In Niamey, de hoofdstad van Niger, vond vorige week een conferentie plaats van anti-westerse groepen uit alle delen van de wereld. De slotverklaring van de conferentie haalt uit naar de NAVO, de Verenigde Staten en de Europese koloniale machten, in het bijzonder Frankrijk. De conferentie steunt het samenwerkingsverband Alliance des États du Sahel (AES) dat de drie Sahellanden Niger, Mali en Burkina Faso vorig jaar sloten. 'Wij zijn optimistisch dat deze regeringen, door te blijven luisteren naar hun bevolking, hun doelstellingen voor volledige nationale bevrijding zullen verwezenlijken en een bijdrage zullen leveren aan het bredere doel van een verenigd en vrij Afrika.' In het westen wordt met argusogen gekeken naar wat er in dit deel van Afrika gebeurt en dan met name naar de rol van Rusland en de nauw met het Kremlin verbonden Wagnergroep. Het nieuwe samenwerkingsverband AES is opgericht als een onderling defensief pact toen het bestaande regionale, primair economische, bondgenootschap ECOWAS dreigde tussenbeide te komen na een coup van het leger in Niger. De militaire leiders van de Niger, Mali en Burkina Faso besloten daarop het lidmaatschap van ECOWAS op te zeggen ('onze Brexit' citeerde De Volkskrant een criticus). In juli van dit jaar bevestigden de militaire leiders van de drie landen hun bondgenootschap dat inmiddels verder gaat dan de landsverdediging. Recent is gesproken over één paspoort voor de inwoners van alle drie de landen. In september sloten de landen een vijfjarige strategische satellietdeal met Rusland. Als onderdeel van de deal zal Rusland telecommunicatie- en remote sensing-satellieten boven de drie landen plaatsen. De technologie moet de grensbewaking en nationale veiligheid in alle drie landen verbeteren en tv-, internet- en telefoondiensten naar ontoegankelijke en onderontwikkelde gebieden vergemakkelijken. Het kan echter ook de weg vrijmaken voor meer Russische desinformatie die westerse journalisten en mensenrechtenorganisaties nu al zeer verontrust. Achtergronden Een simpele duiding van deze ontwikkelingen zou kunnen zijn dat de militaire machthebbers in de drie landen Frankrijk hebben ingewisseld voor Rusland. Maar er speelt meer. Een analyse van Al Jazeera laat zien dat de afkeer van het westen en van de oude, westers georiënteerde leiders in veel Afrikaanse landen ook een grond heeft. Ondanks verschillen tussen de landen is er in de Sahel regio een gemeenschappelijk gevoel dat de oude regeringen niet hebben gedaan wat ze beloofd hebben. Mali, Niger en Burkina Faso zijn arme landen met een grote rijkdom aan grondstoffen waar de bevolking niet of nauwelijks van profiteert. Mensen lijden daarnaast onder voortdurende terroristische aanslagen. In 2022 viel bijna de helft van alle doden als gevolg van terroristische aanslagen in deze regio. De Franse, Nederlandse en Amerikaanse militairen die een einde aan het geweld hadden moeten maken hebben gefaald. Daarbovenop komt de nog steeds voortdurende koloniale uitbuiting van deze landen, met name door Frankrijk. De uraniummijnen van Niger leveren Frankrijk meer op dan de verarmde bevolking. Met afschuw keek men in Niger naar de warme relaties tussen Macron en voormalig president Bazoum. De haat tegen alles wat Frans is heeft de coupplegers in Niger succes opgeleverd. Zij worden gezien als de aanvoerders van een nationalistische beweging die het land kan bevrijden van de oude koloniale machthebbers. De Nigeriaanse analist Ovigwe Eguegu spreekt in De Volkskrant over een nieuwe geopolitieke wind. ‘Nu de Europeanen en Amerikanen druk zijn met Oekraïne, Gaza en de Rode Zee is dit voor de AES een uitgelezen moment om nieuwe allianties te smeden.’ De analist wijst op bezoeken van de Nigerese premier aan Iran, de Verenigde Arabische Emiraten en Rusland. ‘Dat laat zien waar deze landen naartoe bewegen,’ zegt Eguegu. ‘Ze kijken naar het oosten, en niet langer naar het westen.' Maar in het westen moet het besef nog doordringen dat er iets aan het veranderen is in de wereld.
Als u goed luistert, hoort een zekere overeenkomst met de Led Zeppelin-hit ‘Whole Lotta Love’. Robert Plant jatte namelijk de hele versvorm, gaf er zijn eigen draai aan en dacht: als we gepakt worden, worden we maar gepakt.
In 1985 werd componist Willie Dixon alsnog beloond met een niet nader genoemd bedrag en een officiële vermelding als co-auteur.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
ESSAY, LONGREAD - door Thomas Kampen
Veel sociaal werkers tonen een gespleten loyaliteit bij moeilijke morele keuzes. Hoe reageren zij als radicaal rechts beleid hun morele integriteit onder druk zet? Volgens hoogleraar Thomas Kampen helpt een robuuste kennisbasis tegen radicale invloeden en populistisch gedachtegoed.
Door de komst van het nieuwe kabinet komt het sociaal werk in nieuw vaarwater terecht. De plannen van dit kabinet verhouden zich op onderdelen moeizaam tot de kernwaarden van het sociaal werk, zoals het waarderen van diversiteit en gelijke toegang tot ondersteuning. Dat zien we bijvoorbeeld aan de beëindiging van de bed-bad-broodregeling per 1 januari 2025. Gemeenten vrezen dat veel mensen daardoor op straat zullen belanden.
In onmogelijke situaties ontstaat morele nood: geen enkele oplossing doet recht aan alle morele verplichtingen
Als zij voor een slaapplek aankloppen bij sociaal werkers kan dat bij hen leiden tot morele nood. Volgens de regels kunnen zij uitgeprocedeerde mensen niet onderbrengen in de reguliere opvang, maar mensen tegen hun zin op straat laten slapen, strookt niet met de kernwaarden van het beroep. Dan ontstaat wat Bernardo Zacka (2017) een ‘onmogelijke situatie’ noemt: een situatie waarin beleid haaks staat op beroepsidealen. In onmogelijke situaties ontstaat morele nood omdat er geen enkele oplossing is die recht doet aan alle morele verplichtingen. Deze druk op de morele integriteit van sociaal werkers resulteert in gevoelens van frustratie, schuld en machteloosheid.
Een theatervoorstelling over armoede en bureaucratie, dat kan sowieso al interessant zijn. Wat ‘Stap uit de schaduw’ echter éxtra interessant maakt, is dat de voorstelling deels is gemaakt door acteurs die zelf zijn vastgelopen in het systeem, op basis van hun eigen verhalen. In die zin is de voorstelling een confrontatie met hun eigen (bureaucratische) demonen.
En het bleef niet bij een theatervoorstelling. Want over (het maken van) die theatervoorstelling is vervolgens een korte film (documentaire) gemaakt, genaamd ‘Uit de schaduw’. De film over de voorstelling won een prijs op het Amsterdamse buurtfilmfestival, in de categorie ‘beste film over een maatschappelijk initiatief. Het fraaie is dat je de mensen gewoon ziet opleven, doordat ze creatief bezig kunnen zijn.
Net alsof mensen op zoek zijn naar zingeving en dergelijke, terwijl ze door het systeem allen maar geduwd worden richting U MOET EN U ZULT WERKEN. Ook als mensen dat evident niet kunnen, of de arbeidsmarkt niet op ze zit te wachten, met alle teleurstelling van dien. Maar dat terzijde. De film, met daarin ook stukjes uit de voorstelling, is hier te zien:
En, maar nu wordt het wel heel meta, als jullie willen zien wat jullie eigen correspondent bijstand en bestaanszekerheid te vertellen heeft in een discussie over de film over de theatervoorstelling, dan kan dat hier, op een bijeenkomst van de Landelijke Cliëntenraad (LCR), voor mensen met een uitkering.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Singer-songwriter Leslie Feist timmert alweer aan de weg sinds 1999, heeft zes studioplaten achter de kiezen en werd genomineerd voor vier Grammy Awards.
Dan kun je wel een beetje spelen, lijkt me zo.
ESSAY - door Lucas Dijker (University College Dublin)
Coronavirus, stikstofcrisis, kunstmatige intelligentie – onze samenleving staat bol van complexe problemen die alleen experts kunnen begrijpen. Toch verwachten wij in een liberale democratie dat burgers direct of via hun gekozen vertegenwoordigers deelnemen aan de besluitvorming over dit soort zaken. In een democratie ligt de uiteindelijke politieke macht immers bij het volk. Maar wanneer besluitvorming steeds afhankelijker wordt van wetenschappelijke experts, wat blijft er dan over van de democratie?
In veel opzichten staan wetenschap en democratie lijnrecht tegenover elkaar: democratische besluitvorming gebeurt door te stemmen, terwijl wetenschappers niet stemmen over wat waar is. De wetenschap zegt, of probeert te zeggen, wat de feiten zijn. Zoals filosofe Hannah Arendt schreef: feiten staan los van “overeenstemming, discussie, mening of instemming.” Het democratisch debat daarentegen draait juist om instemming, onenigheid en verschillende meningen.
De liberale democratie is min of meer een geïnstitutionaliseerd besluitvormingsproces waarin burgers op basis van gelijkheid collectief beslissen, met respect voor grondwettelijk beschermde individuele rechten. Maar omdat wij deze besluitvorming ook toepassen op complexe vraagstukken, zijn wij vaak afhankelijk van deskundigen.
Als de democratie zo sterk afhankelijk wordt van experts, riskeert zij een technocratie te worden – een elitaire vorm van epistocratie waarin alleen experts publieke besluiten nemen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Als Europa er niet in slaagt bijeen te komen in dit uur van tumultueuze verandering, dan zal het geen tweede kans krijgen. Haar enige optie is om een militaire mogendheid te worden die in staat is haar eigen belangen te beschermen en veiligheid en orde op het wereldtoneel te waarborgen. Het alternatief is fragmentatie, krachteloosheid en irrelevantie.
Joschka Fischer – de minister van Buitenlandse Zaken die zijn eigen partij (het pacifistische en anti-imperialistische Bündnis 90/Die Grünen) in de jaren negentig tegen zich in het harnas jaagde door fiat te geven aan NAVO-ingrijpen in het voormalige Joegoslavië – laat zijn gedachten gaan over de toekomst van de Europese Unie in het tijdperk Trump.
Van elektropop naar post-punkrock: ouwelullenband Klammer (uit Leeds, dus geen krautrockers, mind you) covert hier een gouwe ouwe van The Human League uit 1978.
Feeling B (als in ‘Feeling Berlin’) was een Oost-Duitse punkband, die in 1983 in Berlijn werd opgericht en tot 1994 zou bestaan. De latere Rammstein gitarist Paul Landers was een van de oprichters.
Rammstein-toetsenist Christian Lorenz was pas 16 jaar oud toen hij tot Feeling B toetrad.
De Nederlandse politie moet meer bevoegdheid krijgen om mee te lezen in niet-openbare online chatgroepen, zei Van Weel vanochtend in de Volkskrant. Chat-apps en appgroepen zijn een onmisbaar element van ons dagelijks leven geworden en dat heeft impact op de openbare orde en veiligheid, zegt hij. ‘Waar dat zo is moet de politie daar wel bevoegdheden voor hebben. Signalen over op handen zijnde incidenten kunnen de politie vooraf helpen om voorbereid te zijn op mogelijke verstoringen van de openbare orde.’
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
