Seneca is vooral vermaard om zijn scherpe en krachtige citaten, bijvoorbeeld: ‘Als je iemand vertrouwt, maak je hem betrouwbaar’. Een doordenker die het verdient om ingelijst te worden. Seneca’s filosofie wordt in verschillende tijden echter uiteenlopend gewaardeerd. Sommigen bestempelen hem als ronduit hypocriet. Anderen typeren hem als niet erg origineel, iemand die hooguit een verdienstelijke laat-Romeinse uitleg van het stoïcisme geeft. Volgens weer een andere visie begint bij hem de school van de Late Stoa. Late Stoa Die late stoïcijnen vertalen de stoïcijnse leer naar een levenskunst. Zo schrijft Seneca bijna niets over kennisleer en fysica. Volgens hem is de filosofie geen wetenschap die waarheden onthult, maar een oefening in wijs handelen. Als filosoof richt hij zich dan ook volledig op de vorming van de geest.
Misschien heb ik Lana Del Rey onterecht afgeschreven als hedendaagse popartiest, zonder het te luisteren nota bene. Omdat haar nummer ‘A&W’ volgens Pitchfork het beste nummer van 2023 is, ging ik toch maar luisteren. En tja, dan moet je er toch maar een Closing Time van maken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Zweedse Tesla arbeiders staken al zes weken vanwege de weigering van het bedrijf om een CAO af te sluiten. Tesla-topman en grootaandeelhouder Elon Musk is een principiëel tegenstander van vakbonden. Volgens bemiddelaar Kurt Eriksson ‘mag Tesla geen afspraken maken’. ‘Het zijn orders van Elon Musk’. Het dochterbedrijf zou ‘geen enkele handelingsvrijheid hebben’. De vakbonden, die in Zweden 70% van de werknemers organiseren, willen voorkomen dat collectieve arbeidsovereenkomsten bij andere bedrijven ook onderuit gehaald kunnen worden. Als Tesla ermee wegkomt geen cao af te sluiten zullen andere bedrijven dat voorbeeld volgen, is de vrees. De Zweedse vakbonden hadden al eerder conflicten met Spotify en het financiële platform Klama.
De staking bij Tesla heeft in Zweden een reeks van solidariteitsacties op gang gebracht in verschillende bedrijfstakken. Kapotte Tesla’s worden niet meer gerepareerd. Postbeambten weigeren kentekenplaten af te leveren bij het bedrijf. ‘Krankzinnig’ volgens Musk. Hij heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Zweedse staat. Vakbonden in omringende landen sluiten zich nu ook bij de Zweedse acties aan. Deense havenwerkers en transportarbeiders verhinderen het vervoer van Tesla’s naar Zweden. Een Deens pensioenfonds dat meer dan 800.000 leden telt, heeft zijn aandelen Tesla verkocht. De Noorse vakbond Fellesforbundet met werknemers in de industrie, garages, havens en transport heeft ook een boycot aangekondigd voor het transport van Tesla auto’s naar Zweden. Fellesforbundet-leider Jørn Eggum: ‘In de Scandinavische landen bestaat er brede overeenstemming over het belang van een goed georganiseerd beroepsleven… Het recht om een collectieve overeenkomst te eisen is een natuurlijk onderdeel van ons beroepsleven, en wij kunnen niet accepteren dat Tesla zich hieraan onttrekt.’ Noorwegen is een belangrijke markt voor Tesla en als de vakbond besluit ook de levering van auto’s in het land te beïnvloeden, kan dat veel meer druk op het bedrijf leggen.
ACHTERGROND - Dit stukje heeft de tag ‘Closing Time’, maar dat is niet helemaal kloppend: eigenlijk is het een ‘opening time’ en gaat dit stuk over het Nijmeegse bijstandsexperiment, en al wat daar omheen hangt. Maar toch beginnen we met een stukje muziek. Joe Bonomassa kennen jullie natuurlijk allemaal, want die is hier al eens eerder langsgekomen. Het gaat hier echter niet om de artiest, maar om de tekst van het nummer The Ballad of John Henry. Want John Henry, geloof het of niet, was relevant voor de analyse van de bijstandsexperimenten hier in Nederland.
Wellicht komt de naam de gamers en poëzieliefhebbers ook bekend voor:
John Henry said to his Captain: ‘A man ain’t nothin’ but a man,/And before I’ll let your steam drill beat me down,/I’ll die with the hammer in my hand.
Iemand? Dit komt natuurlijk uit Civilization V, als je het staal hebt uitgevonden. En die hebben het weer van het gedicht John Henry, van anoniem: The Ballad of John Henry, the Steel-Drivin’ Man. Potverdorie, deze post had zelfs als Kunst op Zondag gekund!
Maar we gaan het toch hebben over wetenschap, in relatie tot de bijstandsexperimenten. Want naast John Henry, kennen we ook het ‘John Henry effect’, waar je rekening mee moet houden als je een experiment doet. Zo lang de mensen in het experiment weten dat ze in een experiment zitten – maar dat is natuurlijk wel zo ethisch. Eigenlijk is het John Henry effect een subset van het (bekendere) Hawthorne effect. Dit is de naam van het effect dat mensen zich soms anders gedragen wanneer ze weten dat ze deel uitmaken van een experiment. De term is bedacht naar aanleiding van een experiment in de Hawthorne fabriek, waar ze testten of de felheid van het licht in de fabriek gerelateerd was aan hoe hard er gewerkt werd. Resultaat was dat zolang de proef duurde, men productiever werd als er iets veranderde – ongeacht wat, of het licht nou feller of donkerder werd. En toen de proef weer voorbij was de arbeidsproductiviteit weer werd zoals voorheen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Steve Biko was een Zuid-Afrikaanse anti-Apartheidsactivist, die in 1977 door de inlichtingendiensten werd opgepakt en tijdens verhoor dusdanig afgetuigd dat hij kwam te overlijden aan hersenletsel.
Het maakte van Biko een martelaar, die werd vereeuwigd in kunstwerken, boeken, popsongs en films (Cry Freedom met Denzel Washington in de hoofdrol). In 1980 bracht Peter Gabriel ‘Biko’ uit.
Het leverde hem een inreisverbod op naar Zuid-Afrika, maar dat zal ‘m vermoedelijk weinig hebben gedeerd.
COLUMN - Geert Wilders noemt journalisten ‘uitzonderingen daargelaten, gewoon tuig van de richel’, dus hij zal het vast billijken dat menigeen een soortgelijke kwalificatie loslaat op de gekozenen die namens zijn partij op het pluche zitten. Verkenner Gom van Strien, die zijn functie neerlegde voordat hij iets had verkend, was bepaald niet de eerste PVV’er die op verdenking van fraude het veld ruimde, schrijft Rudie Kagie deze week in Argus.
Sinds 2006, het jaar waarin de PVV in de Tweede Kamer kwam, haalden haar volksvertegenwoordigers 91 keer het nieuws wegens ernstig wangedrag en andere aanvarin- gen met Justitie. Dit blijkt uit een inventarisatie van ondernemer Ton Aarts – ‘doet iets met techniek, zoekt graag dingen uit’ – op X.
Veelbesproken, maar naar nu blijkt slechts een topje van de ijsberg, was het vonnis dat de Hoge Raad twee jaar geleden handhaafde in de slepende procedure tegen rolmodel Wilders: veroordeeld wegens ‘groepsbelediging’, maar geen strafoplegging. Zijn vraag of we in Nederland meer of minder Marokkanen willen, ontlokte aan zijn verhitte achterban in 2014 een luid gescandeerd “Minder! Minder!” Waarop de partijleider beloofde: “Goed, dan gaan we dat regelen.” (Vervolgens regelde hij niks, maar dat was niet strafbaar.)
Veelpleger Dion Graus voert met veertien delicten de lijst aan: fraude met verbouwing woning (zestig mille onbetaald), stalking van collega van de vrouw met wie Graus vreemdging, bedreiging vriendin van ex, bedreiging schoonvader (‘keel doorsnijden en huis in brand steken’), bedreiging (‘pistool tussen de wenkbrauwen’) en mishandeling (ziekenhuisopname) hoogzwangere vrouw, beslaglegging wegens achterstallige betaling na veroordeling, fraude met onkostenvergoedingen, fraude belastingaangifte, machtsmisbruik, seksuele intimidatie.
RECENSIE - De oorlog van Israël tegen Hamas lijkt uitzichtloos. De gewelddadige wraakacties van het Israëlische leger na de onvergeeflijk brute moorden van Hamas zijn buitenproportioneel en nietsontziend. Dat Europa en de VS Israël blijven steunen toont eens te meer aan hoezeer het westen zich nog steeds laat leiden door een pijnlijk gebrek aan kennis, blinde vlekken en Israëlische propaganda. We kunnen ons terecht schamen over het lot van de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Maar er is inmiddels ook meer dan genoeg kennis om ons te schamen over de voortdurende onverschilligheid ten opzichte van het lot van de Palestijnen. Die kennis is bijvoorbeeld te vinden in het dit voorjaar verschenen boek van Rashid Khalidi ‘De honderdjarige oorlog tegen Palestina’. Een indrukwekkend Palestijns verhaal over onrecht, geweld en verwaarlozing dat het westen nog steeds negeert.
Rashid Khalidi is een Amerikaans historicus afkomstig uit een vooraanstaande Palestijnse familie van geleerden, juristen en politieke functionarissen. Zijn vader werkte voor de Verenigde Naties en was onder andere betrokken bij overleg van de Veiligheidsraad over conflicten in Palestina. Hij bracht meer dan een jaar door in de familiebibliotheek in Jeruzalem waar twaalfhonderd manuscripten bewaard worden, de oudste daterend uit de elfde eeuw, tweeduizend 19e eeuwse Arabische boeken en een hele verzameling familiedocumenten. Daaronder ook een brief van Yusuf Diya’, een van zijn vroegere verwanten, voormalig burgemeester van Jeruzalem. Hij schreef aan de leider van zionisten Theodor Herzl dat hij alle begrip had voor het rechtvaardige streven van de zionisten, maar dat hij er rekening mee moest houden dat Palestina al bewoond was en dat die bewoners zich niet vrijwillig zouden laten verdringen. Het lijkt hem ‘pure waanzin’ dat de zionisten Palestina zouden willen overnemen. Yusuf Diya’ schreef dit in 1899. Herzl negeerde zijn waarschuwing die daarna nog vaak genoeg in alle toonaarden te horen is geweest. In het negeren van wat Diya’ al in 1899 aanduidde als de kern van het probleem van het zionisme ligt de oorzaak van de honderdjarige oorlog die zijn nazaat nu in alle details beschreven heeft.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Nadine Shah leek in 2015 de grote belofte van de post-punk, maar het is wat mij betreft bij een belofte gebleven.
Soms heb je dat, dat een muzikant twee veelbelovende platen maakt en vervolgens enkel nog limonademuziek.
Rory Gallagher, ook weer zo’n rocker die niet oud is geworden. Hij zou slechts 47 worden.
Vanwege z’n beroep zou je denken aan drank- en drugsmisbruik, maar het waren medicijnen. Met name paracetamol, die hij kreeg voorgeschreven vanwege buikklachten ten gevolge van medicatie om z’n vliegangst tegen te gaan.
Een en ander leidde weer tot dusdanige leverschade dat Gallagher in 1995 een transplantatie nodig had. In het ziekenhuis liep hij een MRSA-infectie op, die ‘m uiteindelijk fataal zou worden.
Even heb ik nog overwogen er vanavond een Sinterklaasliedje in te mikken, maar dan kom je toch al gauw uit bij kinderprogramma’s of de bekende gouwe ouwe van Het Goede Doel.
Vandaar de blik naar onze oosterburen. Van Beieren en Oostenrijk tot Noord-Italië en Roemenië kent men Zwarte Piet nog in de oorspronkelijke versie als een gehoornde duivelsfiguur, de Krampus. Die komt om de stoute kinderen te straffen.