Goed volk | Santa Claus, Last of the Wild Men

Het is mijn vaste overtuiging dat de meeste religieuze cultuuruitingen (wat je ook onder 'religieus' mag verstaan) vanaf pakweg de Steentijd te maken hebben met vruchtbaarheidsriten en de jaarlijkse cyclus van de seizoenen. Initiatieriten, vaak verbonden aan vruchtbaarheidsriten, zijn een goede tweede, maar dit terzijde. Je komt deze eerstgenoemde opvatting al tegen bij James Frazer (1854-1941), de Schotse antropoloog, mytholoog en auteur van het monumentale werk The Golden Bough (vanaf 1890). Deze vruchtbaarheidsriten bestaan nog steeds, niet alleen bij geïsoleerde volkeren die als het ware nog in het stenen tijdperk leven, maar komen in gekuiste en gesymboliseerde vorm nog steeds overal ter wereld voor. Een fraai voorbeeld zijn de door mij al diverse malen aangehaalde 'heidense sinterklaasfeesten' op de Waddeneilanden met het Amelandse 'Sunneklaas' als de beruchtste. De vruchtbaarheidsriten vonden plaats in het kwartaal tussen pakweg het wintersolstitium (Midwinter, Yule) en de lente-equinox (Zonnewende, Ostara). Deze periode wordt vaak opgerekt tot het halfjaar tussen wat de Kelten noemden de feesten van Samhain op 1 november en Beltane op 1 mei. Het ligt er namelijk maar aan waar men de klemtonen legt.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: © Sargasso logo serie Nieuwe politieke partijen

Pim en andere debutanten

COLUMN - Deze maand maakte het European Research Council bekend wie het een Consolidator Grant toekent. Na een strijd waarin 90% is afgevallen ben ik één van de gelukkigen. Met die beurs kan ik mijn onderzoeksteam uitbouwen en onderzoek doen naar nieuwe politieke partijen en media.

“Nederland, met al zijn antidiscriminatiebepalingen en vooral de morele verontwaardiging over alles wat maar enigszins zweemt naar het maken van onderscheid tussen mensen op welk terrein dan ook, is een keiharde gesegregeerde samenleving.” In zijn boek De islamisering van onze cultuur uit 2001 plaatste politicus Pim Fortuyn vele vraagtekens bij het ideaal van de multiculturele samenleving.

Mee eens of niet, Fortuyn verwoordde de mening van een flink deel van het electoraat. Althans, volgens het Nationaal kiezersonderzoek bestaat al sinds 1994 een grote mate van stabiliteit in de antwoorden op de vraag of ‘allochtonen hun eigen cultuur mogen behouden of zich juist geheel moeten aanpassen.’ Die antwoorden waren scheef verdeeld, en dat zijn ze tot op de dag van vandaag.

In een recente enquête van mijn team onder 1.404 kiezers bijvoorbeeld neigt 12% naar ‘behouden’ en 68% naar ‘aanpassen.’ Ook is 45% het eens met de stelling dat ons land een slechtere plek is geworden door mensen uit andere landen die hier zijn komen wonen, en 38% is het daarmee oneens. Liefst 37% vindt dat die mensen het culturele leven in ons land ondermijnen en 46% vindt van niet.

SG-café zondag 22-12-2019

Dit is het Sargasso-café van zondag 22-12-2019. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Foto: Ole Husby (cc)

En de boer hij protesteerde voort

ACHTERGROND - Voor zover er nog iets van over was, is het idyllische beeld van de boer die op zijn pittoreske hoeve de plantjes en diertjes verzorgt voorgoed verdwenen.

De boer als godvrezende natuurmens werd industriële agrariër, de wereldvreemde ‘boer die voortploegt’ treedt naar buiten. De boerenprotesten van de laatste maanden zijn, zelfs tot op bepaalde details, beslist geen noviteit. En als de geschiedenis zich herhaalt, zal het boerenprotest van de afgelopen week ook niet het laatste zijn. Een overzicht van boeren die buiten het maaiveld treden.

De boeren Sixties

1963, 5 t/m 7 maart. De Boerenopstand in Hollandscheveld, Drenthe: de jarenlange vete tussen de zgn. ‘vrije boeren’ en het Landbouwschap (waar bij eerdere protesten al eens wegen werden geblokkeerd), culmineerde in drie dagen rellen bij de ontruiming van drie boerderijen in Hollandscheveld. De verplichte heffingen die Landbouwschap had ingesteld werden door veel vrije boeren geweigerd, wat uitliep op inbeslagname van hun bezittingen, die vervolgens geveild werden. Menige veiling werd door protesterende vrije boeren ontregeld (o.a. door de bieding laag te houden en zodoende de bezittingen terug te kunnen geven aan de getroffen boer).

1968 is vooral bekend van (de gevolgen van) de studentenrevolte in Frankrijk. In de Tweede Kamer vroeg de Boerenpartij om een inreisverbod voor Franse studentenleiders die hier zouden spreken, omdat “studentenleiders die in eigen land voor verstoring van de openbare orde hadden gezorgd en die er anarchistische opvattingen op na hielden, de toegang moest worden ontzegd”.
Zijn verzoek werd door de minister van Justitie afgewezen: “Wij mogen niet bij voorbaat orde en rust stellen boven de vrijheid van het woord en de vrijheid van meningsuiting”.

