Kunst op zondag | Besmette wereld

In de zomer van 1920 verwerkte de Belgische dichter Paul van Ostaijen zijn ervaringen uit de Eerste Wereld Oorlog tot de dichtbundel Bezette Stad. Een bundel die ik nog elke keer als ik ‘m opensla als modern beschouw. De bundel is nu nog steeds aanwezig: op T-Shirts is het Boem Paukeslag nog elke zomer weer te lezen. De aantrekkingskracht van deze bundel zat ‘m vooral in het typografische aspect. Er zijn geen saaie bladspiegels in Bezette Stad te vinden, je bladert daar van de ene verrassing naar de andere. Dan bestaat een enkel gedicht uit vijf verschillende lettersoorten, dan weer danst en buitelt een gedicht over de bladzijde. Dan weer staat er een ode aan de toen erg populaire actrice Asta Nielsen, dan weer een lofrede aan de Singer naaimasjien. Als je iemand in je omgeving hebt die zegt niet van gedichten te houden deze bundel geeft, dan zou zij wellicht een uitzondering kunnen maken voor Bezette Stad. En tot besluit een financieel feitje: het originele manuscript van Bezette Stad ('de Heilige Graal van de Vlaamse Literatuur') is dit jaar aangekocht door Vlaanderen voor 725.000 euro. Letterlijk een waardevolle dichtbundel. In 2020 werden we geconfronteerd met het coronavirus. Dat besmette niet alleen de stad maar inmiddels de hele wereld. Het culturele Vlaams-Nederlands Huis deBuren, een forum voor cultuur en samenleving, nodige Vlaamse en Nederlandse dichters en kunstenaars uit om artistiek te reflecteren op de dichtbundel van Paul van Ostaijen. En dat is gelukt. En hoe. Het is een magnifieke bundel geworden. Kloek ook. Een plezier om te lezen. Of om gewoon te kijken naar het feest van typografische aspecten, want ja, Van Ostaijen inspireert nog steeds. Ook mij.  

Door: Foto: Maria Willems (eigen foto - met toestemming) / Lille Fantastic - 2012 Børre Saethre (Untitled - The Tarkin Doctrine)

Closing Time | Papa’s Got a Brand New Pigbag

, door

Krijsende meeuwen, nagels die over een schoolbord gaan, jankende zeehonden, scheepstoeters, kakofonie, de blazers (tuba, saxofoon, trombone, trompet, klarinet) gaan op een gegeven moment in dit nummer volkomen leip. Ze halen alles eruit wat erin zit, laten geen enkel zuchtje lucht onbenut om alle hoeken van dit nummer te vullen, ook daar hoog bovenin, en achterin. En dat zes onuitputtelijke minuten lang. Gelukkig worden ze daarbij voortgestuwd door de percussie en de bas. Een niet te stoppen vrolijk instrumentaaltje van Pig Bag. O ja, en het swingt.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Matty Ring (cc)

Groter denken, kleiner doen

, door

COLUMN - een gastbijdrage van Joyce Hes

Groter denken, kleiner doen. Dat was de titel van de oproep van Herman Tjeenk Willink in 2019. Het is nuttig dit boekje er even bij te pakken nu hij tot informateur is benoemd en mede als belangrijke opdracht heeft in zijn verkenning de noodzaak van een verandering van de bestuurscultuur en de relatie parlement en kabinet mee te nemen.

In zijn visie op een democratie die er toe doet, geeft de huidige informateur duidelijk aan dat de BV Nederland het failliet betekent van de democratische rechtsorde (pag 19), een opvatting waartegen hij zich, naar eigen zeggen sinds de tweede helft van de jaren tachtig heeft verzet. Het accent lag, aldus Tjeenk Willink, op wat de overheid om financiële redenen niet meer zou kunnen doen, niet op wat de overheid in een democratische rechtsorde wel móet doen (pag 17).

Er is inmiddels een chronisch gebrek aan reflectie, vindt hij. De terugtred van de overheid betekende feitelijke verwaarlozing van de politieke functie. Die functie houdt volgens TW in: Het steeds opnieuw bepalen wat algemeen belang vereist, het expliciet toedelen van waarden en keuzes maken (pag 23).

Belangrijk vindt hij ook dat we meer oog hebben voor het zogenaamde ‘republikeinse’ burgerschap in de zin van de gezamenlijke inzet van burgers voor de Res publica.
Volgens hem waren de liberalen na de ontzuiling te zeer gefixeerd op de markt en het individu. Het marktdenken staat haaks op het politieke, omdat het gericht is op het individu en niet op de samenleving; omdat het gericht is op de korte termijn en niet op de toekomst; omdat het gericht is op uniformering en niet op diversiteit; omdat het gericht is op kwantiteit en niet op kwaliteit; omdat het financieel-economisch en niet sociaal-cultureel  van aard is (pag 111).

Foto: Gregg Tavares (cc)

Omphaloskepsis of de trend (?) om alleen tweets van eigen redacteuren te plaatsen

, door

Oké, het is een beetje flauw om alleen op het liveblog van NRC in te zoomen, maar tijdens het beruchte #Omtzigtdebat was dat blog mijn tweede scherm. Selectieve waarneming? Zeker, al kan je, positiever, ook spreken over een casusstudie.

Hoe dan ook, er viel mij iets op. In dat blog waren 27 tweets opgenomen. Een opgenomen tweet kan je beschouwen als een citaat van degene die tweet. Een stem van buiten, zo u wilt, die met een schuine blik de situatie waarover verslag wordt gedaan, waarneemt. Maar, dan nu de pointe van mijn opmerking, één van die 27 tweets was daadwerkelijk van buiten, dat wil zeggen: van buiten de politieke redactie van NRC. Dat was een tweet van Ayfer Koç, echtgenote van Pieter Omtzigt. De 26 overige tweets kwamen van eigen redacteuren.

Alternatieven aandragen

Kampioenen waren Lamyae Aharouay en Mark Lievisse Adriaanse met beide zeven tweets. Ook Petra de Koning (3), Tom-Jan Meeus (2) en Steven Derix (1) kwamen met een of meerdere tweets in het liveblog van hun krant terecht. Mijn vraag: waarom kwamen, met Koç als uitzondering, alleen NRC redacteuren in dat blog? Een vraag die alleen met een gesprek met de betreffende livebloggers is te beantwoorden, en dat voer ik niet. Ik kan wel in algemene termen wat zeggen over de functie van tweets in blogs, hun een communicatieve doel zo u wilt: het zijn (alternatieve) stemmen die een (alternatief) licht laten schijnen over een gebeurtenis die zich voltrekt.

Closing Time | I Don’t Want To Go To Chelsea

, door

Was het omdat zijn voornaam Elvis is? Lag het aan zijn hoornen bril? Aan dat hij op die elpeehoes achter een Hasselblad camera stond? Lag het aan dat hij zijn voeten zo krampachtig, zo gespannen naar binnen had staan? Kwam het door dat jankende orgel in dat nummer? Lag het aan zijn geknepen en snerende uitspraak? Lag het aan die bas en strakke drums? De tekst misschien? Of is het gewoon alles bij mekaar dat maakt dat het na 44 jaar nog steeds een lekker nummer is?

Foto: risingthermals (cc)

Waarom identiteitspolitiek noodzakelijk blijft

, door

ESSAY - van Katrien Schaubroeck (Universitair hoofddocent Universiteit Antwerpen)

Identiteitspolitiek is een scheldwoord geworden. Iets waar je liever niet aan doet, want dan krijg je een hoop rotzooi over je heen. Niets dat zo polariseert als een mening over identiteit. Maar zogenaamde identiteitsstrijden zijn in oorsprong gevechten tegen onderdrukking. Vanuit moreel opzicht is het dan ook merkwaardig dat daar zo veel ophef over is ontstaan.

De Zwarte feministen van het Combahee River Collective

Dat de term identiteitspolitiek een stevige ‘bad rap’ heeft gekregen komt doordat publieke intellectuelen zoals Francis Fukuyama, Greg Lukianoff en Jonathan Haidt en dichter bij huis mensen als Sid Lukkassen zich de term identiteitspolitiek toegeëigend hebben om er hun cultuurkritiek op te bouwen.

Maar als we teruggaan naar de geboorte van het begrip, moeten we kijken naar het Combahee River Collective, een collectief van Zwarte feministen dat in de jaren zeventig actief was in Boston. In de missieverklaring van het collectief, gepubliceerd in 1977, lezen we dit:

“This focusing upon our own oppression is embodied in the concept of identity politics. We believe that the most profound and potentially most radical politics come directly out of our own identity, as opposed to working to end somebody else’s oppression.”

Foto: ketrin1407 (cc)

Doe progressief, straf hard

, door

Je kan zeggen wat je wil, maar rechts heeft wel een punt als het klaagt bij de zoveelste werkstraf omdat de moordenaar anders zijn hond niet kan uitlaten.

Nu is het bovenstaande natuurlijk een karikatuur van de werkelijkheid die rechts graag in stand houdt, maar in de praktijk wordt daadwerkelijk rekening gehouden met omstandigheden van de dader. Heb je een relatie? Het is al langer bekend dat iemand die een ‘wederhelft’ (of een van de andere drie (vier?) w’s) heeft minder snel nog eens in de fout gaat. Dus logisch dat die persoon minder straf krijgt, zou je denken. Maar ho eens even. Betekent dit eigenlijk niet dat je net een misdrijf hebt gepleegd *terwijl* je een relatie hebt? Maakt dat je niet juist nóg gevaarlijker?

Er wordt zo vaak ergens rekening mee gehouden dat je het ook om kan draaien: We straffen mensen extra omdat ze al minder geluk hadden in het leven. Geen baan? Extra straf. Geen opleiding? Extra straf. Geen woning? Extra straf. Geen partner? Extra straf.

Het lijkt progressief, maar is het tegenovergestelde. Mensen – rechters dus – zijn namelijk totaal niet in staat om dit soort dingen consequent toe te passen, wat al blijkt uit het feit dat mensen van kleur minder kans maken op deze ‘lucky breaks’. Erger nog, deze ‘regels’ – inclusief het racisme – worden steeds vaker gevat in algoritmes, waardoor het onmogelijk wordt aan dit systeem te ontsnappen, waarmee het verwordt tot een instrument om de verschillen die er al zijn nog meer uit te vergroten. Een self fulfilling prophecy. De documentaire Coded Bias(netflix) geeft daar goede voorbeelden van.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time| Boy With The Arab Strap

, door

Wanneer heb ik voor het laatst een blokfluit op een poppodium gezien? Heb ik überhaupt ooit een blokfluit tijdens een popconcert gezien? Ik kan het me niet herinneren, spreek ik Mark Rutte maar na. Maar in mijn geval klopt het. Ik heb nog nooit een blokfluit gezien of gehoord tijdens een concert. Waarschijnlijk omdat het instrument niet erg rock’n’roll en macho is. En omdat het geluid wel erg iel is. De Schotse band Belle & Sebastian zit daar niet zo mee. Staan ze op het Glastonbury Festival, dan wordt er gewoon gefloten op zo’n ding. Ook leuk is dat ze wat fans uitnodigen om tijdens dit nummer op het podium te komen. Maar ja, dan sta je daar en dan blijkt dat het dansen en het hopsen op dit nummer toch lastiger is dan gedacht. Maar maakt niet uit, het is een prachtig nummer, het is mooi weer en iedereen heeft lol.

Foto: Travelbusy.com (cc)

Bulgarije wacht moeilijke coalitievorming

, door

Het armste EU-land ging zondag naar de stembus. Ondanks de massale protesten van afgelopen zomer tegen zijn corrupte regering wist premier Boyko Borissov (GERB) weer de meeste stemmen te winnen, al leed hij een fors verlies. Dat lijkt deels toe te schrijven aan een succesvolle mediacampagne waarin de premier vooral via de sociale media tot in de meest verafgelegen dorpen handenschuddend te zien was met beloftes om voor werk te zorgen. Maar het heeft ook te maken met het cliëntelisme van zijn partij die aan de basis veel mensen aan zich weet te binden. Daarnaast weet Borissov zich gesteund door zijn partijgenoten in Brussel in de Europese Volkspartij (EPP), wat hij natuurlijk graag aan zijn kiezers laat weten. Terwijl hij volgens zijn critici juist met EU-subsidies sjoemelt zijn er -anders dan bij zijn Hongaarse collega Orban- nog geen bekeringspogingen gedaan van de kant van de Europese christendemocraten.

Bekend van tv

Borissov dankt zijn “overwinningsnederlaag” ook aan een verdeelde oppositie. Naast de Socialistische Partij zijn er enkele nieuwkomers die de stemmen hebben verdeeld. De grootste is de nieuwe partij van talkshow-host, zanger en cabaretier Slavi Trifonov die met een sterk anti-overheid sentiment de tweede in grootte werd, nog voor de socialisten. Ook Democratisch Bulgarije (gelieerd aan de Europese Groenen) van de voormalige minister van Justitie Hristo Ivanov won met zijn strijd tegen de corruptie. Ivanov zette afgelopen jaar een massale beweging in gang nadat hij door agenten van de staatsveiligheidsdienst was verwijderd van het strand bij de villa van een bekende tycoon en steunpilaar het regime.

Closing Time | Nirvana

, door

Op 5 april was het 27 jaar geleden dat de 27-jarige Kurt Cobain een einde maakte aan zijn leven. Een ‘mooi’ moment om een zogenaamde lost tape uit te brengen. Lost tapes zijn in de muziekindustrie nummers die om wat voor reden dan ook nog nooit zijn uitgebracht door een artiest. Dat kon valse bescheidenheid zijn, maar ook omdat de nummers *kuch* eigenlijk helemaal niet zo goed waren.

In welke categorie dit nummer valt, daar zullen de meningen over verschillen. Maar de reden om juist nu dit nummer uit te brengen is een goede: aandacht vragen voor geestelijke gezondheid van artiesten. Artiesten worden namelijk relatief vaak getroffen door onder andere depressie, en doen meer dan twee keer zo vaak een poging tot zelfdoding. Dit is dus stiekem geen ‘lost tape’ in de traditionele zin, maar ‘lost’ omdat dit muziek zou kunnen zijn die we hadden gehad als de artiest er nog was geweest. Het nummer is dan ook niet echt door Nirvana gemaakt, maar met behulp van AI. Nou ja, de losse riffs, hooks, ritmes en melodieën. Daarna is er nog wel een mens aan te pas gekomen om er iets coherents van te maken, met dit als resultaat. De organisatie erachter vat het doel als volgt samen:

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende