De subtiliteiten van het zwarte Engels

Het Nederlands dat in Nederlands Indië werd gesproken was geen verzameling taalfouten.  Men gebruikte weliswaar constructies en woorden die hier in Europa ongebruikelijk waren en zijn, en had een andere uitspraak van het Nederlands, maar fout was dat niet. Jullie willen mij nu misschien best geloven, maar dat gold waarschijnlijk niet voor de meeste van jullie opa’s en oma’s. Toen die taal nog echt gesproken werd, werd erop neergekeken en werd erom gelachen. Hoe had je daar indertijd als taalkundige tegenin moeten gaan? Zo’n variëteit van het Nederlands bestaat nu geloof ik niet meer. De zogenoemde straattaal is (nog) niet echt een coherente taalvorm, en bestaat vooral uit een verzameling woorden die bovendien de hele tijd van samenstelling verandert. Er ontstaat blijkens allerlei onderzoek wel een zogeheten etnisch Nederlands, maar dat verkeert nog in een vroege fase. Ik heb de indruk dat veel mensen het Surinaams Nederlands wel accepteren als een eigen vorm, naast het Belgisch en het Nederlands Nederlands, en niet als een soort kromtaal, hoewel ik niet uitsluit dat dit komt doordat ik als witman eenvoudigweg nooit met discriminatie van het Surinaams Nederlands wordt geconfronteerd.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022
Foto: Philipp (cc)

Kroniek van een aangekondigde zelfmoord

ANALYSE - Ondanks alle waarschuwingen koos de Duitse bondskanselier Angela Merkel niet voor de strategie van isoleren en imiteren tegen Alternative für Deutschland (AfD), in tegenstelling tot al haar voorgangers en collega Mark Rutte. Terecht of niet, electoraal gezien een regelrechte zelfmoord.

“Als de Fransen terecht trots zijn op hun keizer, en de Britten op Nelson en Churchill, hebben wij het recht trots te zijn op de prestaties van Duitse soldaten in twee wereldoorlogen.” Begin deze maand werd die uitspraak gedaan door Alexander Gauland, leider van AfD. Die partij kreeg 13% van de stemmen bij Bondsdagverkiezingen afgelopen zondag. Dat was bijna driemaal zoveel als in 2013.

Hoe kan een zo controversiële partij zoveel kiezers trekken? Het begint een eentonig verhaal te worden: net als bij Brexit en Trump zijn er sterke aanwijzingen dat veel kiezers stemden met immigratie- en integratieproblemen in het achterhoofd. Een fors deel van het electoraat ziet problemen die politici laten liggen – en zou zelfs op de duivel stemmen om die problemen opgelost te krijgen.

Net als in het VK en in de VS vinden in Duitsland veel kiezers de integratie mislukt en meer immigratie een slecht idee. In 2014 meende 21% dat immigranten het culturele leven in het land ondermijnen, voelde 22% zich slechter behandeld dan immigranten en vond 29% dat immigranten het land eerder een slechtere plek maken dan een betere. Vervolgens ving het land 890.000 mensen op.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

SG-café dinsdag 26-09-2017

Dit is het Sargasso-café van dinsdag 26-09-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Toen presidenten nog wijs waren

COLUMN - Iedereen wist dat de Amerikanen de eersten zouden zijn. Twee jaar eerder hadden zowel Rusland als de VS bekendgemaakt dat ze werkten aan een kunstmatige aardsatelliet, die gelanceerd zouden worden tijdens het Internationaal Geofysisch Jaar, 1957/58. Een jaar dat in het teken stond van de internationale wetenschappelijke samenwerking. Niemand wist waar de Russen mee bezig waren, maar in Amerikaanse boekwinkels kon je ruim voordien al boekjes kopen over de komende lancering van de Vanguard, de eerste Amerikaanse satelliet. Dat zou de start worden van de Space Age, met ruimteschepen naar de maan, mannen op Mars, kortom, alle science fiction zou daarna werkelijkheid worden. En made in America.

Maar wat óók bijna niemand wist, was dat het Amerikaanse satellietprogramma ernstige vertraging had opgelopen. De draagraket bezorgde iedereen hoofdpijn. De eerste trap was niet sterk genoeg, de tweede bevatte ontwerpfouten en de derde was gewoon te zwaar. Het zou op z’n vroegst ergens in 1958 worden. Maar niet getreurd. Het ‘jaar’ zou tot eind 1958 duren en de Russen waren in geen velden of wegen te bekennen. Tot op 4 oktober 1957 (nu op een weekje na zestig jaar geleden) persbureau TASS bekendmaakte dat een satelliet genaamd Spoetnik rondjes om de aarde draaide. En voor ongelovigen in het Westen: de satelliet bevatte een zender en was op de radio te horen.

Foto: Aramese papyrus uit Egypte (Neues Museum, Berlijn) copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De eerste wereldtaal

RECENSIE - Vandaag is de officiële presentatie van een boek dat ik stiekem al gelezen heb: De eerste wereldtaal, de geschiedenis van het Aramees van Holger Gzella, professor Hebreeuwse en Aramese Taal- en Letterkunde in Leiden, uitgegeven door Athenaeum-Polak & Van Gennep. Ik kreeg de proefdrukken toegestuurd en heb het boek direct verslonden. Aramees, dat kent u als de taal die Jezus sprak. Gzella krijgt regelmatig een vraag om uitspraken van de timmerman uit Nazareth in het Aramees. Voor een tatoeage.

Op dergelijke vragen gaat hij doorgaans niet in, want hoe Jezus zijn moerstaal sprak, daar weten we eigenlijk niet heel veel van. Het Aramees dat we kennen uit de periode waarin hij leefde, is de Aramese schrijftaal uit de Dode Zee-rollen, en dat sprak de gewone bevolking niet. Aramese spreektaal kennen we wel: het Palestijns Aramees, maar de bronnen daarvoor zijn van enkele eeuwen daarna. En dan weten we bovendien nog dat Jezus sprak met een Galilees accent, waar we helemáál niks over weten.

In plaats van uw tatoeage voor u te vertalen, kan Gzella u wél wat vertellen over het Aramees dus, liefst vierhonderd pagina’s lang is hij aan het woord over een taal waarvan u na afloop weet dat het geen taal, maar een hele taalfamilie is. Die taalfamilie heeft een lange geschiedenis. Die start rond het begin van het eerste millennium voor Chr. en loopt tot op heden door, beslaat dus zo’n drieduizend jaar. Gzella neemt u mee vanaf dat prille begin ergens in Syrië, schetst het beeld van een taal die begint als de taal van een aantal lokale, kleine Arameese stadsstaten, maar die zich al vrij snel weet los te zingen van zijn oorsprong en zich ontwikkelt tot een wereldtaal die gedurende de volgende drieduizend jaar in het hele Midden Oosten wordt gebruikt, terwijl de taal eigenlijk – en dat is behoorlijk uniek – geen “thuisland” meer heeft.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Milieu en vliegvakantie

Ineens zijn we wakker: Schiphol groeit naar de grens van 500.000 vliegbewegingen en het luchtverkeer groeit. Hoe dat komt? Allereerst door de economische groei, maar ook door lage olieprijzen en goedkopere tickets.

Ik was al even aan het twijfelen over het gejuich over groei: het verdelen wordt gemakkelijker, maar wat kan de aarde nog aan? Het gaat goed door dalende brandstofprijzen. In de lucht vertaalt zich dat in goedkope tickets. De reis naar het zonnige strand door de lucht is de voordeligste reis.

Zou accijns op de brandstof dan erg zijn? Je kunt er prijzen mee beïnvloeden en de groei wat remmen. Dan rijden we naar regionale vliegvelden over de grens… maar daar hadden we toch de EU voor? Niet doen, wij zijn transporteurs van de wereld, zegt de lobby. En we zijn al veel groener geworden. Maar de luchtvaart is de laatste transporteur, die fossiele brandstof blijft gebruiken.

Ideologie:

  • Economische groei is goed;
  • Lage brandstofprijs is voordeel voor de consument;
  • Schiphol en Rotterdam zijn mainports, kurken waar onze welvaart op drijft.

Zo hebben we al tien jaar de ontwikkeling van Lelystad en Eindhoven voorbereid, omdat Schiphol in de Noordzee als te duur afviel. En nu is het zover: in de omgeving van Zwolle en Steenwijk worden handtekeningen verzameld tegen de milieubelasting.

SG-café maandag 25-09-2017

Dit is het Sargasso-café van maandag 25-09-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende