Ik denk dat er een half jaar geleden, toen met ChatGPT de eerste chatbot van een nieuwe generatie op internet verscheen, iets is gebeurd dat we nu nog niet gebruiken. In ieder geval is er nu een wezen dat geen mens is en toch menselijke taal kan gebruiken op een niveau dat tot nu toe nog nooit door iets of iemand werd bereikt die geen mens was. Het is nog niet perfect, maar het is wel de moeite van het onderzoeken waard. Wat kan dat ding nog niet dat wij wel kunnen? Wat kan het wel dat bijvoorbeeld dieren niet kunnen? En wat kan het misschien zelfs beter dan wij? We kunnen vast van alles leren over menselijke taal door deze vergelijking te maken. Maar hoe moeten we de taal van die chatbots bestuderen. Op internet staat sinds een paar dagen een artikel van een aantal onderzoekers van de Universiteit van Berkeley. Zij onderzochten of ChatGPT recursie kent, de eigenschap dat je in menselijke taal zinnen kunt inbedden in andere zinnen (ik wandel is een zin, die onderdeel is van jij denkt dat ik wandel en die laatste weer onderdeel van Marie zegt dat jij denkt dat ik wandel), enzovoort, zelfstandignaamwoordsgroepen in andere zelfstandignaamwoordsgroepen (mijn moeder in mijn moeders hoedje), enzovoort. Recursie wordt door veel onderzoekers gezien als dé definiërende eigenschap van menselijke taal. Vermogen Maar de onderzoekers laten zien dat ChatGPT het ook kan: het kan uitleggen waarom een zin recursief is, het kan extra recursieve stappen toevoegen aan een zin, enzovoort. Ze onderzochten dat door ChatGPT allerlei taalkundige vragen te stellen, en het systeem antwoordde daar vrij goed op. En als het dat niet deed, vroegen ze ‘klopt dat wel?’ en gaf het vaak alsnog het goede antwoord. Ik weet eigenlijk niet hoe indrukwekkend dat resultaat is. Het is waar dat dieren, zelfs heel intelligente dieren met uitgebreide communicatiesystemen, dit allemaal niet kunnen. Maar we weten tegelijk ook al vele decennia dat computers in ieder geval in theorie wel degelijk met recursie om kunnen gaan, en ook nog wel met structuren die de mens juist helemaal niet aankan. In dat opzicht laat dit dus alleen maar zien dat computers goed kunnen omgaan met abstracte structuren. Veel intrigerender is sinds de komst van de chatbots echter de vraag wat zij allemaal wel kunnen dat niet in ons vermogen ligt. En waarom. Ingewikkeld Maar interessanter dan dit – in mijn ogen dus vrij magere – resultaat is de gebruikte methode. Het artikel documenteert volgens mij goed dat we anno 2023 nog niet weten hoe we die kunstmatige intelligentie moeten onderzoeken. In ieder geval op de academie. Een van de grote heel nare kanten van de huidige ontwikkeling is dat alléén heel grote bedrijven genoeg geld hebben om deze technologie te maken. Zelfs van het geld bulkende Amerikaanse universiteiten kunnen dat niet. We hebben hier dus te maken met een uitvinding waar de academische wereld geen rechtstreekse toegang toe heeft. We kunnen er alleen vanaf de buitenkant naar kijken. Het is alsof CocaCola ineens geneeskrachtige potentie bleek te hebben, terwijl niemand wist wat het recept precies was. Met in dit geval ook nog de extra complicatie dat het recept zo ingewikkeld was dat bij CocaCola zelf ook niemand het precies begreep. Naar binnen kijken De auteurs van het nieuwe artikel doen dan ook niet veel meer dan wat iedereen doet: vragen stellen aan ChatGPT. Maar zelfs daarvan weet ik niet zeker of het niet beter kan. Als het systeem een verkeerd antwoord geeft, vragen ze het dus opnieuw, en soms zelfs een paar keer, tot uiteindelijk het ‘juiste’ antwoord komt. Maar wat zegt dat dan? Het omgekeerde zie je ook wel vaak voorbij komen: mensen die zeggen dat de systemen nog niet veel kunnen, omdat ze verkeerde antwoorden geven op simpele vragen. Terwijl ze de volgende keer misschien wél het goede antwoord geven. Je zou waarschijnlijk eigenlijk ChatGPT sowieso 100 keer iedere vraag moeten stellen en dan tellen hoe vaak het antwoord juist is. Dat levert wat minder spectaculaire resultaten op, maar uiteindelijk waarschijnlijk wel inzichtelijkere: het systeem blijkt bijvoorbeeld in 64% van de gevallen met recursie te kunnen omgaan. Je wilt in dat geval natuurlijk nog steeds weten waarom je dat aantal eruit vindt, en het valt alleen maar te hopen dat er een oplossing wordt gezocht voor het probleem dat we niet naar binnen kunnen kijken.
The Last Shadow Puppets bestond uit muzikanten uit diverse andere grote bands, zoals de Arctic Monkeys, The Rascals, Simian en de Mini Mansions.
Dit deuntje is uit de tijd dat Amy Winehouse haar successen beleefde, en retro-jaren ’60 muziek weer hip was.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
COLUMN - Today was a good day! Ik moest de deur uit om een pakje te versturen. Een paar dagen geleden had ik een topje op Vinted geplaatst, en die was de volgende dag verkocht. Het levert weinig op; ik vroeg maar 3 euro en ik heb de gewoonte om er een klein cadeautje bij te doen als ik iets verkoop. In dit geval een paar zelfgemaakte oorbellen, die ik er wel bij vond passen. Ik maak dus dik verlies zelfs, maar het is gewoon de lol.
Ik leuk het pakje ook altijd een beetje op met geinige stickers, gebruik daarvoor de papieren zakjes die ik met de bezorgde boodschappen van Appie krijg. Niet helemaal eco-friendly, want er gaat natuurlijk wel wat plastic tape, een geprint label en die plastic stickers op het pakketje. Maar ik doe mijn best om te recyclen en het ook nog leuk te houden.
Bron: eigen foto’s
Daarom word ik ook altijd zo moe van die rechtsdraaiende zeikerds die oreren over de hypocrisie van milieuactivisten en ambtsbekleders die zelf vliegen, autorijden, in een groot huis wonen en wegens hun activiteiten waarschijnlijk een CO2-footprint van heb ik jou daar hebben. We zitten nu eenmaal allemaal vast in een systeem dat we zelf gecreëerd hebben. Dat was vast niet met hele kwade bedoelingen, mensen zijn – over het algemeen – gewoon kortzichtig, egoïstisch en vooral nieuwsgierig.
COLUMN - De AIVD maakt zich grote zorgen om het ‘anti-institutioneel extremisme’ in Nederland, nu het aantal aanhangers van complotdenkers blijft groeien. Volgens de veiligheidsdienst zouden meer dan honderdduizend mensen in mindere of meerdere mate geloven dat er internationaal en in Nederland een ‘kwaadaardige elite’ aan de macht is die bezit heeft genomen van de overheid, de media en de wetenschap. Dergelijk extremisme kan als het zich verder uitbreidt een gevaar opleveren voor de democratische rechtsorde, volgens de dienst.
In De Groene van vorige week merkt inlichtingenexpert Jelle van Buuren op dat de AIVD anderzijds ook van mening is dat anti-institutionele kritiek wel degelijk hoort in een gezonde democratie: ‘Het zich uitspreken tegen overheidsbeleid, het betwisten van de rechtvaardigheid van een rechterlijke uitspraak, politici bestempelen als elitair en de waarheid in twijfel trekken van een journalistiek of wetenschappelijk artikel, of de wet overtreden bij protesten, is niet extremistisch’. Erkend wordt dat ‘instabiliteit bij een democratische rechtsorde hoort’, dat tegenspraak en kritiek gestimuleerd moeten worden, dat felle meningsverschillen en polarisatie legitiem zijn, zolang de ander maar niet wordt gedehumaniseerd.
Extremistische varianten van deze op zichzelf nuttige tegenspraak worden helaas echter gevoed door het falen van de instituties. De veiligheidsdienst wijst op de toeslagenaffaire, de problemen met de gaswinning in Groningen en de stikstofcrisis. Bovendien kwam Rutte vorig jaar in opspraak omdat hij uit eigen beweging sms’jes van zijn telefoon had gewist, wat parlementaire controle onmogelijk maakte. De AIVD: “Het vergroten van de weerbaarheid vraagt vooral om betrouwbaarheid en eerlijk communiceren van instituties”. Een nogal versleten stellingname. De vraag waar het om draait is natuurlijk wanneer er nu eindelijk een adequaat antwoord van de politiek komt dat een verdere groei van het extremisme kan tegengaan.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Vandaag is het precies tien jaar geleden dat acteur James Gandolfini overleed. Hier een ludieke hommage aan de rol die hem wereldberoemd maakte: Tony Soprano.
ACHTERGROND - In het eerste deel van dit artikel beschreef ik hoe men tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw op het platteland de doden over speciale dodenwegen naar hun laatste rustplaats bracht. Vandaag een vervolg.
Over de dodenweg trok de begrafenisstoet naar de dichtstbijzijnde kerk en het kerkhof. Het lichaam werd aan het sterfhuis uitgedragen, de voeten naar voren om te voorkomen dat de doden een laatste blik van herkenning op zijn of haar huis kon werpen, en liefst via een speciaal daartoe bestemde deur, de dooddeur of lijkdeur genoemd. Kerken, ook in de steden, hadden soms een speciale deur waardoor de dode na de uitvaartmis of -dienst de kerk uit werd gedragen om op het naastgelegen kerkhof begraven te worden. Het sterfhuis werd zoveel mogelijk onherkenbaar gemaakt.
