Solidariteit in euro’s, niet alleen in woorden

door Roeland van Geuns De huidige Coronacrisis heeft zich vrijwel direct vertaald in een economische crisis met een ongekende omvang die zich in een zelden of nooit eerder geziene snelheid voltrekt. In sommige landen zijn mensen werkloos geworden, in andere kunnen mensen niet meer werken, maar het effect is vergelijkbaar: grote groepen die een forse achteruitgang in inkomen ervaren en hele bedrijfstakken die stilliggen. Het is de overheid die net als in de vorige crisis de portemonnee trekt en bedrijven en huishoudens probeert overeind te houden. Dat gaat gepaard met astronomische bedragen die in eerste instantie ten laste van de staatsschuld komen. Dreigende bezuinigingen Toch zien we nu al een verschuiving ten opzichte van de eerste onderbouwing van de steunpakketten.

Door: Foto: Rawpixel Ltd (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Welke regeringspartij zorgt voor een grotere of kleinere overheid?

, door

In het kader van de komende verkiezingen gooide Diederik Samsom een grafiek op Facebook om te laten zien hoe sociaal de PvdA als regeringspartij is. Maar dat riep vervolgens elders de reactie op als zou de PvdA traditiegetrouw de overheid weer laten groeien.

Daar we in het verleden al eens gekeken hebben naar de relatieve prestaties van regeringspartijen op vlak van staatsschuld, leek het ons wel aardig om ook de groei/krimp van de overheidsuitgaven eens op dezelfde manier te beschouwen.

Hier eerst het resultaat voor de periode 1970-2013:

mutatie_uitgaven_1970_2013_475

We kiezen hier voor de uitgaven als percentage van het BBP, zoals elders ook gebruikelijk. Een stijging in uitgaven (zoals in het plaatje van Samsom), kan dus nog steeds een relatieve krimp van de overheidsuitgaven ten opzichte van het BBP betekenen.

En ja, regeringen met PvdA zorgen gemiddeld genomen voor een licht groeiende overheid. De kampioen is overigens CDA.

Maar in dit overzicht zitten natuurlijk nog de jaren met ideologische veren van Den Uyl. Wat heeft Kok betekend voor de PvdA? We doen hetzelfde voor de periode 1996-2013. Dan ziet het er als volgt uit:

mutatie_uitgaven_1996_2013_475

U ziet, alle partijen werken eendrachtig aan de krimp van de overheidsuitgaven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Rutte jokte over toename rentelasten staatsschuld

, door

Rutte:

Zelfs bij de lage rentes die Nederland nu op de kapitaalmarkt betaalt, is de bijbehorende rentelast opgelopen naar 11 miljard per jaar.

Realiteit:

De staatsschuld is inderdaad gestegen, maar de rente op de Nederlandse obligaties is zoveel meer gedaald dat de overheid nu minder uitgeeft aan rente op de staatsschuld dan in 2008, voordat de crisis begon. Sterker de overheidsuitgaven aan rente staan op het laagste niveau (in procenten van het bbp) in 43 jaar tijd. […]

In 2008 gaf de overheid nog 13,5 mld euro uit aan rente, in 2012 was dat gedaald naar 12,4 mld, zie ook het CBS. In 2013 zitten we op de door Rutte genoemde 11,0 mld […].

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De eurocrisis is weer terug (2): de prijs van hervormen

, door

ANALYSE - Na zes jaar is de eurocrisis nog niet voorbij. Eerder dit jaar dacht iedereen dat het over was. Maar de paniek in oktober toen de beurskoersen met bijna tien procent daalden, de stijgende rente voor Griekse staatsobligaties en de aanhoudende problemen in Frankrijk en Italië laten zien, dat we er nog lang niet zijn. Wat doet Europa om uit de crisis te komen?

Europese politici geloven niet dat makkelijke maatregelen en ‘goedkoop geld’ een oplossing zijn voor de crisis want dat is ‘Wachstum auf Pump’ (groei op krediet) zoals Angele Merkel het noemt. Alleen hervormen is goed. ‘Hervormen’ houdt in dat voor werknemers vervelende en voor bedrijven gunstige maatregelen worden genomen. Voor werknemers komt dat neer op loonmatiging, verlies van zekerheden (‘je moet flexibel zijn’) en afbouw van dure sociale voorzieningen. Voor bedrijven betekent het minder regels en aanpak van ‘vastgekoekte structuren’ in de maatschappij.

In deze aflevering bespreek ik het resultaat van dit hervormen en bezuinigen. Onder resultaat versta ik dat wat voor gewone mensen belangrijk is: banen.

Het Stabiliteits en Groeipact

Het belangrijkste mechanisme waarmee in Europa wordt vorm gegeven aan dit hervormen is het Stabiliteits en Groeipact: de staatsschuld mag niet groter zijn dan 60 % van het Bruto Binnenlands Product (BBP) en het tekort mag niet groter dan 3%. Tot 2008 voldoen de meeste landen aan deze criteria. Dat lukt echter niet meer na de kredietcrisis op Wall Street. De (deels extreme) tekorten nemen daarna in eerste instantie weer af, maar de afname is in enkele gevallen, zoals Frankrijk en Italië, onvoldoende.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mathijs Bouman verkoopt praatjes over economie

, door

ANALYSE - Ik zag het gisteren op het RTL4 nieuws voorbij komen terwijl ik eten stond te koken. Ik kon niet geloven, daarom heb ik het op Uitzending Gemist nog maar eens gecontroleerd, maar hij zegt het echt.

Dit is Mathijs Boumans commentaar op het Franse tekort op de overheidsbegroting (hier te zien):

Mathijs Bouman:

Moet je je voorstellen sinds we de euro hebben zijn we eigenlijk een gezin in Europa met één creditcard. Ja en je kunt dan geen afspraken maken over wat je met die creditcard gaat doen. Dan gaat iedereen heel veel geld uitgeven en dan sta je heel erg rood. Of je kunt wel van te voren afspraken maken over wat mag je nou wel en wat mag je nou niet met die creditcard betalen en we hebben af en toe overleg hoeveel geld we willen uitgeven en als je je daar niet aan houdt, als zoontje of als moeder of als vader dan krijg je een straf. Zo’n stelsel hoort er bij als je een munt hebt.

Nieuwslezer:

En dus heeft Frankrijk heel wat uit te leggen op de Eurotop die morgen begint.

Dit soort bagger gaat door voor economisch commentaar. Het is onvoorstelbaar: hij is econoom, journalist bij het Financieel Dagblad en commentator voor RTL.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Radio Nederland Wereldomroep (cc)

De Nederlandsche Bank heeft wat uit te leggen

, door

ANALYSE - De ‘kleine’ en ‘open’ Nederlandse economie valt niet te stimuleren, zo beweerde De Nederlandsche Bank in haar meest recente jaarverslag: alle potentiële groei lekt onvermijdelijk weg naar het buitenland. Maar eergisteren tapte DNB opeens uit een heel ander vaatje: stimuleren werkt wél – althans zolang de consument ervoor opdraait en de heilige drie-procentsnorm intact blijft.

Ongeveer twee maanden geleden werd in de media eventjes aandacht besteed aan een meningsverschil tussen De Nederlandsche Bank (DNB) en het Centraal Planbureau (CPB). Het CPB vond dat verdere overheidsbezuinigingen, ook bij een oplopend begrotingstekort, onwenselijk waren omdat dit zou leiden tot een vicieuze cirkel van economische krimp, lagere belastingopbrengsten en een resulterende noodzaak tot steeds verdere bezuinigingen.

DNB erkende dit mechanisme weliswaar (zij het impliciet), maar vond extra bezuinigingen tóch noodzakelijk. Dit standpunt werd ook herhaald op pagina 33 van het jaarverslag (pdf):

Dat budgettaire consolidatie [d.w.z. het verder terugdringen van het begrotingstekort] de groei aantast, is echter geen argument om ervan af te zien. Nederland zal eens door die zure appel heen moeten bijten. Als de consolidatie wordt uitgesteld, zal de toekomstige consolidatie-inspanning alleen maar groter zijn vanwege de inmiddels verder opgelopen overheidsschuld.

Dat de appel juist dankzij de voortdurende ‘budgettaire consolidatie’ steeds zuurder wordt, vertelt DNB er echter niet bij. In het verlengde daarvan wordt tevens gezwegen over het feit dat de meest pijnloze wijze om de staatsschuld (als percentage van het bnp) terug te brengen uiteraard de groei van het bnp is – die echter door het gevoerde beleid nu juist niet wil groeien. En uiteraard geen woord over het gegeven dat Nederland op dit moment een negatieve reële rente betaalt op haar schuldpapier. Uitgedrukt in reële goederen of diensten, betekent dit dat geld lenen de Nederlandse Staat momenteel geld oplevert in plaats van geld kost.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

CDA slecht voor de overheidsfinanciën

, door

Bij het onderzoeken welke partij nu het beste met lands financiën omgaat, zijn we dit keer weer wat meer de diepte in gegaan. Lieten we voor het weekend kort door de bocht zien dat de beschuldiging van de VVD aan het adres van de zogenaamde verspillers van de PvdA ongefundeerd was, nu laten we zien dat eigenlijk alle pijlen op het CDA gericht moeten worden. Als er 1 partij is die onverantwoord omgaat met geld, dan is het wel het CDA.

Laten we beginnen met de inkomsten en uitgaven uitgedrukt als percentage van het BBP. En daarbij kijken we naar de langere termijn effecten van regeren:


De langere termijn effect is als volgt gewogen:
1e jaar regeren: 33% van resultaat
2e en opvolgende jaren regeren: 100% van het resultaat
1e jaar na stoppen regeren: 80% van het resultaat
2e jaar na stoppen regeren: 50% van het resultaat
3e jaar na stoppen regeren: 30% van het resultaat

Het moge duidelijk zijn dat het CDA zowel meer uitgeeft als teveel lasten (inkomsten) voor haar rekening neemt.
Maar dan zou je kunnen zeggen dat ze misschien vaker de zooi van anderen moeten opruimen. Echter, als we naar de mutaties (dus de verschillen van jaar op jaar op conto van de regerende partijen) kijken, dan verschil de prestatie van het CDA nauwelijks van de andere partijen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

PvdA 25% zuiniger dan VVD in de laatste 40 jaar

, door

DATA - Eergisteren lieten we zien dat de uitspraak van VVD fractievoorzitter Stef Blok als zou de PvdA niet zuinig kunnen zijn al voor de periode 1996-2011 geen stand hield.
Dankzij het noeste werk van Wouter Leenders hebben we nu een overzicht van ruim 40 jaar te pakken. En de conclusie is dat PvdA gewoon 25% zuiniger is dan de VVD tijdens het regeren.

Wilt u zelf proberen een veel genuanceerder beeld uit de gegevens te halen, hier de spreadsheet. Laat ons vooral het resultaat weten.

Foto Flickr cc Images_of_Money

Volgende