Misschien iets ter overweging bij een kampvuurtje op Oudejaarsavond?
De Groene Amsterdammer heeft een ‘extra dik winternummer’ gewijd aan ‘Familie & wat we willen doorgeven’. Daarin een artikel van Koen Kleijn over de omgang met geschiedenis en tradities. ‘Het woord traditie biedt geen houvast en geschiedenis blijkt te glibberig om zomaar door te geven.’
Twee voorbeelden uit Kleijn’s artikel ter relativering van ‘onze’ tradities, waar aan het einde van het jaar doorgaans hoog over wordt opgegeven:
1. Voormalig staatssecretaris van Cultuur Halbe Zijlstra, bijvoorbeeld, bekritiseerde nog niet zo lang geleden openlijk de Hema, die de chocolade paaseieren in het assortiment zou hebben omgedoopt tot ‘verstopeitjes’. Zijlstra maakte het punt dat de Hema daarmee het ‘eigene’ van het land op losse schroeven had gezet. ‘Je haalt steeds een stukje af van waar we als land voor staan. Pasen hoort erbij, net als gelijkheid tussen man en vrouw en tussen homo’s en hetero’s.’ (…) Het onderzoeksbureau NAWplus peilde tien jaar geleden dat 45 procent van twaalfduizend geënquêteerden niet wist dat Pasen een christelijke feestdag is (…). Dezelfde Zijlstra zei [ook nog] dat hij niet wist wat hij aan moest met ‘musea vol opgegraven potten en pannen’.
2. Het Wilhelmus, ook zoiets. Dat zou elk kind in dit land verplicht moeten kunnen zingen, zei Sybrand Buma, dat zou verdorie in het regeerakkoord moeten staan! Zie toch hoe moeizaam de spelers van het Nederlands voetbalelftal, mannen als Memphis Depay, Virgil van Dijk, Gini Wijnaldum en Denzel Dumfries, zich voor de wedstrijd door dat lied heen mompelen (…) Nee, dan vroeger, in 1930, toen Suriname nog ‘van ons’ was en het Nederlands elftal nog geheel blank. Dat verloor toen weliswaar met 6-3 van Zwitserland maar Gejus van der Meulen, Puck van Heel en Harry Dénis zullen toen toch zeker uit volle borst het Wilhelmus over de alpenwei hebben laten schallen!
Nou, nee, zegt de historicus-azijnpisser dan, want toen was het Wilhelmus nog helemaal niet ons volkslied. Toen worstelde men zich nog door het Wien Neerlandsch Bloed, een deun gecomponeerd op een gedicht van Hendrik Tollens door de terecht vergeten Johann Wilms (1772-1847), die overigens in Duitsland geboren was. Maar vooruit, laten we het zingen van het Wilhelmus bij sportwedstrijden een traditie noemen. Sinds 1933 is dat formeel het volkslied en daarmee is het net zo oud of jong als de intocht van Sinterklaas, want ook dat is een uitvinding uit de jaren dertig, bedacht door een Amsterdams comité dat in de crisistijd ‘leuke dingen voor de mensen’ organiseerde. De pieten waren bij die intocht overigens wit.
Misschien iets ter overweging bij een kampvuurtje op Oudejaarsavond?
Reacties (14)
Volgens mij waren de pieten toen ook gewoon zwart hoor,
de herauten e.d. die er bijlopen niet nee.
Net zoals in Deventer, waar de intocht sinds 1919 alleen nog op 5 december plaats mag vinden omdat er destijds, heell verwarrend, meerde Sint intochten plaatsvonden van rivaliserende Sint bendes.
Enfin, als de rest van bovenstaand epistel ook zo vol onzin en flauwekul staat….
@1: Moeite met relativeren?
@2:
neuh, meer een lichte ergernis met blijkbaar weer zo’n Amsterdammer die denkt dat het centrum van het universum midden op de Dam ligt.
En en passant onzin verkondigd,
beetje jammer bij een stuk over zogenaamde ‘jonge’ tradities.
Geen woord over bv paasvuren maar die heb je dan ook niet in Holland.
Tradities geven niet alleen structuur en betekenis aan een hoofdzakelijk zinloos en chaotisch menselijk bestaan; ze houden ook verbinding in stand met onze voorouders en wijzen ons op de mysterieusheid van het bestaan. We hebben soms geen idee waarom we iets doen. En, beste Sybrand Buma, Halbe Zijlstra (en ook Sylvana Simons), er moet helemaal niks. Vraag het maar aan de Engelsen. Die weten dat tradities pas leefbaar zijn, zolang ze voortbestaan in een voldoende ironische en relativerende context.
Maar goed dat die enquêteurs niet hebben gevraagd waar Pinksteren voor staat.
En tja, dat Wilhelmus. Kan het slomer? Het is hier op Sargasso al vaker aan de orde gekomen dat het oorspronkelijk een vrolijk uptempo deuntje moet zijn geweest, maar om ooit een stel amuzikale hotemetoten niet te blameren is het de huidige gedragen dodenmars geworden. Waardoor het wel een duurproef voor de luisteraar is geworden. Ik zeg: versnellen of een ander lied. Iets van Heinz Hermann Polzer of zo.
(Zie je van Amsberg al schunkelen op Ripspiqué?)
@5: Ja of naar Joodse tradities, want hebben we niet een Joods-christelijke cultuur?
Overigens een lezenswaardig stuk, met de nodige humor.
Het is natuurlijk van de zotte dat sommige mensen zo krampachtig in de discussie staan. Het lijkt vooral om moslim-bashen te gaan. Terwijl ik echt nog nooit een moslim ben tegengekomen die aanstoot nam aan onze christelijke feestdagen. Sterker nog, ze vieren het altijd vrolijk mee.
@6: Nee, ondanks dat tegenwoordig een paar hielenlikkers ermee dwepen, hebben we in Nederland géén joods-christelijke cultuur. Waarbij ik me een bijzonder felle rant van een joodse briefschrijver (Parool?) herinner, die in een paar alinea’s ettelijke eeuwen avondlandse jodenonderdrukking samenvatte ter onderbouwing van die stelling.
@7: Yep, tot WOII waren dat gewoon tweederangs burgers. Maar ik vind het altijd wel hilarisch dat mensen die zich op “onze” cultuur beroepen, zo verdomd weinig kennis bezitten. Dat geldt dus al voor het christelijke deel, maar helemaal voor het Joodse deel.
Terwijl iedereen wel weet wat de ramadan is, maar vraag ze naar chanuka of purim en ze kijken je glazig aan.
Ongelezen samenvatting: er is een klein beetje nuance mogelijk ten aanzien van tradities en geschiedenis, en daarom is het allemaal niet te duiden en dus waardeloos en sowieso kut. Cultuur-relativisme ten top. Want we moeten snel gehersenspoeld worden voor die fantastische nieuwe wereld. Who controls the past, controls the future. And who controls the present, controls the past.
@9: Maar verder gaat het wel goed met je?
@8: ”verdomd weinig kennis”
Dat hoogdravende plan van een Nederlandse kennismaatschappij is dan ook mislukt. Want kennis vergaren zonder mecenas is onbetaalbaar gemaakt. En dertig jaar geleden keken ze je ook glazig aan als je vroeg wat ramadan was.
“Kun je dat eten?”
“Nou, alleen ’s nachts.”
@9:
Yep, wat nep nieuws rondstrooien, eerste Sint intocht pas in 1933 e.d. De boel verwarren zodat je niets meer voor ‘waar’ aan kunt nemen (post modern relativisme) en je bent volgens Hannah Arendt lekker op weg naar dat prachtige totalitarisme.
@11:
Kwart van de Nederlandse jeugd kan nu niet eens meer een handleiding voor de tv begrijpend lezen.
Nederland weggezakt in de middelmoot qua onderwijsprestaties,
nou, gaat goed met die onderwijsvernieling en kennismaatschappij.
De eerste openbare intocht van Sinterklaas was pas in 1888. Rond 1800 heette de helper van Sint nog Jan de Knecht en was deze wit. Zwarte Piet maakt pas 50 jaar later furore. De stoomboot is ook een toevoeging uit het midden van de 19e eeuw. Net als de luchtballon, maar die heeft het niet gered. Het paard van Sinterklaas was niet altijd een witte schimmel. Het geven van surprises komt pas midden 20e eeuw op. En zo gaat het maar door. De eeuwenoude Sint-traditie hangt aan elkaar van weglatingen, nieuwerwetse toevoegingen en verhaspelingen. Zoals elke traditie.