De Woo werkt niet – partijen negeren het probleem

De Wet Open Overheid (Woo) zou het openbaren van overheidsdocumenten moeten verbeteren, maar de meeste journalisten zien nauwelijks verbetering. Een onderzoek op initiatief van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding wijst uit dat slechts zeven procent het vertrouwen heeft dat de overheid een Woo-verzoek zorgvuldig afhandelt.  ‘In theorie heeft het veel toegevoegde waarde. In de praktijk is het een gemankeerd instrument.’ Zo vat een journalist bondig samen hoe zijn beroepsgroep worstelt om overheidsinformatie openbaar te krijgen. Geen prioriteit Woo-expert Roger Vleugels is bijzonder kritisch op Nederlandse bestuurders, hij vindt dat er nog steeds sprake is van een regenteske houding. ‘In mijn juridische praktijk (Wob/Woo/Wiv/Aw/Awb) ben ik in dik 35 jaar tijd niet één ambtenaar, minister of andere bestuurder tegengekomen die ook maar bij benadering weet wat "onafhankelijk onderzoek" is.’ Vleugels adviseerde de Kamer de nieuwe Woo in overeenstemming te brengen met het Verdrag van Tromsø (2009) waarin minimumnormen voor openbaarheid zijn vastgelegd. Nederland was zelf initiatiefnemer van dat Verdrag, maar ratificatie bleef uit. In mei vorig jaar dienden de Kamerleden Dassen en Omtzigt een motie in om dat Verdrag nu eindelijk eens te ratificeren. De minister van Binnenlandse Zaken had de Eerste Kamer al eerder toegezegd daarvoor het nodige onderzoek te gaan doen. De deadline van die toezegging staat nu op 1 juli 2024. Openbaarheid is voor de Nederlandse overheid duidelijk geen prioriteit. De Woo is tot stand gekomen na een jarenlange worsteling van Kamerleden van GroenLinks en D66. Volgens Vleugels hebben burgers te weinig belangstelling voor dit onderwerp. En journalisten haken ook te snel af als ze hun 'scoop' gevonden hebben. Kan er na de verkiezingen op dit punt iets veranderen? Openbaarheid in partijprogramma's Je zou op dit punt toch iets verwachten van dé criticus bij uitstek van de Nederlands overheid, Pieter Omtzigt en zijn Nieuw Sociaal Contract. Vorige week kwam NSC als laatste met een verkiezingsprogramma. Het woord 'openbaarheid' kan ik er niet in vinden. Hervorming van de Woo wordt niet expliciet geëist. Het program pleit er wel voor dat de sancties in en het toezicht op de Wet open overheid (Woo) worden aangescherpt. Verder staat er nog een voor de openbaarheid niet onbelangrijke zin: 'De inlichtingenplicht van artikel 68 Grondwet moet in een wet verankerd worden. De uitzonderingsgrond (belang van de staat) wordt in de wet beperkt.' Dit betreft een plicht van de regering tegenover de Kamer, dus niet tegenover burgers of journalisten. En hoever die beperking zal gaan, weten we natuurlijk nog niet. Het zou tot meer openbaarheid kunnen leiden. Wat zeggen andere partijen over openbaarheid van bestuur en over de Woo? PvdA/Groenlinks pleit in het hoofdstuk 'Een democratie van en voor iedereen' voor 'gedegen bescherming van de onafhankelijke journalistiek', maar het programma wijdt geen woord aan openbaarheid en de niet werkende Woo. De VVD wil een 'open en transparante overheid'. Na vier jaar Rutte ist dit wel een heel irrirtant cliché geworden. Het lijkt alsof de partij geen weet heeft van (of geen oor heeft voor) problemen met de openbaarheid van informatie. Het VVD-program komt niet veel verder dan: 'Om effectieve controle van de overheid te garanderen zorgt de overheid voor goede en open informatievoorziening aan de Tweede Kamer en de samenleving.' In het CDA-program is zelfs zo'n algemene leuze niet te vinden. D66 zoekt 'nieuwe energie voor democratie'. In de paragraaf met de titel 'Controle op de macht' kon ik echter niets vinden over openbaarheid van bestuur. Ook deze initiatiefnemer van de Woo rept in een meer dan 200 pagina's dik programma niet over het noodzakelijke herstel van dit 'gemankeerde instrument'.  'Voor het bestaan van onafhankelijke media is het essentieel dat journalisten veilig en in vrijheid hun werk kunnen doen'. En minder 'njets' krijgen als ze in het belang van burgers bij de overheid aankloppen voor informatie, zou ik er aan willen toevoegen. Volt komt ook op voor een onafhankelijke journalistiek door aandacht te vragen voor wetgeving tegen zogenaamde SLAPP-zaken. Over de Woo zie ik in dit verkiezingsprogramma geen expliciete standpunten. Wel meent Volt dat 'gesprekken en andere communicatie van bewindspersonen, op overheidsapparaten (telefoons en computers) automatisch moeten worden opgeslagen. Chatverkeer moet makkelijk doorzoekbaar zijn, op basis van Europese (strikte) privacystandaarden en andere wettelijke belangen. De Noorse praktijk is hierin het voorbeeld.' 'Overheid moet eigen wetten respecteren' De BBB is de eerste partij waar ik in het verkiezingsprogramma de Woo tegenkom. De overheid moet haar eigen wetten respecteren, schrijft de BBB en 'als de rechter vindt dat aan een Woo-verzoek moet worden voldaan dan voert de overheid dit uit.' Tja, als we dat niet meer mogen verwachten....Ook de Partij voor de Dieren noemt de Woo bij de programmapunten voor een integere overheid: 'De overheid is uiterst terughoudend bij het opleggen van vertrouwelijkheid of geheimhouding. Onderzoeksjournalisten en kritische burgers worden niet langer tegengewerkt maar geholpen om de overheid te controleren. De Wet open overheid (Woo) wordt strikt nageleefd. Dat betekent dat informatie sneller beschikbaar komt en minder informatie mag worden weggelakt.' De SP tenslotte geeft er in 'een van de kortste verkiezingsprogramma's' eveneens blijk van de problemen met de Woo te willen agenderen. 'Alle documenten van de overheid worden openbaar gemaakt,' schrijft de SP 'tenzij er een uitzonderlijke reden is om het geheim te houden. De Wet open overheid wordt binnen de vastgestelde normen uitgevoerd, zodat burgers en journalisten de overheid goed kunnen controleren.' Openbaarheid is in de politiek geen detail en geen vanzelsprekendheid Natuurlijk kunnen de partijen in hun verkiezingsprogramma niet ingaan op alle problemen bij de uitvoering van reeds bestaande wetgeving. Maar openbaarheid van bestuur is bepaald geen detail. Het is een van de pijlers van de democratische rechtsstaat. Wie democratie voorstaat moet er voor zorgen dat het bestuur door de burgers gevolgd kan worden. Daar hebben we in een democratische samenleving een vrije pers voor met journalisten die achter de waan van de dag, mooie woorden, debatten en documenten moeten kunnen zoeken naar alles wat relevant is voor wat er namens ons wordt ondernomen, niet alleen in Den Haag maar ook op alle decentrale niveaus van de overheid. Los van de principiële kanten van openbaarheid van bestuur is het gebrek aan aandacht voor de Woo-problemen onbegrijpelijk als we naar het recente politieke verleden kijken. Alle grote politieke kwesties in de afgelopen jaren, van de Groningse aardbevingen tot en met het toeslagenschandaal, de coronapandemie en de militaire missies elders in de wereld hebben te lijden gehad onder een tekort aan dan wel het achterhouden van informatie uit de kanalen van ministeries en andere overheidsinstanties. De Kamer werd misleid. Journalisten vingen bot. Burgers verloren het vertrouwen in politici die de waarheid verdoezelden. De belofte van transparantie en openheid is nog steeds niet meer dan een loos gebaar. Wie doet er wat aan? [overgenomen van Free Flow of Information]

Closing Time | Fijn Halloween iedereen!

Speciaal voor Halloween hebben we iets bijzonders voor jullie. Twee YouTube vocal coaches (voor degenen die nu “huh?” denken: zie hier) hebben zich verkleed, gieten zich vol met wijn, role-playen, en nerden (ook) over zingen. En dat aan de hand van een liedje van het onvolprezen Cradle of Filth. Wat een geweldige manier om je geld te verdienen. En dan ook nog eens met kennis van zaken en humor enzo. Ik buig diep.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Logo's nieuwe politieke partijen TK Verkiezingen 2023

Wie van de acht – nieuwe partijen bij TK-verkiezingen 2023

De Tweede Kamer ging vorige week vrijdag met reces om de partijen in staat te stellen vol op verkiezingscampagne te gaan. Dat zal even onderbroken moeten worden want er zijn in de wereld wel verschrikkelijker dingen gaande dan de Tweede Kamerverkiezingen.

De SP en D66 hebben een spoeddebat aangevraagd over de stemonthouding die Nederland in de VN uitsprak over de resolutie die een humanitair staakt-het-vuren oproept. De Kamerleden moeten de komende week over de aanvraag van SP en D66 stemmen.

Geen nood: partijkopstukken schuiven ondertussen aan bij de tv-tafels, worden in landelijke dagbladen ondervraagd en bereiden zich voor op de komende verkiezingsdebatten op televisie. Allemaal ten dienste van de kiezer die zich natuurlijk goed wil informeren teneinde op 22 november een weloverwogen en verantwoorde keuze uit alle 26 partijen te maken.

Alle 26? Nee, een achttal partijen worden behoorlijk genegeerd. Niet alleen door de NOS, die ‘de 17 grootste partijen’ vlotjes uitlegt aan het publiek.  Daarmee wordt bedoeld de 17 partijen die nu in de Tweede Kamer zitten en meedoen aan de verkiezingen.

Maar er doen 26 partijen mee. De NOS laat 50PLUS buiten beschouwing. De partij had na de vorige verkiezingen wel een zetel, maar die werd ‘meegenomen’ door mevrouw Den Haan toen zij uit de partij stapte. Zij (i.c. de door haar opgerichte partij GOUD) doet niet mee aan de verkiezingen.

Foto: Bron: Livius.org

Cicero (1): Het begint met ambitie

De wijsbegeerte is in een voor ons herkenbare vorm ontstaan in Griekenland, wat natuurlijk niet wil zeggen dat men in het oude Nabije Oosten niet eveneens deelnam aan het avontuur van de menselijke geest. Het gebeurde alleen op een andere manier: in sombere bespiegelingen als die van de Egyptenaar Ipuwer, in hymnen over de transcendente god Amon, in spreukencollecties en in deprimerende dialoog tussen een mens en zijn beschermgod. Tegelijkertijd ontwikkelden zich in China en India sterke onafhankelijke tradities die we als filosofie herkennen.

Ook de Romeinen hadden belangstelling, en zij sloten zich aan bij de Griekse traditie. Romeinse filosofen kozen daarin meestal niet voor deze of gene Griekse filosofische  school, maar gaven er de voorkeur aan de inzichten van de verschillende stroningen te combineren. We noemden dit eclecticisme. De bekendste eclecticus was Marcus Tullius Cicero, die leefde van 106 tot 43 v.Chr. Eerst zijn biografie.

Opklimmen in Rome

Cicero’s familie behoorde niet tot de Romeinse bestuurlijke elite. Hij werd geboren in Arpinum, een kilometer of honderd onder Rome. Afkomstig uit een provinciestadje, was Cicero niet meteen de ideale kandidaat voor een grandioze politieke toekomst. Zijn familie had echter geld, hijzelf had een goede scholing en met wat handigheid zou hij kunnen opstijgen. Dat werd Cicero’s levensdoel. Zijn belangrijkste wapen: een buitengewoon scherpe pen en dito tong.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Update overzicht stemwijzers TK2023

Vanaf vandaag kan het Kieskompas weer ingevuld worden en daarmee telt ons overzicht van stemwijzers 20 actieve stemhulpen. In tegenstelling tot de StemWijzer en veel andere stemhulpen geeft het Kieskompas geen ranking van partijen maar laat het je eigen positie en de positie van partijen zien in het ‘politieke landschap’ dat wordt weergegeven als een assenstelsel met twee dimensies: een sociaal-economische dimensie (links/rechts) en een sociaal-culturele dimensie (progressief/conservatief). Er zijn aparte Kieskompassen voor de thema’s wonen, zorg en energie en er is een Kieskompas met gesproken tekst en uitleg van moeilijke begrippen. Nieuw is ‘KiesHart’ waarmee je kunt ontdekken op welke politicus je het meest lijkt qua ’type mens’. Aan het overzicht van stemwijzers hebben we ook diverse overzichten en analyses van standpunten over specifieke thema’s toegevoegd (o.a. feministische onderwerpen, duurzame economie en beleid rondom ongedocumenteerde mensen).

Sophie In ’t Veld gaat Volt in België leiden

Politico’s Brussels Playbook meldt vandaag dat Sophie in ’t Veld gekozen is als lijsttrekker voor Volt in België.

Het Nederlandse Europarlementslid Sophie in ‘t Veld is verkozen tot leider van Volt bij de Europese verkiezingen in België. Die verkiezingen vinden plaats in juni komend jaar. In ’t Veld, lid van het Europees Parlement sinds 2004, brak met haar partij uit frustratie over het standpunt van D66 ten aanzien van de EU. Ze beschuldigde D66 ervan een steeds beperktere focus te hebben op de Nederlandse binnenlandse politiek, ten koste van de EU-politiek. ‘Volts sociaal-liberale, progressieve, radicaal pro-Europese visie sluit naadloos aan bij de visie die ik heb’, schreef in ‘t Veld.

Closing Time | Season of the Witch

Met Halloween voor de boeg, lijkt deze gouwe ouwe van de Schotse singer-songwriter Donovan uit 1966 zeer toepasselijk.

“Both lyrically as well as musically, the languid and trippy contents project a dark foreboding atmosphere. (…) Donovan’s lyrics are well matched as they project a sort of sinister tale of paranoia and the paranormal.” (Lindsay Planer)

Closing Time | Rope on Fire

Morphine was een Amerikaanse alternatieve rockgroep, die in 1989 werd geformeerd door Mark Sandman en Dana Colley in Cambridge, Massachusetts. De groep ging uit elkaar toen voorman Sandman in 1999 overleed aan een hartaanval.

‘Rope on fire’ is van het album The Night, postuum uitgebracht in 2000. Het beschrijft in een aantal filmische droomscènes een relatie in crisis.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende