Fragiele staten verdienen de meeste aandacht, of niet? Gaat het om de fragiliteit van een staat of om de kwetsbaarheid van een samenleving? vraagt Jan Pronk zich af.
Stabiliteit is een voorwaarde voor ontwikkeling. Fragiele staten zijn instabiel. Boeren en industriëlen durven niet te investeren, buitenlandse ondernemingen en banken evenmin. De onzekerheden zijn te groot. Steeds minder mensen vinden werk. De inkomens en bestedingen dalen. De overheidsinkomsten stagneren, waardoor er minder middelen zijn voor onderwijs, gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen. Zo ontstaat een negatieve spiraal. Die kan alleen van buitenaf doorbroken worden. Daarom verdienen fragiele staten in het kader van ontwikkelingssamenwerking meer aandacht en hulp dan andere landen. Als zij die niet krijgen is het risico groot, dat de instabiliteit en het geweld overslaan op buurlanden, op de regio en ook op stabiele landen in het Westen.
Er lijkt geen speld tussen te krijgen, maar toch is het een drogreden. Op zich is positieve aandacht voor fragiliteit en instabiliteit een stap vooruit ten opzichte van de tijd waarin dezelfde redenering leidde tot een tegenovergestelde conclusie: geef hulp pas wanneer een land stabiel is geworden, het geweld heeft uitgebannen, zijn zaakjes op orde heeft en goed wordt bestuurd. Voordat dit stadium is bereikt, heeft hulp geen effect. Maar die conclusie bleek rigide. Landen waren vaak niet in staat zelf uit het dal te klimmen en er kwamen meer fragiele staten bij. Bovendien golden humanitaire overwegingen: men kan mensen die het slachtoffer zijn van instabiliteit en geweld toch niet aan hun lot overlaten?
Dat leidde tot een ommezwaai in het internationale ontwikkelingsbeleid. Buitenlandse hulp werd meer en meer geconcentreerd op fragiele staten. Het beleid leek daardoor in overeenstemming te worden gebracht met de theorie. Bovendien werd er een belang mee gediend van de hulpgevende landen zelf: de bevordering van stabiliteit en orde elders, om aldus de nationale veiligheid van de westerse wereld te verzekeren. Landen die gelden als stabiel worden voor de financiering van hun ontwikkeling verwezen naar de markt en naar publiek-private partnerships. Hun importen, investeringen en productie hoeven niet te worden ondersteund met hulpgiften. Zij kunnen kapitaal en technologie gefinancierd krijgen door buitenlandse banken en ondernemingen, die daarvoor subsidie ontvangen uit ontwikkelingsgelden. Zo snijdt het mes aan twee kanten: het is goedkoper, zodat de hulp omlaag kan, en het resulteert in meer export, werkgelegenheid en winst in de donorlanden zelf. Dat is modern: eigenbelang mag. Het is ook rationeel: het past in de gangbare theorie over de samenhang tussen stabiliteit en ontwikkeling.
Maar het is de halve waarheid. Wie beslist welke staten fragiel zijn? Wat is fragiliteit? In het jaar 2011 publiceerde de OECD (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) een lijst van fragiele staten, 46 in totaal. Het meest opvallend aan die lijst is welke landen ontbreken. Syrië, Mali en Libië staan niet op de lijst. Nog slechts twee jaar geleden werden zij kennelijk niet als fragiel beschouwd. Kort nadien zijn zij uiteen gevallen. Was dat niet te voorzien? Landen waar niet zo lang geleden staatgrepen plaatsvonden (Mauritanië, Madagaskar), of massale demonstraties die met geweld werden onderdrukt (Bahrein, Venezuela), staan evenmin op de lijst. Met uitzondering van Haïti, vallen ook alle Centraal-Amerikaanse landen er buiten. Toch worden vele landen in die regio geplaagd door grootschalige drugscriminaliteit, geweld, corruptie en jeugdwerkloosheid. Ook repressieve staten als Turkmenistan en Azerbeidzjan worden kennelijk niet als fragiel beschouwd. Nu zou men kunnen veronderstellen dat dictatoriale regimes stabiel zijn, maar dat is een kwestie van tijd. Bovendien: gaat het in ontwikkelingsprocessen om de fragiliteit van een staat, of om de kwetsbaarheid van een samenleving?
Fragiliteit is dus minder een kwestie van analyse dan van definitie. Vermeend stabiele staten kunnen snel omvallen, ten gevolge van interne dan wel externe factoren. Dat geldt voor bovengenoemde landen, maar ook voor bijvoorbeeld Griekenland, Thailand en Argentinië. Draai de beleidsconclusie maar om: concentreer de aandacht op ontwikkelingen binnen staten die nog niet fragiel zijn. Steun binnen die landen de krachten die er op uit zijn escalatie van conflicten te voorkomen. Voor je het weet is het te laat.
Via Vice Versa.
Reacties (19)
http://www.mail.com/int/business/markets/2544244-euro-member-latvia-brings-dirty-money-headache.html#.1258-stage-set6-4
Zo zie je hoe fragiele staten geld maken.
Barroso is blij.
De vraag niet alleen waar en wanneer maar met name hoe je ingrijpt.
een duidelijke lijn zal veel meer impact als preventie dan allerlei gehobby. een dictator zal nu nooit beugen voor de int. gemeenschap.
Ik weet niet of preventieve hulp nu niet plaats vindt. Volgens mij is er veel aandacht voor Griekenland en consorten?
@1: Lijkt me duidelijk wat er staat te gebeuren na het lezen van het bericht van die link.
We kunnen echt niet van alle landen op de wereld Westerse democratieën en rechtstaten maken. Kijk naar Afghanistan, Irak enz.
Uiteindelijk moeten de mensen in die fragiele staten het zelf doen, zonder hulp van buitenaf. Grassroots, van onder af. Dat duurt eeuwen en gaat het beste zonder buitenlandse inmenging.
Het zou al enorm helpen als we die fragiele staten niet zouden uitbuiten vanwege grondstoffen (olie, uranium), landbouwgrond (landgrab) of goedkope arbeidskrachten.
Maakt het verschil uit voor een multinational (of bijv. China) uit of een land fragiel is of niet? That’s the question.
Als de winning van de grondstoffen en de logistiek (voor de export) veilig is, is er geen enkel probleem. Voordeel is zelfs dat een fragiele staat nauwelijks belastingen oplegt, maar met zichzelf in de knoop zit. Hoogstens wat corrupte ambtenaren die moeilijk kunnen doen. Maar die heb je in het stabiele Westen ook.
Als je ervoor kiest om hulp te geven aan overheden moet je hulp geven aan overheden van fragiele staten MITS ze laten zien dat ze het beste met hun volk voorhebben (dus niet ontwikkeling juist tegenhouden omdat anders de hulpkraan dicht wordt gedraaid) en er al het mogelijke aan doen om zelf ook aan vooruitgang te werken (dus niet als straatarm derde wereld land kernwapens hebben, of geld uitgeven aan een religieuze politie of de vervolging van minderheden). Er zijn weinig landen die aan deze definite voldoen, maar er zijn er wel een paar, genoeg om het Nederlandse hulpbudget volledig op te slokken. Natuurlijk is het hele humanitaire verhaaltje een beetje een raar punt: “we” vinden soevereiniteit blijkbaar al belangrijker dan humanitaire belangen (het is illegaal om een land binnen te vallen om humanitaire redenen) dus humanitaire redenen zijn blijkbaar echt niet zo heilig dat we per se hulp zouden moeten geven aan Pakistan of Noord-Korea.
@5:
Het risico op nationalisatie of verwoesting door rebellenlegers maakt verschil…
CITAAT: ´Fragiele staten verdienen de meeste aandacht, of niet? Gaat het om de fragiliteit van een staat of om de kwetsbaarheid van een samenleving? vraagt Jan Pronk zich af´.
Dit is zo´n staaltje van abstracte* nonsens dat alleen een stupide waanzinnige – Jan Pronk? – er een serieuze probleemstelling in kan (doen) zien, alias ervan kan proberen te maken. Hij, die Pronk, houdt maar niet op met ons land met zijn praatjes te misleiden. Geen (ontwikkelings)project onder zijn bezeten leiding of het faalde, hopeloos, roemloos. (Suriname, Tanzania, Sudan enz.).
Wat hierna verbazing mag wekken is het feit dat P. nog steeds niet aan de nationale schandpaal genageld is geweest. Dat lijkt mij posthuum onvermijdelijk, maar intussen heeft hij springlevend nog steeds de ´danse macabre´ weten te ontspringen.** Men heeft mij verteld dat Pronk over een Preekbevoegdheid beschikt, en dat zou iets kunnen verklaren. Maar wat?
*Wat is: ´fragiliteit´, een ´staat´, ´kwetsbaarheid´? Man zwam toch niet!
**Zelfs P.´s recent verraad aan de politieke formatie die hem groot heeft gemaakt en die zijn grillen en wangedrag is blijven dekken, heeft zo te merken P. nog niet geschaad bij het voort zetten van zijn comfortabel leven. Wel durf ik er mijn hoed + 10 Euro onder te verwedden dat P. al decennia lang uitgeprocedeerde asielzoekers in zijn huishouden heeft opgenomen. Op P.´s eigen kosten. Kan niet anders met die Preekbevoegdheid.
@8: He, begrijp ik het nou goed? Heeft HPax iets tegen Jan Pronk? Dat had ik nou nooit verwacht.
Eeeeeeh, ging het verder nog ergens over?
…stupide waanzinnige…
Dit gaat zelfs het begrip framing te ver. Goed begin van het nieuwe jaar voor HPax. Wel eens in de spiegel gekeken? En? kun je nog leven met jezelf?
Dit is zo´n staaltje van abstracte* nonsens dat alleen een stupide waanzinnige – Jan Pronk? – er een serieuze probleemstelling in kan (doen) zien, alias ervan kan proberen te maken
Het begrip fragiele staat is niet door Pronk uitgevonden, dwaas, hij vraagt zich alleen af of je het bij ontwikkelingshulp over mensen of over staten moet hebben als het begrip fragiliteit van de staat zo vaag is. Een zeer legitieme vraag die vandaag de dag trouwens niet alleen geldt voor ontwikkelingslanden (of fragiele staten zo je wilt) maar voor de mensheid en haar staten als geheel : is het systeem dienstbaar aan de mens of moet de mens dienstbaar zijn aan het systeem.
