Gelukkig waren er andere argumenten voorhanden: ze hadden de Zoon Gods gekruisigd en daarvoor werd met enige regelmaat wraak genomen op de nazaten van de daders.

Wie de verslagen van die kruisiging echter goed doorleest, komt er al snel achter dat de daders Romeinen waren. In het begin van de dertiende eeuw speelt het verwijt van de godsmoordenaars dan ook lang zo’n grote rol niet meer. In plaats daarvan is de Talmoed gekomen: een boek dat bol stond van de beledigingen aan het adres van Christus, de Moeder Gods en christenen. Aan dergelijke moedwillige pogingen om het geloof van een bevolkingsgroep belachelijk te maken moest nodig wat gedaan worden. De Talmoedverbrandingen van 1242 in Frankrijk waren er een exponent van.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | You Only Live Online

COLUMN - ‘Maak even een foto man, voor op Facebook…’ Routinematig en zonder enige vorm van toeristische bescheidenheid maken twee mannen van een jaar of vijfentwintig met hun smartphones kiekjes van elkaar bij een zwarte Ferrari. De auto staat ‘zomaar’ in een druk uitgaansgebied in het centrum van Amsterdam. Enkele seconden later bekijken ze samen de gemaakte foto’s. Eentje is zó enthousiast, dat hij ter plekke besluit dat dit zijn nieuwe profielfoto op Facebook zal gaan worden! Waarschijnlijk heeft hij de foto meteen in zijn FB-profiel gezet, inclusief begeleidende tekst: ‘Ik voor Ferrari!!’ #wtf #lol. Voordat ze honderd meter verder zijn gelopen, zal hij al een tiental ‘likes’ te pakken hebben.

Op een terrasje zitten enkele meisjes gezellig in de het zonnetje met elkaar te kletsen… Via WhatsApp. Giechelend ‘praten’ ze met elkaar via het mobiele smartkastje dat ze als vanzelfsprekend met twee handen stevig vastklemmen voor hun gezicht. ‘…OMG! Hij is egt wel knap! *bloost*’ De jongeman, type hipster in een beige chino met omgeslagen broekspijpen en Birkenstocks dragend, kijkt af en toe op zijn eigen iPhone. Hij lijkt geen rust te hebben om te kunnen genieten van z’n Coca-Cola Zero. ‘Kijk, hij lijkt zenuwachtig te worden van je… *lief*’ Waarschijnlijk verwacht hij een app’je van iemand. Weet hij wat er zich naast hem afspeelt, aan de tafel met de gierende hormoontjes? Waarschijnlijk wel.

Terwijl mijn vriendin een jurkje past bij de H&M, kijk ik vanuit m’n ooghoek naar twee opvallende dames van rond de vijftig. Type: vrijgevochten, prosecco als ontbijt. Ze kunnen het niet laten om een idioot felgeel bontmutsje op te zetten, dat als accessoire te koop wordt aangeboden in deze Zweedse modetempel. Wat ik verwachtte gebeurde ook. Uit de donkerbruine (nep)lederen tas, waarop repeterend het logo van de ontwerper staat, komt een bling bling hoesje tevoorschijn. Terwijl dame één met het gele mutsje op het hoofd poseert en een guitig ‘duckface’ mondje opzet, maakt de ander enkele pics. ‘Waaahh… Deze zet ik meteen in een tweetje op mijn timeline!’ schreeuwt ze ongegeneerd met rauwe stem door de winkel. ‘Nee joh, gek…! App ‘m me ff door!’ Vanavond zullen minimaal drieduizend van haar vierduizend achthonderdzeventien volgers, haar BFF, inclusief kek bontmutsje, via Twitter hebben kunnen aanschouwen.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Geloof in straf

COLUMN - Het blinde geloof in strenger straffen helpt ons steeds verder van de regen in de drup.

Wie z’n ziektekostenverzekering niet betaalt, krijgt een boete. Veel mensen die dat treft kunnen die boete helemaal niet betalen. Daardoor komen ze in een wanbetalersregeling terecht. Ondertussen zit inmiddels twee procent van de hele bevolking in zo een regeling.

Ook in de sociale zekerheid werkt men sinds kort met hoge boetes om fraude tegen te gaan. Het blijkt echter dat mensen hierdoor langer in een uitkering blijven hangen.

En erger: omdat ze in de financiële problemen komen, blijken ze nota bene juist sneller geneigd tot fraude.

Ondertussen verhoogt Teeven de straffen van het jeugdstrafrecht. Maar los van dat mensen opsluiten bepaald niet goedkoop is, is al lang aangetoond dat crimineel gedrag hierdoor eerder wordt bevorderd dan tegengegaan.

Het is zo verleidelijk om te geloven in het effect van strenger straffen. Als er een hoge straf voor staat, bedenken mensen zich wel tweemaal voordat ze de fout ingaan, toch?

Dat klinkt ook zo logisch. Waarom werkt het dan niet?

Om te beginnen gaat het fout bij het idee dat mensen ongewenst gedrag zouden vertonen omdat ze de straf die erbij staat zo lekker laag vinden.

Foto: daisy.images (cc)

Van die dingen | Verpakking

COLUMN - Ik wilde alleen even een nieuwe toner uit de verpakking halen. Dat ging niet zomaar. Ik moest op zoek naar een stanleymes om door de dikke plastic verpakking heen te snijden. Daarna volgden nog de plastic verpakking, de papieren verpakking, het plastic zakje om de toner en tenslotte het plasticje dat de inkt tegenhield. Ik keek naar de berg rotzooi op tafel en ik werd woest. Was dit nou allemaal nodig? Deze berg afval?

Ik heb navulverpakkingen geprobeerd, maar dat werkte voor geen meter. Ik zat heel snel en altijd op onmogelijke momenten zonder inkt, dus dat ging hem niet worden. Dus weer terug naar deze verpakkingsterreur. Wel eens stilgestaan bij de hoeveelheid verpakking die er om een elektrische tandenborstel zit? Na het uitpakken van de Sinterklaascadeaus stampen we de container nog even extra aan, zetten we een extra zak plastic meuk aan de straat en gaan de Chinese nepbatterijen de speciaal daarvoor bedoelde afvalbak in.

We hebben verpakkingsbelasting hier in Nederland, maar dat wordt allemaal doorberekend aan de klant, dus dat zet geen zoden aan de dijk. Ik betaal voor verpakkingen die ik niet wil. Leuk natuurlijk dat er allerlei initiatieven zijn om van de (plastic)afvalberg nieuwe producten of kunst te maken, maar het moet gewoon een stuk minder en dat kan volgens mij ook. Waarom moet alles vier keer ingepakt worden? Waarom in plastic, dan weer in papier en daarna nog een keer in plastic? Een soort zou toch voldoende moeten zijn?

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Bankier Barnier

COLUMN - In de VS is gisteren de ‘Volckerregel’ tegen bankieren voor eigen rekening ingegaan. In het VK trad afgelopen december de Banking Reform Act in werking. Ondertussen schiet het in de rest van Europa nog niet echt op met het hervormen van de bancaire sector.

Michel Barnier, Eurocommissaris voor de interne markt, deed in januari weliswaar een voorstel, maar dat wordt niet behandeld door het Europees Parlement, omdat het te dicht op de verkiezingen ligt. Maar ook als het voorstel niet zo dicht op de verkiezingen had gelegen, was het de vraag geweest of de bancaire sector ook echt stabieler was geworden door het voorstel. Want wat staat er nu eigenlijk in?

Het belangrijkste aspect van het voorstel van Barnier  is dat dertig grote banken in Europa voortaan een verbod krijgen op handel voor eigen rekening, ongeveer zoals de Volckerregel in de VS. Daarnaast mogen banken sowieso niet te veel handelsactiviteiten ondernemen, of die nu in het belang van de klant zijn of voor eigen rekening. Als de handelsactiviteiten boven een bepaalde grens uitkomen, kunnen toezichthouders de bank dwingen die activiteiten af te stoten.

Op zich is het wel begrijpelijk dat Barnier de regels maar voor dertig grote banken wil laten gelden, omdat juist die grote banken voor problemen zorgen wanneer ze in financiële moeilijkheden komen. Maar door de regels niet voor alle banken te laten gelden, worden soms vreemde scheidslijnen getrokken. Voor Nederland vallen bijvoorbeeld ING en Rabobank onder het voorstel, maar ABN AMRO niet. Dit terwijl de Nederlandse overheid ABN AMRO nationaliseerde toen de bank failliet dreigde te gaan. De keuze voor dertig banken lijkt redelijk arbitrair, en bepaalde banken ontspringen de dans, ook al zijn ze evident systeemrelevant in de ogen van nationale overheden.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Podium voor mevrouw Janmaat

COLUMN - Met enige regelmaat reden wij langs het hotel in Kedichem waar Wil Schuurman, de vrouw van Hans Janmaat, dankzij een aanslag door zogenaamde antifascisten haar been verloor. Van de aanslag zelf weet ik mij zo goed als niks te herinneren (ik was bijna negen jaar). Ik weet alleen dat ik, telkens als wij langs het uitgebrande hotel reden, bij mezelf dacht: dus dit hotel was bereid fascisten te huisvesten. Dat Wil Schuurman hier haar been verloor, was mij waarschijnlijk onbekend. En als ik het al had geweten, dan had ik waarschijnlijk gedacht: moet je maar geen fascist zijn.

Ach ja, de jaren ’80. Afgelopen zondag stond Wil Schuurman centraal in een reportage van Brandpunt, getiteld Podium voor mevrouw Janmaat. De reportage was van beroepsijdeltuit Fons de Poel. In 1998, toen de Centrum Democraten hun zetel verloren en de Kamer uit moesten, stond diezelfde Fons de Poel, glunderend van zelfvoldaanheid, Hans Janmaat wat trappen na te geven. Janmaat probeerde de camera’s te ontwijken, De Poel bleef hem achtervolgen, smalend ‘nul zetels, hoe voelt dat nou??’ roepende. Of zoiets. 

‘Farizeeër’, zo noemde Hans Janmaat Fons de Poel tegen zijn vrouw. Ze hadden het dus over hem gehad! De Poel nam deze geuzennaam in ontvangst met een mengeling van trots en gelegenheidsschuldgevoelens. In de reportage werd Janmaat neergezet als een profeet. Iemand die zijn tijd ver vooruit was. Wil Schuurman schetste haar man als een lieverd die dol was op zijn rol van onder gescheten underdog. We zagen wat fragmenten waarin Janmaat een paar dingen zei die de Tweede Kamer deden leeglopen. Het klonk meer als Pim dan als Geert. Professor Doctor Meindert Fennema kenschetste Janmaat als slachtoffer van z’n tijd.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | De god van de gaten

COLUMN - In de achttiende eeuw stelden geleerden voor het eerst de vraag waar religie vandaan kwam. Ze opperden dat het iets te maken had met angst voor onbegrepen natuurkrachten. Voor die theorie konden ze teruggrijpen op het oude Griekenland, waar Zeus de dondergod was, Demeter de kiemkracht vertegenwoordigde en Poseidon werd geacht aardbevingen te veroorzaken. Wetenschappers hebben sindsdien uiteraard ontdekt dat bliksem, vruchtbaarheid en aardbevingen natuurlijke oorzaken hadden.

Er bleven echter voldoende onverklaarde zaken over en menig gelovige greep die aan als argument dat God toch bestond. De negentiende eeuw zag zo een leuk debat tussen enerzijds conservatieve gelovigen, die de aandacht vestigden op zaken die de wetenschap niet kon verklaren – zoals de genezingen in Lourdes – en die dan het bestaan van een welwillende godheid moesten bewijzen, en anderzijds wetenschappers die deze mysteriën een voor een toch verklaarden. Zeker nadat Darwin de evolutieleer had geformuleerd, was Gods bestaan een hypothese waaraan men weinig behoefte meer had.

Rond 1900 wezen sommige theologen op het schrale Godsbeeld achter deze discussie. Wie werkelijk meende dat God de wereld stuurde met een wonder links of een natuurkracht rechts, reduceerde Hem naar de laatste gaten in de wetenschappelijke kennis. Met hun waarschuwing tegen de ‘God van de gaten’ spoorden de theologen de mensen aan de moderne wetenschap te aanvaarden en religie te gebruiken als basis voor een humane ethiek.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Een rechtse agenda

COLUMN - De Nederlandse politiek bedient al meer dan tien jaar lang bijna uitsluitend de kwade rechtse kiezer. Het resultaat is een samenleving die langzaam aan steeds minder veilig en rechtvaardig wordt. 

Daar kreeg ik tijdens zijn persconferentie nog bijna medelijden met Wilders. Voor het eerst in zijn leven zei Geert namelijk écht de waarheid: dat hij al tien jaar lang niets anders zei dan toen iedereen over hem viel.

Na de eerste dagen werd de anti-Wilders hetze dan ook in meerdere stukken vergeleken met Bijltjesdag. Terecht wezen velen erop dat die dappere verontwaardigde media juist degenen waren die Wilders al tien jaar lang bijna kritiekloos een podium bieden.

Ondertussen waren er echter toch weer die nog durfden te beweren dat Wilders de enige is die zou luisteren naar de ‘boze kiezer’. Een hardnekkige fabel.

Om te beginnen zou iedereen onderhand toch een keer moeten beseffen dat Wilders helemaal nergens naar luistert. Niet naar zijn partijgenoten, niet naar zijn kiezers, en niet naar redelijkheid.

Maar belangrijker: de Nederlandse politiek staat al meer dan tien jaar vrijwel uitsluitend in dienst van de kwade rechtse kiezer.

De straffen in Nederland zijn fors omhoog gegaan, gevangenissen zijn versoberd. Kraken is verboden en het politieapparaat wordt voornamelijk ingezet als vervolginstituut van wietkwekers. Er is flink gesnoeid in het cultuurbudget en ontwikkelingssamenwerking. Werklozen worden tot dwangarbeid verplicht. In de EU is Nederland van een onkritische meeloper verworden tot een angstig landje dat met samengeknepen billen iedere verbetering zo lang mogelijk blokkeert.

Foto: daisy.images (cc)

Van die dingen | Bikinitijd

COLUMN - Het is bikinitijd. Nee, nog niet om erin rond te lopen, maar het is wel tijd voor de voorbereidingen. Over een paar maanden mogen we weer en iedere winter kweek ik een speklaag op de verkeerde plaatsen. Dat moet eraf.

Zodra het woord lijnen valt, heb ik direct 24 uur per dag honger. De hele dag. Heel erge honger. En kom niet aan met dat je dat trek moet noemen omdat alleen mensen in Afrika honger hebben, ik kan wat hongergevoel betreft goed concurreren met ieder willekeurig Afrikaans kind met een bakje rijst in de handen. Alleen zie ik er uit als een iets te goed doorvoed Europees Prinsesje, maar het gaat even over de term honger, hè jongens. Dat is wat telt!

Had ik maar trek in wortelen en avocado’s, in rode bietjes en magere kipfiletjes. Maar nee hoor, uiteraard geen zin in gezond eten, nee, in vette hap. Chips, chocolade, koeken van de ergste soort, kaas, losse plakken salami zo uit de verpakking, ovenschotels, bakken ijs, het maakt geen donder uit, als er maar veel, heel veel calorieën inzitten.

Wat is dat toch?! Zodra ik iets niet meer mag, wil ik het juist. Drank, nicotine, eten, vroeger ook nog mannen. Moest ik er af blijven (meestal door mezelf opgelegd uit zelfbescherming, inclusief de mannen), dan werd het verlangen alleen maar groter. Obsessief groter. Ik-kan-nergens-anders-meer-aan-denken groter. Om te janken. Dus dit jaar gaan we het eens eventjes helemaal anders doen. Die bikini gaat eruit. Het corrigerende badpak trouwens ook. Dat verplaatst de speklaag alleen maar. We gaan met de hele familie op cultuurvakantie naar IJsland!

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Pokeren met Poetin

De effectiviteit van de sancties tegen Rusland hangt niet alleen af van de economische pijn die ze toebrengen.

Nu Russische troepen zich om Oekraïne samentrekken zijn de EU en VS tot voorzichtige sancties overgegaan, en dreigen met uitbreiding daarvan. De vraag is daarbij of sancties ‘werken’: doen ze Rusland economisch genoeg pijn om Poetin te laten terugkrabbelen?

De voortekenen daarvoor zijn niet gunstig. Economische sancties hebben historisch een laag rendement. De meest gezaghebbende studie, die 174 gevallen van economische sancties bestudeert, zegt dat de sancties in 34% van de gevallen hun doel bereikten, en dit lijkt nog een te optimistische schatting. Hoewel sancties effectiever zijn als er intensief handelsverkeer is, zijn succespercentages lager als het gaat om tegenstanders die groot en autocratisch zijn (‘it is hard to bully a bully,’ zeggen de auteurs).

In het geval van Rusland zijn er zelfs weldenkende mensen die zeggen dat sancties Poetin’s macht zullen versterken. Onder het volk creëren ze gemeenschapszin, en ze kunnen Poetin helpen in zijn doel de oligarchen te bewegen hun geld binnen Rusland te houden, de-offshorizatsiya in Poetin’s woorden. Daarnaast zijn sancties duur voor het Westen. Ze kosten banken rijke Russische klanten, en naar verwachting zal Rusland met gelijke munt terugslaan, met wellicht één hand al op de gaskraan.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Adam Zkt. Eva

COLUMN - Uw tv-recensent is de afgelopen week voor het overgrote merendeel van die week, verstoken gebleven van de televisie. Uiteraard heeft hij nog wel even gezien hoe Geert Wilders zichzelf in de voet schoot met een drietrapsraket die herinneringen aan Louis van Gaal opriep. Uw nederige dienaar van het geschreven woord en de waarheid heeft zich daar privé, buiten de camera’s en de sociale media om, nog wel druk over gemaakt, maar hij heeft besloten de rest van de commotie langs zich heen te laten gaan.

Kortom – en als u mij toestaat ga ik even weer over op de eerste persoon enkelvoud – ik heb niks gezien van alle publieke verontwaardiging die het opriep. De Pechtolds, Buma’s en Samsoms die ongetwijfeld hun zegje hebben gedaan in diverse talkshows, ik heb ze niet gezien. En ook de persconferentie waarin Geert Wilders naar verluidt niks van zijn woorden terugnam, heb ik mezelf bespaard. 

De dag voor de verkiezingen zapte ik nog even langs het Grote Lijsttrekkersdebat waarin Diederik Samson tegenover Wilders zijn stinkende best deed om Wilders’ terloopse uitlatingen over minder Marokkanen in de stad, eerder die week, zo krachtig mogelijk te veroordelen. Wilders, een koop groter dan Samsom, onderging het gebries gelaten. De moed zonk mij in de schoenen, ik zapte snel door.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Verouderde informatie

COLUMN - De opvattingen van Jezus van Nazaret waren niet die van de kerk die in zijn naam werd gesticht: dat is het vertrekpunt van de speurtocht naar de historische Jezus. Die speurtocht is nogal frustrerend. Al een eeuw geleden concludeerde Albert Schweitzer dat we alleen zeker wisten dat de Joodse wijsheidsleraar had verwacht dat het einde der tijden nabij was. De Duitse theoloog wees er verder op dat wetenschappers, doordat er zo weinig zekerheid bestond, konden wegredeneren wat ze niet beviel en konden selecteren wat in hun straatje paste. Jezusportretten zeiden daarom meer over degene die ze schetste dan over de man uit Nazaret.

Dat was 1906. Een halve eeuw verkeerde het onderzoek in een impasse, maar het werd hernomen na de ontdekking van de Dode Zee-rollen, waardoor Jezus beter in zijn Joodse context kon worden geplaatst. Tegelijk werden criteria geformuleerd die moesten verhinderen dat onderzoekers selectief met hun informatie omgaan.

In Europa heeft niemand, christelijk of anders, hier veel moeite mee. Zelfs evangelische christenen, die de Bijbel wat letterlijker nemen dan gebruikelijk is, zullen niet snel insinueren dat dit onderzoek dient ter bestrijding van hun geloof. Dat ligt anders in de Verenigde Staten, waar menigeen geschokt reageerde toen Reza Aslan vorig jaar zijn boek Zealot. The Life and Times of Jesus of Nazareth publiceerde. Een academicus! Een moslim! Uit Iran! Axis of Evil!

Vorige Volgende