Fed koopt helft staatsobligaties

Hieronder volgt een gastbijdrage van Marcel Meijer: docent economie en wiskunde en blogger op economische onderwerpen, dit artikel werd ook gepubliceerd op zijn eigen blog.

Een amerikaanse blogger (Bob Murphy) heeft de moeite genomen om te achterhalen hoe het gesteld is met de monetaire financiering van de staatsschuld.

Dit koste de nodige moeite. De cijfers verhulden de feiten. De monetaire financiering bleek onderdeel te zijn van de post huishoudens. Bij navraag bleek dit een restpost te zijn. Monetaire financiering is geen officiële post en kwam dus onder deze restpost terecht. Bij een dergelijke belangrijke beleidskeuze is het verwerpelijk dat de cijfer op deze manier gemaskeerd worden.

Na onderzoek blijkt dat 48 procent van alle uitgegeven staatsobligaties opgekocht worden door de FED. Het gaat dus om enorme hoeveelheden.

Dit is ook de reden dat de rente op staatsobligaties van de VS zo laag blijft. Deze rente staat al een tijd rond de 3,5 procent. In tijden van onzekerheid en inflatieverwachtingen is dit heel erg laag. Maar als de helft van de obligaties van de markt wordt gehaald kan de rente natuurlijk lager blijven.

Nadeel hiervan is dat in de toekomst de FED hiermee door moet gaan. De staatsobligaties lopen weer af en moeten dus worden afgelost. Maar een overheid die de schulden aflost lijkt me voorlopig onwaarschijnlijk. Dus zal de overheid moeten herfinancieren. Ook in de toekomst zal de VS dus veel obligaties blijven aanbieden. Daardoor zal normaal gesproken de rente oplopen. Maar dit willen de centrale banken liever voorkomen. Dus moeten ze weer opnieuw obligaties kopen.

De obligaties zijn nu dus in het bezit van de FED. Voor een gezonde situatie moeten deze obligaties weer naar de markt. Dit kan door ze direct te verkopen of na aflossing van de obligaties geen nieuwe terug te kopen. Maar dit drijft de rente op. De FED kan dus kiezen tussen een hogere rente of de zelf de obligaties in handen houden.

De obligaties houden betekent een permanente vergroting van de geldhoeveelheid. Een grotere geldhoeveelheid vertaald zich uiteindelijk in inflatie. Momenteel is dit effect niet zo groot door een onderliggende deflatie. Maar gaat de economie weer normaal draaien dan komen inflatoire effecten van deze maatregel naar boven. En dan moet de bekende exit-strategie boven tafel komen.

Dus op het moment hebben we door tijdelijke effecten zowel lage rente als een lage inflatie. Maar in de toekomst zal de FED moeten kiezen tussen één van beide.

De inflatie laag houden kan door de rente te verhogen en de monetaire financiering af te bouwen. Maar dan gaat de rente omhoog. Staatsobligaties worden dan aantrekkelijker ten opzichte van andere investeringen. De rest zal dus in waarde dalen. Belangrijkste daarbij zijn vastgoed en aandelen. Dit is funest voor de economie.

De inflatie op laten lopen om de rente laag te houden zou waardedaling van bepaalde bezittingen tegengaan. Maar als de inflatie hoger wordt dan de rente krijgen we een wel heel vreemde situatie. De reële rente wordt dan negatief. Dit betekent dat je geld gaat verdienen als je geld leent. Stel de inflatie is zes procent en de rente vier. Stel je leent duizend euro dan moet je volgend jaar 1040 terugbetalen. Maar volgend jaar zijn alle prijzen inclusief je salaris met zes procent gestegen. Dus je hebt eigenlijk twintig euro verdient.

Dit is een situatie die niet houdbaar is op de lange termijn. In Japan hebbben ze een dergelijke strategie toegepast en het resultaat daarvan is twintig jaar economische stilstand en een enorme staatsschuld.

Er is volgens mij geen exit-strategie. We hebben jarenlang op de pof geleefd. En dat gaat een keer pijn doen. Van uitstel wordt de situatie alleen maar erger.