Hoe komt het toch dat rechts als HPax zo dom is?
Ah, ‘dom rechts’ is een tautologie verpakt in een diarree van moeilijke woorden en voetnoten. Je bent het jaar goed begonnen jochie.
@10, niet alleen domheid maar ook blinde haat geloof ik.
@11: Ja, dat bedacht ik mij na de edittijd ook nog. Aan de andere kant : blinde haat is dom per definitie is het niet?
@8
Wat een volkomen ongenuanceerde, kwaadaardige en bovendien leugenachtige reactie.
NeXT.
De Heilgie Vrede heeft het graag over grote vergezichten, in dat opzicht lijkt hij wel op Pronk. Hij ziet Nederland ook al als een min of meer fragiele staat waar buitenlandse interventie gewenst is. Zo merkte hij onlangs op:
[i]29-dec 2013 , 03:46
# 4
HPax:
Hier legale actie tegen de Islam ondernemen, zie ik niet gebeuren. … Samengevat en geconcludeerd lijkt buitenlandse interventie in zake onze Islamproblematiek onze enige realistische hoop. Maar welke Mogendheid zal zich er nog aan willen wagen? Zelfs onze historische banden met Rusland hebben we onlangs verpest. [i]
(Bron: http://www.islamofobie.nl)
@ C10,11 en C13
Mijn bijdrage C 8 nav. ´Pronk en de fragiele staat´ is niet goed gevallen, maar ik wil mij niet beklagen. Wie als dienaar van de Waarheid door het leven gaat, omdat hij dat wil of moet, heeft weinig anders te verwachten. Hoon, blatant onbegrip, wrevel en woede, kortom ellende is zijn deel. Maar Plato voorzegde het en dat is een hele troost.
Toch nog iets bijzonder mbt. het ongelukkige C13 van Hth. Zij deponeert nav. mijn C 8:
1CitaatHth: ´bovendien leugenachtige reactie.´
Omdat Hth zelfs niet de kleinste hint geeft – desnoods een leugenachtige – waarom ik ´leugenachtig´ zou zijn, moet haar reactie als zeer ongepast worden beoordeeld. Is alleen maar schelden, eigenlijk.
2CitaatHth: ´volkomen ongenuanceerde´.
Dit is in het bestek van een Sargasso commentaar een overdreven beschuldiging en dan ook onterecht. Over Pronk heb ik meer en uitgebreider betoogd in mijn boek: ´De allochtonen en wij´, ed. nov. 2012, op de pagina´s Pronk (Ex)-minister = (M): 3, 209, 219, 220, 224, 231, 318-320, 321, 328, 330, 491, 656, 824, 872, 893, 894, 958
Ik heb liever niet dat Hth. dat boek leest. Te moeilijk lijkt mij voor Tht., en in dit geval ben ik niet bereid om te gaan uitleggen, wegens zinloos.
@15:
Denk je nou echt serieus dat ik een door jouzelf geschreven boek, dat dus al even objectief(!) is als de door jou ingezonden mededelingen , ga lezen en dan ineens het licht zie?
Je doet al net zo raar als Likoed, die voortdurend verwijst (als zij het de absolute bron van alle wijsheid) naar zijn eigen schrijfsels?
Je hebt uiterst merkwaardige ideeën over je medereageerders, en een nog merkwaardiger zelfbeeld.
Maar ik ben het met je eens dat een psycholoog jouw boek te moeilijk zou kunnen vinden.
Of te onaangenaam, of zelfs te veel nonsens.
Dus het lezen van jouw geesteskinderen zal ze eveneens nogal zinloos vinden.
Noem jezelf rustig een dienaar van de waarheid (!), vergeet er de volgende keer niet bij te zeggen dat het slechts JOUW waarheid is.
En dat die waarheid van jou nogal ongenuanceerd uitvalt, zo niet leugenachtig….
@14:
De hersenschimmen van Hpax zijn niet altijd even navolgbaar, maar de reactie die je citeert is ronduit hilarisch.
Waarvoor mijn dank. ;-))
@17.
Prachtig toch, hoe hij heel voorspelbaar weer in de slachtofferrol gaat, als dienaar van de Waaheid. Dat soort woorden hoor ik van mensen die continu bij de psychiater lopen. Want ja hun waarheid botst nog wel eens met de werkelijkheid.
Hij heeft op Sargasso trouwens zich meer uitgelaten over Pronk (waarschijnlijk uit zijn boek), met gedateerde uitspraken van toen hij nog minister was. Tsja. …
@18: Hij publiceert zelfs zijn enge boek onder een schuilnaam…..de held.
Zo’n mening anoniem ventileren en dan ook nog eens verwachten dat anderen dat gaan lezen en serieus nemen, dan ben je ver weg.