De gebruiken verschilden per streek, maar bijvoorbeeld op Zuid-Beveland werden de matten van de vloeren gelicht, de gordijnen van de ramen verwijderd en de blinden gesloten om de ziel na het verlaten van het sterfhuis te verhinderen terug te keren. In huis werd de klok stilgezet en werden de spiegels en schilderijen omgedraaid. Dit was niet alleen om het interieur van het huis onherkenbaar te maken, maar aangezien de spiegel de ziel van de mens reflecteert was men bang dat de geest van de dode een nabestaande die zich spiegelde zou meevoeren.
COLUMN - Het is maandag. Heeft u uw angst en weerzin overwonnen en kunt u op uw werk een beetje op gang komen? Of dwalen de gedachten af naar het weekend? Druk gehad met sporten, familie, vrienden, luieren in de zon?
Het is beroerd gesteld met het Nederlandse arbeidsethos. We willen niet werken. Nou vooruit, een klein beetje nog wel, maar het moet niet te gek worden. En waarom willen we niet werken? Omdat we het veel te goed hebben.
Onder sociologen heerst verdeeldheid over het hedendaagse arbeidsethos in vooral welvarende landen. Eén groep stelt dat de arbeidsethos er niet minder om is, maar dat werk niet langer als zaligmakend wordt ervaren voor portemonnee en behoud van baan. De kwaliteit van het werk is belangrijker geworden. Leuke collega’s en zelfontplooiing zijn de leidende drijfveren.
Een andere groep meent dat vrije tijd, familie en vrienden belangrijker worden gevonden dan werk.
Over de invulling van het begrip arbeidsethos kan verschillend worden gedacht. Heb je een hoge arbeidsmoraal als je alleen maar hard en veel werkt? Of getuigt het van een uitstekende arbeidsmoraal als je in korte tijd de hoogste kwaliteit levert?
De overheid weet niet om te gaan met het arbeidsethos van het volk. Enerzijds komt het kabinet tegemoet aan de behoefte minder te werken en mag de hardwerkende burger dit jaar vijf maanden eerder de AOW in. Anderzijds wordt het arbeidsethos van parttimers aangesproken om de personeelstekorten op te lossen. Alle pijlen zijn gericht op de halfwerkende burgerinnen: ga meer uren maken, mens!
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Julian Assange gevaarlijk dicht bij uitlevering na afwijzing van beroep door het Hooggerechtshof
In een schriftelijke beslissing van drie pagina’s die op 6 juni werd uitgevaardigd, verwierp een enkelvoudige rechter, Justice Swift, alle acht gronden van Assange’s beroep tegen het uitleveringsbevel dat in juni 2022 door de toenmalige Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel was ondertekend. Na een laatste hoger beroep bij een meervoudige rechtbank (dat hem overigens ook nog geweigerd kan worden) rest Assange hoogstens nog een gang naar het Europese Hof voor de Mensenrechten. Het is niet duidelijk of deze stap een opschortende werking heeft. Gevreesd moet worden dat hij in de VS de rest van zijn leven in de gevangenis kan zitten voor het publiceren van gelekte geheime documenten in 2010.
De tentoonstelling Edmondo Bacci: Energy and Light is de eerste en meest uitgebreide retrospectief expositie gewijd aan deze Venetiaanse kunstenaar. Er zijn ongeveer tachtig werken te zien, waarvan een groot aantal nog nooit eerder is geëxposeerd. De beeldtaal van kleur en licht maakte zowel op Peggy Guggenheim indruk als op Alfred H. Barr Jr., de directeur van het Museum of Modern Art in New York. Het MoMa kocht in 1953 Bacci’s werk Avvenimento #13R . Dit doek is nu teruggekomen naar Italië, waar het deze zomer voor het eerst voor het publiek te zien is in de Peggy Guggenheim Collection in Venetië.
Edmondo Bacci aan het werk in zijn atelier © foto Peggy Guggenheim Collection © Chiara Bertola.
Edmondo Bacci (1913–1978) was een van de vertegenwoordigers van de Venetiaanse naoorlogse kunst. Samen met collega-kunstenaars Tancredi Parmeggiani en Emilio Vedova behaalde hij internationaal succes en faam. Bacci was een van de weinige kunstenaars in Italië die de mogelijkheden van het nieuwste type abstractie begreep. Hij voegde hedendaagse trends in Europa en de Verenigde Staten samen met zijn persoonlijke stijl. Ik zie alleen abstract werk, vaak series met een titels zoals Fabrics en Avvenimento. Als ik dat laatste woord vertaal in het Nederlands krijg ik twee opties: evenement en gebeurtenis. Als ik de PR-dame vraag welke van deze twee begrippen de lading het beste dekt, is haar reactie: “liever niet vertalen, dat doen wij ook niet”.
Multi-instrumentalist Marion Brunetto timmert onder haar alias ‘Réquin Chagrin’ aardig aan de weg. Hier met de actrice Anaïs Demoustier, die tevens een deuntje meezingt.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.