Midterm 2014 | Doen de Senaatsverkiezingen ertoe?

ANALYSE - De Democraten hopen bij de Senaatsverkiezingen in november hun meerderheid in de Senaat vast te houden. Waarom eigenlijk? Dit klinkt misschien als een domme vraag, maar is het niet. Voor wetgeving maakt een Democratische meerderheid in de Senaat immers niet bijster veel uit, omdat het Huis in Republikeinse handen is en dit straks ook zal blijven. Bovendien, zelfs in de Democratische senaat lukt het de partij van Obama maar moeizaam om links-progressieve ideeën goedgekeurd te krijgen. Het falen van strengere federale wapenwetgeving na de schietpartij in Newtown was deels te danken aan de bezwaren van een tiental Democratische Senatoren uit behoudende staten.

Abortus
In de Senaat wordt echter over meer gestemd dan alleen wetgeving. De belangrijkste reden waarom Democraten de Senaat in handen willen houden, is een mogelijke vacature op het Hooggerechtshof. Momenteel bestaat het hof uit vier conservatieve rechters, vier liberale rechters en een gematigde rechter, die beide kanten op kan. Hoewel dit wankele evenwicht veel meer aandacht krijgt dan het verdient – in de meeste zaken wordt er niet langs deze scheidslijnen gestemd en zijn ze het met elkaar eens – is ze wel van belang voor de rechtszaken die de meeste media-aandacht krijgen en dat zijn de traditionele hot button issues als abortus, homohuwelijk, wapenbezit, Obamacare en campagnedonaties.

Ginsburg
De oudste rechter is een progressief. Justice Ruth Bader Ginsburg is 81 jaar oud, oogt fragiel, maar still going strong. Ze heeft reeds verschillende keren gezegd niet op korte termijn af te treden. Democraten zijn maar wát blij met haar inzet voor bijvoorbeeld vrouwenrechten, maar vrezen tegelijkertijd dat wanneer ze nog langer aanblijft, ze wellicht komt te overlijden als een Republikein het Witte Huis bewoont. Dan kunnen Democraten een linksgeoriënteerd Hof voor de komende tien tot vijftien jaar op hun buik schrijven.

Vertrek
Om die reden dringen een aantal liberale commentatoren en politici aan op haar vertrek, zodat Obama ergens in de komende twee jaar haar vervanger mag voordragen aan de Senaat, waar in eerste instantie zestig en in tweede instantie meer dan vijftig van de honderd Senatoren nodig zijn om de nieuwe rechter te benoemen. Een erg linkse of zeer rechtse kandidaat heeft sowieso weinig kans in het gepolariseerde Washington van tegenwoordig, maar een president draagt uiteraard altijd een rechter voor die zo dicht mogelijk past bij zijn visie op de Grondwet.

Gevolgen
De kans is groot dat Justice Ginsburg binnen enkele jaren aftreedt of overlijdt. Als de Republikeinen in november de meerderheid behalen in de Senaat, en die kans is aanzienlijk, zal Obama een groter aantal Republikeinen moeten overtuigen en daarom een meer gematigde kandidaat moeten voordragen. Aangezien rechters van het Supreme Court voor het leven worden benoemd, hebben de Midterms van november dus niet alleen gevolgen voor de laatste twee jaar van Obama’s ambtstermijn, maar ook voor hoe ’s lands hoogste rechtbank de komende decennia zal oordelen over de meest controversiële onderwerpen binnen de Amerikaanse samenleving.

Jeroen Langelaar (1986) is journalist, BKB Academicus en schrijver van het boek Lockdown, over het gevangenisleven van een Nederlander in de VS. Dit artikel verscheen eerder op de blog van de BKB Academie.