Vaste gasten | Geen bal op TV | Dinsdag column van Max Molovich

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Utopia

7 januari 2014 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - De aarde vanuit het heelal. De zon komt op. A new dawn. Is dit het begin van 2001: A Space Odyssey? Nee, dit is het begin van Utopia, de nieuwe realityshow van John de Mol. De camera vliegt over de aarde, zoomt in op Nederland en komt uiteindelijk uit boven twee loodsen in het Gooi. Hier, op dit braakliggend terreintje (zie ik daar het hek van de Gouden Kooi liggen?) gaan een jaar lang vijftien mensen proberen om een stukje samenlevingsgebeuren op te bouwen. Wordt het heaven or hell, zingt Miss Montreal in het titellied.

Na de intro zien we mensen afscheid nemen. Veel tranen. Een jongetje omhelst zijn vader: ‘Ik zou jou nooit vergeten, allerbeste papa,’ zegt hij. Hij is een jaar of acht, maar probeert nu al de wetten van de emo-tv te volgen. Zijn vader, die allerbeste papa, zal het komende jaar elke dag op de televisie zijn. Als het ventje de Utopia-app opstart, zal hij, voor een schappelijk prijsje, zijn vader zelfs 24 uur per dag kunnen zien. Dus met dat vergeten, zal het wel meevallen.

We zien een jongen zijn meisie omhelzen. ‘Dit is mijn grote moment om een nieuwe wereld te starten,’ zegt de jongen. Tranen in de ogen. De ambities liegen er niet om. Later in de uitzending vertelt Rienk (Trotski op blote voeten, heeft ervoor gekozen om dakloos door het leven te gaan) dat hij met Utopia wil laten zien dat het ook anders kan. Hij koestert zelfs de hoop dat het programma een ommekeer teweeg zal brengen. ‘Ik neem aan dat jullie allemaal Utopia hebben gelezen,’ zegt hij op een gegeven moment. Uiteraard heeft niemand dat. Het gezelschap is een onsamenhangend mengsel van quasi-idealisten, doeners en flierefluiters, bij elkaar gehouden door de gebruikelijke ijdelheid.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Terugblik op mijn jeugd

31 december 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - In plaats van terug te kijken op het jaar dat bijna achter ons ligt, zorgde de televisie en de literatuur ervoor dat ik deze week op reis ging naar mijn prille jeugd. Het begon met de uitzending van Andere Tijden op Tweede Kerstdag. De rauwe jaren ’80 in beeld. Beginnend bij de troonwisseling, eindigend met de neergang van de Berlijnse muur. Daartussen: veel ellende, werkloosheid, buitenlanders die de buurt overnemen, Janmaat die daar iets over zegt, stakingen, demonstraties tegen kruisraketten, heroïne godverdomme, de Baghwan, de hanenkammen, de schoudervullingen, het WK waar we niet bij waren, het EK dat we wonnen.

Een dag later: Dit is alles, documentaire over Doe Maar. Op het hoogtepunt van hun succes was ik te jong om vol in de hysterie op te gaan. Maar De Bom maakte diepe indruk op me. ‘De Bom’ heeft mij de popmuziek ingesleurd, samen met When the rain begins to fall van Jermaine Jackson en Pia Zadora. Het was de dreigende sfeer die mij aan de buis gekluisterd hield. Van ‘De Bom’ was ik zelfs bang. Rechtse kennissen van mijn ouders hadden in hun tuin een bord staan waarop stond te lezen ‘liever een Bom in de tuin dan een Rus in de keuken’. Ikzelf had met mijn ouders meegedaan aan een Ban de Bom-demonstratie in Den Haag. Ik had er een tekening over gemaakt die twee liggende A-drietjes besloeg.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | The act of killing

24 december 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Anwar Congo is een preman. Een verbastering van ‘free man’. Een vrije jongen. Hij verkoopt bioscoopkaartjes op de zwarte markt en spiegelt zich aan Elvis en John Wayne. Maar dan vindt er een coup plaats in de Indonesische legertop. Soekarno Soeharto komt aan de macht. Anwar Congo wordt leider van een Indonesisch doodseskader dat in 1965 meehielp aan de dood van naar schatting 1 miljoen communisten, Chinezen en intellectuelen. De moordenaars zijn nooit voor hun daden veroordeeld. Integendeel. Ze wonen tussen de mensen wier ouders en grootouders ze hebben vermoord. Ze persen de Chinese middenstand af. Ze worden nog steeds gevreesd. Ze zijn nog steeds preman.

In één van de eerste scènes van The Act of Killing, zien we Anwar de cha-cha-cha doen op de plek waar hij in de jaren ’60 honderden slachtoffers heeft vermoord. Een minuut daarvoor liet hij nog zien hoe hij zijn slachtoffers met behulp van ijzerdraad keelde. Anwar doet het dansje om te illustreren hoe hij zijn demonen probeert te vergeten: alcohol drinken, marihuana roken en dansen.

De truc die regisseur Joshua Oppenheimer bedacht: hij laat Anwar en zijn medebeulen een film maken over hun daden. Tijdens het bespreken van de film, bespreken ze hun daden. Ze halen herinneringen op. Soms in alle ernst, soms tussen neus en lippen door. We zien Anwar achterin een citroën Mehari zitten, naast Adi Zulkadry (oprichter van de Pancasila Jeugd, een paramilitaire organisatie die nog steeds bestaat en de bevolking intimideert als dat nodig is). Adi vraagt aan Anwar of hij zich de campagne ‘vernietig de Chinezen’ nog kan herinneren. Tijdens een lange voettocht stak Adi toen tientallen Chinezen neer, totdat hij op een gegeven moment de vader van zijn Chinese vriendin tegenkwam en ‘Vernietig de Chinezen’ veranderde in ‘Vernietig de Chinese vader van mijn vriendin’. Adi vertelt hoe hij zijn schoonvader doodstak. Anwar glimlacht. Alsof ze herinneringen ophalen aan hun studententijd, toen ze soms uit dronken baldadigheid autospiegeltjes van auto’s trapten op weg naar huis.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Op zoek naar Mohamed Rasoel

17 december 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - In de vierdelige documentaireserie Zwart Wit blikt journalist Marco de Vries terug op ‘het integratiedebat’. In aflevering 2 gaat hij Op zoek naar Mohamed Rasoel, de mysterieuze schrijver van De Ondergang van Nederland.

Mohamed Rasoel. Wie kent ‘m nog? De Boywonder van de PVV schijnt er een groot fan van te zijn. Een paar jaar geleden heeft hij de staatssecretaris van Onderwijs zelfs nog voorgesteld om Rasoels boek ‘De Ondergang van Nederland, land der naïevve dwazen’ (PDF alert!) gratis op alle scholen te verspreiden. De ganse PVV-fractie stemde voor. De rest van de Kamer tegen.

Mohamed Rasoel en zijn boekje zorgden in de jaren ’90 voor de nodige ophef. Niet dat ik daar destijds ook maar iets van heb meegekregen (ik was bezig mijn schaamharen te tellen, drie in totaal), maar later, in de nasleep van de moord op Theo van Gogh heb ik mij een heel klein beetje in de affaire verdiept. Ik las een aantal bladzijden uit het boekje, vooral om te kijken of ik er ook de stijl van Gerrit Komrij in herkende, zoals taalwetenschapper Teun van Dijk in volle overtuiging beweerde. Wat ik mij herinner was dat nooit met zekerheid is achterhaald wie er nu schuilging achter Mohamed Rasoel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Madiba

10 december 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Schaamte is een begrip dat aan het uitsterven is. Dat bleek maar weer toen Nelson Mandela vorige week stierf en rouwend Nederland alles uit de kast trok om hem te herdenken.

Madiba. Ik had de naam nog nooit gehoord, zal ik u eerlijk zeggen. Maar het nieuws dat Nelson Mandela op 95-jarige leeftijd het tijdelijke met het eeuwige had verwisseld was nog geen half uur oud of half Nederland gebruikte Mandela’s Xhosa-naam alsof ze hoogstpersoonlijk aanwezig waren geweest bij zijn besnijdenis.

Neem Gordon. Had het gelukkige toeval aan tafel te zitten bij Humberto en diens gelijknamige talkshow toen het nieuws bekend werd. Ik had de stiekeme hoop dat Gordon zich niet zou kunnen inhouden en een misplaatste zwartepietengrap uit de mouw zou toveren. Het was immers op pakjesavond dat Mandela met de stoomboot naar de eeuwige jachtvelden vertrok. Maar het mocht niet zo zijn. Een aangeslagen Humberto Tan memoreerde Mandela aan de hand van wat typerende verhalen. Toen hij heel even midden in een verhaal stopte om de juiste woorden te vinden, kreeg hij een hand van Gordon op zijn hand. Gordon begreep de pijn van Humberto. Na afloop van Humberto zou Gordon twitteren: “Madiba is niet meer, hij leeft voort in onze idealen! Een mens om nooit te vergeten!!” Gordon doet het gewoon. Net zoals Gordon er niet voor terugdeinst om zijn solidariteit met zijn Zuid-Afrikaanse vrienden te tonen door zijn Twitter-account op te sieren met een Zuid-Afrikaanse vlag.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Robbert Dijkgraaf over Albert Einstein

3 december 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Robbert Dijkgraaf gaf college over Albert Einstein. In de reguliere uitzending vloog hij met de snelheid van het licht door de materie. Op het.web nam hij wat meer rust. En dat was wel zo prettig.

Professor Robbert Dijkgraaf gaf college in De Wereld Draait Door. Over Albert Einstein. Een fijne gelegenheid om weer eens te proberen al die belangrijke theorieën te begrijpen. Ik heb het al vaker geprobeerd, en ik snap het altijd wel, maar het lukt me nooit helemaal om m’n vinger erachter te krijgen.

Wie weet zou daar nu eens verandering in komen. Robbert Dijkgraaf begint, zoals iedereen die mij de theorieën van Einstein probeert uit te leggen, over de elegante eenvoud van de theorieën. Waarna Dijkgraaf ze uitlegt aan de hand van de bekende voorbeelden. Zoals het voorbeeld van de man in de rijdende trein die zijn zaklamp verticaal op en neer laat bewegen. Wie daar vanaf het stilstaande perron naar kijkt, ziet niet een op en neer gaande zaklamp, die ziet het licht in een golfbeweging voorbijtrekken. Voor de persoon op het perron legt het licht dus een langere weg af dan voor de persoon in de trein, terwijl de lichtsnelheid dezelfde blijft. Conclusie: voor de man op het perron gaat de tijd langzamer dan voor de man in de trein. Tenminste, als ik het goed begrepen heb. Zeker weten doe ik dat niet, want ik mis de verbeeldingskracht om het te doorvoelen, als u begrijpt wat ik bedoel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Gordon

26 november 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Gordon had een zingende Chinees beledigd. Racisme, vond men in Amerika en China. Gordon voelde zich niet aangesproken, vertelde hij aan Sven Kockelmann in Oog in Oog.

Vorig jaar sprak ik met mijn Canadese buurman over Zwarte Piet. Hij vond het iets typisch Nederlands: jezelf als maatstaf nemen en daardoor weigeren met andermans gevoelens rekening te houden. Heb je iemand beledigd, dan ligt dat per definitie aan de beledigde. Want jij bedoelt het allemaal goed. Als de beledigde zich beledigd voelt, moet ie daar maar overheen stappen. Hij vertelde over zijn schoonouders die tegen hun kleinzoon spleetoogjes maakten als ze Chinees gingen eten. Hij zag wel dat er geen enkel kwaad in stak, maar het verbijsterde hem wel. We denken hier maar dat we alles kunnen maken, omdat we onszelf zo’n verdomd aardig volkje vinden.

Dat stukje volksaard zien we verenigd in de man die bekend staat als Gordon. Ik neem aan dat u het wel vernomen hebt. Gordon zit in de jury van Holland’s got talent. Er kwam een Chinees het podium op. De Chinees zei dat hij iets van Verdi ging zingen. Waarop Gordon zei: “Welke wordt het, nummer 39 met rijst?” Een opmerking die door Gordon zelf uiteraard werd gesmoord in een lach. Nadat de Chinees een aardig moppie opela bleek te kunnen zingen, kreeg de arme man nog wat belegen Chinezengrappen naar z’n hoofd geslingerd. Niemand die erover viel. Behalve dan iemand die het op reddit zette. Waarna de vonk weer terug oversloeg naar de Nederlandse media. In Amerika sprak men er schande van, in China hadden ze nog nooit van Gordon gehoord. Enfin, gevolg is dat er nu VN-troepen aan de grens met België staan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Giro 555

19 november 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - De landelijke omroepen haalden gisteren alles uit de kast om mij geld te laten storten op Giro 555. Mijn zoon kan het beter.

Mijn eerste grote ramp die ik me kan herinneren was de hongersnood in de Sahel in 1984, waarvoor Giro555 Eén voor Afrika organiseerde. Ik had een spaarrekening die mijn ouders bij mijn geboorte voor me hadden geopend en waarop ze maandelijks een bepaald bedrag hadden gestort. Mij leek het wel een goed idee om al die maandelijkse bedragen aan de kindjes met de hongerbuikjes te geven. Mijn ouders vonden dat een minder goed idee, maar echt uitleggen waarom ze dat een minder goed idee vonden, konden ze niet. De strijkstok bestond nog niet. Of die bestond wel, maar daar speelde je viool mee. Of cello. Of zingende zaag natuurlijk.

Nadat ik even had gekeken hoe Jack Spijkerman zijn rentree op de televisie maakte met de voetbalkwis Koning Voetbal (een Ik Hou van Holland voor mannen, waarin de deelnemers biertjes drinken, de punten worden bijgehouden door twee Italiaanse schonen in scheidsrechterpakjes, en Jack die, als het verdwaalde hert dat hij sinds zijn overstap naar de commerciëlen is, de vragen stelt), richtte ik mij op de uitzending van de gezamenlijke omroepen ten behoeve van Giro 555. Paul Witteman had een nieuwe bril, Humberto Tan een nieuwe snor, Birgit Maasland een nieuw rokje en Beau van Erven Dorens nieuw elan, dat bij nader inzien hetzelfde elan was. Hij stond in het SBS Snownieuwscafé met een rietje achter zijn oor.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Zwarte Piet

12 november 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Zwarte Piet deed wat ie altijd deed in het Sinterklaasjournaal. De zwartepietendiscussie leek ver weg. Maar dat was buiten de extremisten gerekend, zag ik in PowNews.

Eerlijk gezegd dacht ik dat de zwartepietendiscussie dit jaar klaar was. De Hoofdpiet had gesproken en beloofde elk jaar wat minder diep in het schoensmeerpotje te roeren en de rode lippenstift weg te gooien. De rust kon wederkeren in ons eens zo vredige landje. Sinterklaas was welkom met zijn gevolg. De anti-pieten moesten geduld hebben. En de pro-pieten moesten niet zo huilen, het feestje kon gewoon doorgaan.

En zo kwam gisteren tot ons, de eerste aflevering van Het Sinterklaasjournaal. Dieuwertje Blok zat op haar vertrouwde plek in de studio. Jeugdjournaalpresentatrice Dolores Leeuwin zat in de trein naar Groningen, waar de Stoomboot dit jaar aanmeert. Vorig jaar zat de Surinaamse Dolores nog in het Pietenhuis, waar ze ongewild fungeerde als object van verlangen voor de vele Pieten, die het weken zonder vrouwelijk schoon hadden moeten doen. De plaats van Dolores in het Pietenhuis is overgenomen door de roomblanke Jeroen, die vorig jaar nog de intocht had geleid en in de voetsporen leek getreden van Aart Staartjes. Ik vermoed dat deze wisseling van de wacht een poging is om de angel uit de zwartepietendiscussie te halen. Maar meer dan een vermoeden is het niet.

Geen bal op tv | Occupy Amsterdam vs Wall Street

5 november 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - In de documentaire ‘Don’t shoot the messenger’ zagen we hoe Occupy Amsterdam het pispaaltje van de crisis was. Twee uur eerder leerden we in de Tegenlicht-documentaire The Wall Street Code over het monster dat de financiële whizzkids hadden gecreëerd.

Ergens in september 1995 stond ik op de Dam te kijken naar een groepje bezopen koorballen die, biertjes in de hand, iedereen die langskwam uitscholden voor pauper, zwerver, sloeber of arbeider. De meeste mensen fietsten snel door, een stel autonome punkers stapten echter van hun bakfiets en begonnen er op los te meppen. Toch goed dat er een God is.

Dezelfde reactionaire koorballenagressie zag ik gisteren in Don’t shoot the messenger, een verslag van binnenuit over Occupy Amsterdam. Achter het Beursplein, op de Warmoestraat, zit het hoofdkwartier van de Amsterdamse Studenten Sociëteit. Dus het was een kleine moeite voor de corpsleden om, wanneer ze daar zin in hadden, even een bezoekje te brengen aan hun buren om ze voor vieze zwerver uit te schelden. Ze deden pogingen hun tenten te slopen. En hun camera te molesteren. “Misschien moet je een krantenwijkje nemen in plaats van hier op de kosten van de samenleving je tijd te verdoen. Hoeven wij twintig procent minder belasting te betalen. Is iedereen gelukkig.” Of woorden van soortgelijke strekking. U moet de blikken van pure minachting er zelf bij bedenken. Dit zijn ze dan, onze toekomstige bankdirecteuren en topambtenaren.

Geen bal op tv | Lou Reed

29 oktober 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Lou Reed is dood. In De Wereld Draait Door zaten Joost Zwagerman en Nico Dijkshoorn om dit verlies te duiden. Gelukkig zond Nederland 3 later op de avond Classic Albums: Transformer uit.

Lou Reed was een chagrijnige brompot. Dat weet iedereen. Je krijgt het ook altijd te horen als het over Lou Reed gaat. Dit stukje vormt daar inderdaad geen uitzondering op. Joost Zwagerman vertelde er gisteren in De Wereld Draait Door nog over. Hij kreeg de kans Lou Reed te interviewen toen deze in 2007 de Andy Warhol-tentoonstelling in het Post CS-gebouw opende. Hij en zijn collega-interviewers kregen te horen dat er vier taboes waren: The Velvet Underground, Andy Warhol, pop-art en politiek. Bracht je dat ter sprake, dan werd je de deur gewezen.

Zwagerman zag door de wol geverfde interviewers na twee minuten als bange schooljongetjes weer naar buiten komen. Toen Zwagerman aan de beurt was, vroeg hij of Lou Reed wist dat Perfect Day op de crematie van Theo van Gogh werd gedraaid. Dat dit het favoriete nummer van Theo van Gogh was. Zwagerman werd er bijna uitgegooid omdat de moord op Van Gogh Lou Reed te veel aan politiek deed denken.

Geen bal op tv | Adieu God?

22 oktober 2013 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - In Adieu God? interviewt bible belt boy Thijs van den Brink bekende Nederlanders die van hun geloof zijn gevallen. Het vraagteken in de titel maakt al duidelijk dat Thijs twijfelt of zijn gesprekspartners God wel écht vaarwel hebben gezegd.

‘De God waarin je niet gelooft, bestaat niet,’ zei de presenterende priester in de reportage The Big Silence, die vorige week zondag op Canvas werd uitgezonden. Het klonk als een open deur. En als de opzet van een retorisch trucje dat de priester gebruikte om zijn gesprekspartner, een ongelovige, ervan te overtuigen dat God wel degelijk bestaat. Het enige wat je moet doen is in Hem geloven.

Als ik vanuit Zwolle richting Amersfoort rijdt, de IJssel over, staat daar in een eeuwig groene weide een bord met de tekst: ‘Wie in Jezus gelooft, heeft het eeuwige leven.’ Geloven is een krachtig iets, kortom. Je kan er een God mee scheppen en het eeuwige leven mee verkrijgen. Kom daar maar eens om.

De zin ‘Wie in Jezus gelooft, heeft het eeuwige leven’, lijkt mij een afgeleide van het door Jezus zelf uitgesproken: ‘Al wie in Mij gelooft zal leven ook al is hij gestorven, en een ieder die leeft en in Mij gelooft, zal in eeuwigheid niet sterven, gelooft gij dat?’ Ook hier lijkt Jezus een taalspelletje met me te spelen. Immers, hoe kun je nog geloven als je gestorven bent? Dat kan alleen maar als je nog leeft. Dus als ik nog in staat ben te geloven terwijl ik reeds gestorven ben, dan kan het niet anders dan dat ik leef! Kortom, als ik maar altijd blijf geloven, ook na mijn dood, dan heb ik het eeuwige leven. Jezus loopt hier een beetje de Harry Mulisch uit te hangen, wil ik maar zeggen.