Foto: Eric de Redelijkheid (cc)

“Is het niet geweldig?!”

OPINIE - “De kracht van de wetenschap zit hem in de kritiek die wij elkaar leveren.” Volgens Steven Raaijmakers (Universiteit Utrecht) moeten onderzoekers niet schromen om ook hun ‘beroemde collega’s’ af en toe tot de orde te roepen.

Wetenschap is hot. Drommen van mensen gaan op hun zondagmiddag vrijwillig in de schoolbanken (dan wel van die comfortabele theaterbanken) zitten om een uur lang te luisteren naar een wetenschapper. Ook ik doe er gewillig aan mee. In de Stopera ben ik wezen kijken naar een gesprek tussen Richard Dawkins en Lawrence Krauss. Gebiologeerd door de boeken van beide heren vond ik het interessant om hen in levenden lijve te horen spreken. Ook in de media kunnen we niet om de wetenschap heen. Wekelijks (of misschien zelfs dagelijks) zien we wetenschappers aanschuiven op televisie om over hun werkveld te komen vertellen. Deze populariteit is uiteraard toe te juichen, maar zou die populariteit niet ook een keerzijde kunnen hebben?

Als we kijken naar wie er beschikbaar is voor dit type lezingen, zien we dat dit vaak hoogleraren zijn die enorm goed kunnen spreken en het publiek meenemen in hun verhaal. We genieten van hun indrukwekkende verhalen. Het lijkt bijna alsof er een relatie bestaat tussen hoe indrukwekkend de verhalen zijn en hoeveel wij ervan genieten. Hoe indrukwekkender, hoe beter. Dit zien we bijvoorbeeld terug in hoe in De Wereld Draait Door Mathijs van Nieuwkerk zijn wetenschappelijke gasten aanmoedigt: “Ik begrijp er niets van, maar ga door!”.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Hindrik Sijens (cc)

Kunst op Zondag | Boerenpoëzie

Vergezicht

Uitkijkend over de daken,
raakt een mensch
soms van ruimte bevangen,
en neemt dan
verschijnselen waar.

Zie daar!
Nee dáár!!

Daar rijdt langs de wolken
een boer op z’n fiets.
Of zijn het er vier?

Uit Moderne gedichten(1981) – Jules A. Deelder.

Cliché: Alles is eindig. Trekkers die voorbij gaan, files, woede – vreugde – rouw, het leven van dichters.

De laatste maanden doen boeren verwoede pogingen het wat al te geromantiseerde beeld dat burgers van een boer hebben, bij te stellen. De idylle van de godvrezende natuurmens , het idee van de stugge, zwijgzame boer, allemaal flauwekul.

Dat zo’n beeld van de agrariër heeft kunnen ontstaan is de schuld van de poëzie. Vooral de ‘Ballade van de boer’, een gedicht van  J.W.F. Werumeus Buning, woekert hardnekkig voort vanwege de eindeloos geciteerde, gepersifleerde, geparodieerde regel: ‘En de boer, hij ploegde voort’.

Het gedicht beschrijft een onverstoorbare boer die, wat er in de wereld ook aan schokkends passeert, zijn werk volhard. Pas toen God het tijd vond hem naar het hiernamaals te halen, “toen spande hij zijn ploegpaard af”.

Hoe is het de boer, poëtisch gesproken,  verder vergaan?

De natuurbeschermende of ‘winzuchtige’ boer. In het gedicht van Jan Prins wil de boer de natuur naar zijn hand zetten. Er staat een weinig productieve boom in de weg, dus de bijl ter hand genomen.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Ruttes 2019-lijstje

COLUMN - Het blijft om meerdere redenen, waarvan vermaak er zeker één is, aardig om de letterlijke tekst van de persconferentie na de ministerraad tot u te nemen. De laatste voor het kerstreces was ook de moeite waard.

Natuurlijk, enige treurnis om het verlies van collega Snel, zullen hem enorm missen, en ja, nu de Hoge Raad heeft bevestigd dat er vlot klimaatmaatregelen moeten komen, komen ze er ook, nee, kan niet zeggen welke, het doel is dat doel te halen, omdat de rechter dat zegt, dat wil zeggen we doen ons uiterste best, ik zeg u, stap voor stap, en ach, ik herhaal me een beetje, maar iedere partij in het pensioenakkoord mag vervolgens op onderdelen daarvan van alles vinden en het is niet handig is dat ik daar dan steeds op reageer.

Waarschijnlijk van arremoede besloot een van de journalisten het gesprek dan maar wat te verluchtigen met de 2019 jaarvraag:

U begon uw verhaal met een soort eindejaarboodschap. Ik dacht: dat biedt mij goed de gelegenheid om u te vragen, heel open: wat is er nou dit jaar gebeurd, wat is nou het belangrijkste, wat blijft u onthouden van dit jaar wat u over 10 jaar nog mensen vertelt. Van nou, dat was nou eens 2019.

SG-café zaterdag 21-12-2019

Dit is het Sargasso-café van zaterdag 21-12-2019. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende