Kunst op Zondag | Drexciya

In de Kunsthal zag ik werk van visueel artiest Ellen Gallagher, die zich liet inspireren door de Drexciya-mythe, waarover ik gister een Closing Time maakte. Gallaghers werk in de Kunsthal is onderdeel van de expositie In The Black Fantastic (tot 10 april te zien) met werk van kunstenaars uit de Afrikaanse diaspora. Wat de kunstenaars gemeen hebben is dat zij mythes en science-fiction inzetten om racisme en onrechtvaardigheid - de “racialized imagination”, in de woorden van curator Ekow Eshun - te weerleggen en er een andere verbeelding tegenover te stellen. Drexciya, van het gelijknamige Detroitse technoduo James Stinson en Gerald Donald, leeft niet alleen voort in hun muziek (en andere artiesten die zij inspireerden), ook meerdere kunstenaars hebben zich laten inspireren door de onderwaterwereld waarin Drexciyans, de ongeboren kinderen van de tot slaaf gemaakte vrouwen die tijdens de Middenpassage overboord werden gegooid, tot leven zijn komen. In deze KoZ een selectie van kunstprojecten (volg de links voor een impressie). Ellen Gallagher maakte onder meer de serie Watery Ecstatic geïnspireerd op de Drexciya-mythe (zie hier een van de eerste werken uit 2001). Onderdeel van deze serie zijn ook deze aquarellen die hinten naar de portretten en stillevens van de 17e-eeuwse Nederlandse kunstenaar Albert Eckhout, die tijdens reizen naar Nederlands-Brazilië de oorspronkelijke bevolking en tot slaaf gemaakten vastlegde. Kunstenaar Firelei Báez’s schilderde haar verbeelding van de mythologische wezens voor haar expositie A Drexcyen Chronocommons (To win the war you fought it sideways) en ze maakte een abstracter kunstwerk over de oceaan als “a connector and a repository of physical memory.” Over de betekenis van de mythe zegt ze: “mythology often contains origin stories, whether they be for natural phenomena or the origin of a nation. For those who were displaced through slavery and colonialism, much of that has been violently erased. Mythology, like the Drexciya myth, which is also associated with Afro-futurism, holds space for both a fantastical remixing of the past but also hope for the future.” Fotograaf Ayana V. Jackson refereert in haar portrettenreeks Take Me to the Water aan verschillende nieuwe en oude mythen, waaronder Drexciya. In het portret Sea Lion poseert ze als een Drexciyaanse godin - op precies dezelfde manier als in een portret van Queen Elizabeth I, onder wiens bewind de eerste pogingen tot kolonialistische uitbreiding werden ondernomen. Eind april start in New York Jacksons expositie “From the Deep: In the Wake of Drexciya with Ayana V. Jackson” maar daar kunnen we online helaas nog niets over vinden. Visueel artiest Edgar Arceneaux, tot slot, maakte in 2011 de tekening The Slave Ship Zong, waarop metershoge golven over honderden ogenparen rollen, volgens Arceneaux “tied to the Drexiyan mythology of the transformation of bodies becoming an accelerated evolution of humanity.” De tekening verwijst naar de massamoord in 1781 waarbij meer dan 130 tot slaaf gemaakten overboord het slavenschip Zong werden gegooid omdat er te weinig drinkwater aan boord was en het verlies toch geclaimd kon worden bij de verzekering. De rol van Nederland in de slavenhandel is nooit ver weg: de Zong was oorspronkelijk een schip dat voor de Middelburgsche Commercie Compagnie een slaventransport naar Suriname had uitgevoerd.

Door: Foto: jm3 on Flickr (cc)

Quote du jour | waardevrij maar neoliberaal

QUOTE - Zogenaamd waardevrij economieonderwijs, dat stiekem neoliberaal is? In dit stuk zegt Remko van der Pluijm, lector aan de Rotterdamse Hogeschool er een aantal interessante dingen over:

Het neoliberale gedachtegoed overheerst in het Nederlandse hoger onderwijs, schrijft Van der Pluijm. Opleidingen concentreren zich op praktijkvakken en de maximalisatie van financiële winst, net zoals bedrijven alleen een verantwoordelijkheid zouden hebben naar hun aandeelhouders en werknemers.

….

In andere woorden, het is eigenlijk onmogelijk voor een docent om waardenvrij les te geven. Van der Pluijm vraagt zich echter af of dit wel zo problematisch is. Voorstanders van waardenvrij onderwijs betogen dat waarden-geladen onderwijs leidt tot conformiteit. Het neoliberale onderwijs positioneert zich volgens Van der Pluijm dan ook als een positivistische wetenschap, die zou streven naar een objectieve en feitelijke omschrijving van de wereld.

“Maar de opvatting dat economie een waardenvrij vakgebied is, is zelf een opvatting die niet waardenvrij is”, merkt Van der Pluijm op. Het probleem is niet zozeer dat een docent de eigen mening meegeeft, het is eerder dat de waardenvrije economiestudie als feit wordt gepresenteerd. Zo blijft er geen ruimte voor andere visies, wat juist leidt tot conformiteit.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Bron: Livius.org

Aristoteles (8): De vormen

Aristoteles staat bekend als wetenschapper, als arts en vooral als filosoof. Zijn invloed op de wijsbegeerte is enorm geweest. In deze reeks bekijken we hem in enig detail. 

Tijdens onze bespreking van Aristoteles’ logica en wetenschap zagen we al dat hij botste met zijn leermeester Plato over wat we beter kunnen vertrouwen: het denken of de waarneming. Waar Plato op het denken gericht was, vertrouwde Aristoteles meer op de waarneming. Op de beroemde fresco De school van Athene van de Italiaanse renaissanceschilder Rafaël, staan de filosofen naast elkaar afgebeeld: Plato wijzend naar de hemel en Aristoteles gebarend richting aarde.

Toch staan deze twee niet diametraal tegenover elkaar, althans niet in hun kennisleer. Allebei waren ze in navolging van Parmenides op zoek naar de essentie van de zaken.

Essentiële en incidentele eigenschappen

Aristoteles stelt dat er twee soorten eigenschappen zijn: essentiële eigenschappen en incidentele eigenschappen. Essentiële eigenschappen maken iets tot wat het is. Zo is een ster een hemellichaam dat licht geeft. Als iets geen licht geeft (bijvoorbeeld een planeet) of geen hemellichaam is (bijvoorbeeld een lamp), dan is het geen ster. Maar een ster kan zowel blauw als rood licht geven, groot of klein zijn, oud of jong, et cetera. Dat zijn allemaal incidentele eigenschappen, in andere woorden toevallige kenmerken die niet inherent zijn aan het object.

Foto: marcovdz (cc)

Franse stakers geven niet op

Het protest tegen de verhoging van de pensioenleeftijd van 62 naar 64 jaar in Frankrijk leidde deze week al weer tot de tiende algemene stakingsdag van dit jaar. Het huisvuil wordt nu opgeruimd, maar de acties gaan als het aan de bonden ligt volgende week gewoon verder. Ondanks de uitnodiging van premier Elizabeth Borne aan de bonden voor een gesprek. De Franse regering heeft de woede van de demonstranten flink aangewakkerd door de pensioenwet buiten het parlement om door te drukken. Wat drijft de demonstranten om te blijven protesteren tegen langer werken terwijl in veel omringende landen de pensioenleeftijd al lang verhoogd is?

Klassenstrijd of psychodrama

Vergelijking van pensioenen in verschillende landen is lastig. De grote verschillen in pensioenstelsels maken het al jaren lastig om binnen de EU op dit punt tot harmonisatie te komen. In Frankrijk beargumenteert Macron de pensioenhervorming door te wijzen op de de algemene verhoging van de gemiddelde levensduur en de steeds hogere kosten voor de staatskas. De Fransen hebben daar vooralsnog geen boodschap aan. Ze vinden dat ze zelf al genoeg betalen. In Frankrijk is de pensioenbijdrage hoger dan het OESO-gemiddelde. En ze willen zo lang mogelijk genieten van een leven zonder werkverplichtingen. Sociologen merken op dat Fransen weinig plezier halen uit hun werk, door de relatief lange werkdagen, de sterk hiërarchische structuren waardoor mensen vaak weinig autonoom kunnen werken, en een sinds de Franse Revolutie ingebakken weerstand tegen autoriteit.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Ryuichi Sakamoto

Ik kende Ryuichi Sakamoto eigenlijk vooral als ambient-artiest (hij werkte onder meer samen met Alva Noto en Fennesz), maar nu ik zijn in memoriam lees – hij overleed deze week op 71-jarige leeftijd aan kanker – begrijp ik dat hij van veel meer markten thuis was, en die markten mee hielp definiëren. Dus draaien we vanavond het nummer ‘Riot in Lagos’ van zijn eerste solo-album B-2 Unit uit 1980 als eerbetoon, en wel om deze reden:

Foto: Toon Tellegen, creative commons by-sa-2.0

Vanuit de Tellegen-hemel

Waarom Toon Tellegen lezen?

Wie het raadsel van stijl wil bestuderen in de Nederlandse literatuur, moet Toon Tellegen lezen: een schrijver met een heel divers oeuvre, waarvan je iedere pagina kunt herkennen als geschreven door Tellegen: of het nu proza of poëzie betreft, voor volwassenen of voor kinderen geschreven is, grappig is of ernstig. Je kunt dat allemaal trouwens meestal niet eens zeggen, daar begint het al.

Tegelijkertijd is het lastig aan te wijzen waar dat aan ligt, want op het eerste gezicht gebruikt Tellegen heel gewone taal: wie de woordenschat gaat kwantificeren, hoeft geen heel groot telraam mee te nemen, en grammaticaal is er ook meestal weinig opvallends aan de hand. Het raadsel speelt zich puur af op een ander niveau van de stijl, de manier waarop zinnen en teksten in elkaar zitten.

Niet bestaan!

Een deel van de aantrekkingskracht zit daarbij geloof ik juist in de herkenbaarheid. Een individueel verhaal over de eekhoorn en de mier, een individueel gedicht over twee vrouwen, kun je ter kennisgeving aannemen. Het is juist het feit dat de teksten allemaal hetzelfde klinken en dat er toch steeds weer iets anders wordt gezegd die relatief veel lezers (in de wereld van lezers zijn alle beweringen over ‘veel’ relatief) naar ieder nieuw boek van Tellegen doen uitkijken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Drexciya

Drexciya was het duo James Stinson en Gerald Donald, onderdeel van de Detroit-technoscene van begin jaren ’90. Met hun muziek creëerden zij de mythische onderwaterwereld genaamd Drexciya. Met hoesteksten, kaarten en illustraties gaven ze leven aan de Drexciyans, de ongeboren kinderen van de tot slaaf gemaakte vrouwen die tijdens de Middenpassage overboord werden gegooid:

“During the greatest holocaust the world has ever known, pregnant america-bound african slaves were thrown overboard by the thousands during labor… Is it possible that they could have given birth at sea to babies that never needed air?” (in album The Quest, 1997)

Closing Time | Lie to Me

Ouwetje van Depeche Mode uit 1984.

So lie to me
like they do it in the factory
Make me think that at the end of the day
some great reward
will be coming my way

 

Closing Time | Rich, White, Straight Men

Eigenlijk wilde ik deze bewaren voor een toepasselijk moment, als er aandacht werd gevraagd voor gelijke rechten voor vrouwen en minderheden of iets dergelijks. Maar toen realiseerde ik me dat het eigenlijk elke dag al rijke witte mannendag is! Dus waarom wachten? Daarom dit lied waarin de vraag centraal staat wat er zou gebeuren als rijke witte heteroseksuele mannen de macht niet meer zouden hebben. Ik neem aan dat een spoiler overbodig is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende