Onhaalbare ‘keiharde garanties’ kenmerken Kunduz-debat

Tijdens het Tweede Kamerdebat waarin werd besloten een nieuwe missie naar Afghanistan te sturen merkte Jolande Sap op dat haar fractie het een ‘groot probleem’ vindt ‘dat het maatschappelijk draagvlak voor deze missie zo beperkt is.’ Daarom riep ze premier Rutte op er ‘alles aan te doen wat in zijn vermogen ligt om ervoor te zorgen dat het maatschappelijk draagvlak gaat groeien en toenemen.’ Ze vroeg op dit punt zelfs Rutte’s ‘keiharde garantie.’

Die kreeg ze meteen. ‘Dat is mijn taak,’ reageerde de premier stellig, ‘ik voel mij verplicht (…) om daarvoor draagvlak te verwerven, daarin mensen mee te krijgen…’ GroenLinks haalde daarmee een ‘keiharde garantie’ binnen, maar wie de opiniepeilingen volgt, in binnen- en buitenland, moet concluderen dat deze, net als andere garanties die tijdens het debat werden gedaan, een loze belofte zal blijken.

De afstand tussen de publieke opinie en de Tweede Kamer is namelijk zo groot dat het naïef is te verwachten dat deze kloof overbrugd kan worden. Terwijl 52 procent van de Kamerleden (78) met de missie instemden, is slechts 23 procent van de Nederlandse bevolking voor de missie. Maarliefst 71 procent is tegen. Dat blijkt uit een opiniepeiling van EénVandaag. Onderzoek van Maurice de Hond bevestigt deze resultaten. Hij moest zelfs vaststellen dat bij de aanhang van niet één partij een meerderheid voor de missie te vinden is.

Volgens EénVandaag is men tegen de missie om drie redenen. De overtuiging is dat Nederland te veel aan de leiband van de Amerikanen loopt en dat de missie de veiligheid in Kunduz niet zal verbeteren. Ook vindt men het heel raar dat de Tweede Kamer met een besluit instemt waar een overgroot deel van de bevolking fel tegen is.

Rutte kan wel aangeven het draagvlak te willen vergroten, maar alleen al door het simpelweg sturen van de missie, afgaande op het eerste en derde argument van de tegenstanders, zal het draagvlak juist eerder afnemen. Misschien kan het verloren draagvlak enigszins teruggewonnen worden als de veiligheid in Kunduz verbetert, maar die situatie is onwaarschijnlijk, zeker gezien de recente zelfmoordaanslagen in de provincie. In feite gelooft vrijwel niemand er momenteel in dat de veiligheid op korte termijn zal verbeteren in Afghanistan. Zelfs ISAF-opperbevelhebber David Patraeus waarschuwt ervoor dat het in ieder geval jaar dit slechter wordt.

Overigens is er niet alleen in Nederland grote weerzin tegen de oorlog in Afghanistan. Een ruime meerderheid van de wereldbevolking heeft hier grote problemen mee. Uit een wereldwijde enquête uit 2010 blijkt bijvoorbeeld dat de inwoners van maarliefst 16 van de 22 onderzochte landen wil dat de internationale troepen Afghanistan verlaten. Dat geldt voor bijvoorbeeld 58 procent van de Duitsers, 65 procent van de Pakistanen, 67 procent van de Turken, 74 procent van de Argentijnen en 81 procent van de Egyptenaren. Uit recent onderzoek blijkt zelfs dat de Amerikanen zich de laatste tijd in meerderheid tegen de oorlog keren. Belangrijker nog dan bovengenoemde landen is dat ook de meeste Afghanen aangeven dat ze willen dat de NAVO-troepen vertrekken.

Tenslotte is opvallend dat deze percentages stijgen naarmate de oorlog langer duurt. Uit een onderzoek uit 2010 wordt bijvoorbeeld duidelijk dat de bevolkingen in twaalf NAVO-landen met troepen in Afghanistan, waaronder Nederland, in slechts één jaar tijd 5 procent meer voorstander is geworden van het terugtrekken van al hun soldaten uit Afghanistan. Om het draagvlak te vergroten moet Rutte dus niet alleen steun voor de missie vinden, hij moet meer steun vinden dan er elk jaar automatisch verdwijnt. Dat wordt dweilen met de kraan open.

Het is volstrekt onduidelijk hoe Rutte, ondanks zijn ‘keiharde garantie’ aan GroenLinks, deze tendens kan ombuigen en de oudste Amerikaanse oorlog ooit weer populair kan maken. Dat tijdens het debat en sindsdien geen enkel concreet voorstel is gedaan om de bevolking ‘mee te krijgen’ is veelzeggend.

Dit is een bewerkt hoofdstuk van de brochure ‘De garanties van Rutte.’ De brochure is gezamenlijk geschreven door Kunduz Monitor, VD AMOK en het wetenschappelijk bureau van de SP.

Lees meer van Jip van Dort op zijn blog. Lees meer over Afghanistan op de website van Kunduz Monitor.