Overzicht

dossier

Ontgassen

Foto: John Loo (cc)

Binnenvaartschippers die benzeen of benzeenhoudende stoffen hebben vervoerd, ontdoen restanten van die lading door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht. De dampen die daarbij vrijkomen kunnen milieu- en gezondheidsschade veroorzaken. Met behulp van ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen echter gecontroleerd worden ontgast.


Sargasso toonde in 2013 aan dat de emissies van varend ontgassen een factor 10 hoger lagen dan het RIVM rapporteerde via emissieregistratie.nl

De emissies daalde ook niet, maar lagen juist een factor 10 hoger dan officieel werd gerapporteerd. De publicatie van Sargasso leidde tot Kamervragen van de SP en GroenLinks. De RIVM paste de emissiecijfers voor varend ontgassen aan.


Het is uiteindelijk tot een verbod op varend ontgassen gekomen, dat in 2020 in moet gaan.


Foto: John Loo (cc)

Ontgasverbod in Brabant, vragen in Gelderland

, door

NIEUWS - Vrijdag 12 december was een drukke dag voor het ontgasdossier. In Brabant stemden de Provinciale Staten in met een provinciaal ontgasverbod, in Gelderland werden vragen gesteld aan de Gedeputeerde Staten over ontgassen. In Utrecht, ten slotte, liet de Provincie weten dat het aan de nationale overheid is om een verbod op ontgassen in te stellen. Tijd dus voor een update.

Ontwikkelingen in Brabant

Twee weken geleden meldde Sargasso al dat de Gedeputeerde Staten van Brabant hebben ingestemd met een ontgasverbod. Vrijdag 12 december stemden ook de Provinciale Staten in. Dat betekent dat het ontgassen van benzeen aan de buitenlucht door de binnenvaart vanaf 1 januari 2015 is verboden in Brabant. Vanaf 1 januari 2016 volgt een verbod voor benzeenhoudende stoffen.

De provinciale milieuverordening kent een aantal interessante afwijkingen ten opzichte van die in Zuid-Holland. Op de eerste plaats verwijst Brabant naar de minimalisatieverplichting voor benzeen uit de Nederlandse emissierichtlijn lucht (NeR), wat inhoudt dat er gestreefd wordt naar nulemissie. Deze verplichting geldt bij emissiebronnen aan de wal.

In dat kader vind de provincie het vreemd en ongewenst dat benzeen en benzeenhoudende mengsels vanuit een varend schip, zonder emissiebeperkende voorzieningen, kunnen worden geëmitteerd. De provincie heeft ook een grijze lijst opgenomen van andere stoffen, waarvoor op termijn een ontgasverbod ingesteld kan worden. Deze lijst is gebaseerd op stoffen waarvoor bij emissiebronnen aan de wal een minimalisatieplicht geldt. De verordening bevat ook de aankondiging dat Gedeputeerde Staten kan besluiten ook voor deze stoffen een ontgasverbod in te stellen.

Waan van de dag

Vragen over ontgassen in Gelderland

, door

In Gelderland heeft GroenLinks vrijdag schriftelijke vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. Doel lijkt een Gelders ontgasverbod te zijn. GroenLinks Gelderland verwijst naar het belang van bescherming van de waterkwaliteit en naar het verschil in emissie-eisen voor tussen landbronnen en binnenvaart. GroenLinks Gelderland lijkt dit onderscheid te willen opheffen en pleit ook voor een ontgasverbod voor MTBE (een loodvervanger in benzine) in verband met de smaak en geurproblemen die deze stof geeft bij waterbereiding.

Waan van de dag

Provincie Utrecht wil landelijk verbod op ontgassen binnenvaart

, door

Wil de provincie Utrecht nou een landelijk ontgasverbod, zoals de kop van RTV Utrecht suggereert of een regeling in internationaal verband?

De provincie Utrecht wil regels tegen ontgassen door binnenvaartschepen in de open lucht, maar zal niet zelf met een verordening komen. Dat zegt een woordvoerster van de provincie tegen RTV Utrecht. (…) Provinciale Staten heeft staatssecretaris Mansveld van Milieu in een brief gevraagd om snel in internationaal verband met een oplossing te komen.

Foto: John Loo (cc)

Ontgassen: ook Brabant stelt ontgasverbod voor binnenvaart in

, door

NIEUWS - Dinsdag maakte de Brabantse gedeputeerde Johan van den Hout (SP) heeft de portefeuille Ecologie en Handhaving via Twitter bekend dat Gedeputeerde Staten in Brabant hebben ingestemd met een verbod op ontgassen aan de buitenlucht door de binnenvaart. Het verbod staat volgende week op de agenda voor Provinciale Staten. De provincie Brabant volgt hiermee de Provincie Zuid-Holland, waar Provinciale Staten al eerder hebben ingestemd met een ontgasverbod voor de binnenvaart.

Brabant voert het ontgasverbod net als Zuid-Holland gefaseerd in. Vanaf 1 januari 2015 geldt een ontgasverbod voor benzeen, vanaf 1 januari 2016 wordt het ontgasverbod uitgebreid naar benzeenhoudende stoffen met een benzeengehalte van 10% of meer.

Ontgassen: hoe zat dat ook al weer?

Bij transport van natte bulklading is het soms nodig om de ruimen (of beter gezegd de tanks) te ontdoen van restanten van die lading, omdat anders geen nieuwe vracht geladen kan worden.

Wanneer het vluchtige stoffen betreft, wordt dit vaak gedaan door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht. Dit is wettelijk toegestaan. Het gaat vaak om schadelijke stoffen met kankerverwekkende eigenschappen. Ook zijn er stoffen bij waarvoor voor emissies op land een minimalisatie plicht geldt, zoals bijvoorbeeld benzeen.

Handhaving en rol landelijke overheid blijft vragen oproepen

Waan van de dag

Provinciale Staten Zuid-Holland stemt in met ontgasverbod benzeen voor binnenvaart

, door

Vanmorgen stemde Provinciale Staten van Zuid-Holland in met het instellen van een provinciaal verbod op het ontgassen van benzeen aan de buitenlucht. In het voorstel ontbrak een invoerdatum, maar volgens Omroep West gaat het ontgasverbod op 1 januari 2015 in. De provincie verwacht dat dit op jaarbasis zo’n 50.000 kilogram benzeen emissie per jaar scheelt.

Zuid-Holland loopt met het verbod voor op internationale verdragen m.b.t. het vervoer van gevaarlijke stoffen (het zogenaamde ADN). Het provinciebestuur wil niet wachten op aanpassing van deze verdragen, omdat benzeen een zeer schadelijke stof is.

Foto: John Loo (cc)

Provinciaal verbod op ontgassen benzeen door binnenvaart stap dichterbij

, door

NIEUWS - Met het vaststellen van de gewijzigde provinciale milieuverordening in Zuid-Holland komt een provinciaal ontgasverbod voor benzeen door de binnenvaart een stap dichterbij.

Afgelopen donderdag hebben de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland een wijziging van de provinciale milieuverordening vastgesteld. Daarmee is het verbod op varend ontgassen van benzeen door de binnenvaart vanaf 1 januari 2015 in de provincie Zuid-Holland een stap dichterbij, al moeten de Provinciale Staten nog wel instemmen met het besluit.

De Provincie Zuid-Holland loopt hiermee nationaal en internationaal voorop bij het aanpakken van varend ontgassen door de binnenvaart. Noord-Brabant werkt ook aan een provinciaal ontgasverbod, de andere provincies werken nog niet aan verboden. Een internationaal verbod op ontgassen door de binnenvaart gaat nog jaren op zich laten wachten: zoals het er nu uitziet wordt dat op zijn vroegst 2017. Waarmee het Havenbedrijf Rotterdam gelijk krijgt en Staatssecretaris Mansveld ongelijk.

Op lokaal niveau hebben vooral de VVD en GroenLinks zich jarenlang ingespannen voor het aanpakken van ontgassen door de binnenvaart aan de buitenlucht. Er zijn de afgelopen jaren vooral op lokaal niveau meermalen vragen gesteld aan bestuurders.

Mark Lensselink, voormalig deelraadslid voor de VVD in Hoek van Holland verklaart:

Dit is goed nieuws. We zijn al jaren aan het knokken om de zwaar giftige uitstoot van ontgassende schepen aan te pakken. Voor de bewoners van Hoek van Holland en de overige Waterweggemeenten betekent het door Gedeputeerde Staten vastgestelde ontgasverbod een enorme gezondheidswinst. Het is nu aan de landelijke overheid om hier met regelgeving en handhaving op door te pakken.

Foto: John Loo (cc)

Provinciale ontgasverboden

, door

REPORTAGE - Nu Zuid-Holland en Noord-Brabant werken aan een beperkt ontgassingsverbod, is het de vraag wat andere provincies gaan doen.

In mei berichtte Sargasso dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam overeenstemming hadden bereikt over het terugdringen van ontgassingen door varende binnenvaartschepen. Onderdeel van het akkoord zijn provinciale ontgasverboden in Zuid-Holland en Noord-Brabant die in 2015 in zouden moeten gaan.

Deze regionale aanpak betekent dat schippers kunnen gaan uitwijken naar provincies waar ontgassen nog niet is verboden. Reden voor Sargasso om deze zomer een rondje langs de provincies gelegen aan de belangrijkste vaarroutes naar Duitsland en België te maken. De vraag daarbij was simpel: overweegt uw provincie een provinciaal ontgasverbod voor de binnenvaart in te stellen?

Ontgassen: wat was het ook al weer?

Bij transport van natte bulklading is het soms nodig om de ruimen (of beter gezegd de tanks) te ontdoen van restanten van die lading, omdat anders geen nieuwe vracht geladen kan worden. Wanneer het vluchtige stoffen betreft, wordt dit vaak gedaan door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht. Dit is wettelijk toegestaan.

De dampen die daarbij vrijkomen, bijvoorbeeld van benzeen of benzeenhoudende stoffen, kunnen stankklachten, maar ook milieu- en gezondheidsschade veroorzaken. Met behulp van ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen echter gecontroleerd worden ontgast, zonder de ladingdampen naar de buitenlucht te laten ontsnappen.

Foto: John Loo (cc)

Bestaan er lokale ontgasverboden in de provincie Utrecht?

, door

In tegenstelling tot wat de Gemeente Utrecht beweert, lijkt er binnen haar grenzen geen sprake te zijn van een ontgasverbod.

De afgelopen anderhalf jaar heb ik me verdiept in het dossier ontgassen door de binnenvaart. Vandaag een lezersvraag van drie maanden geleden en een inkijkje in de wijze waarop ambtenaren van de gemeente Utrecht hun wethouders informeren. Het antwoord komt pas nu, omdat dit een dossier is waar je soms lang moet wachten op antwoord van de overheid. Het record staat op naam van de gemeente Rotterdam die precies 365 dagen nodig had om vragen van GroenLinks te beantwoorden.

De vraag van de lezer was: Klopt het dat er een lokaal ontgasverbod is in Nigtevecht, behorende tot de gemeente Stichtse Vecht, en dat Rijkswaterstaat dat handhaaft? De lezer in kwestie was van plan om een huis te kopen in Nigtevegt (gelegen langs het Amsterdam-Rijnkanaal, een rijksvaarweg). De lezer had van buurtbewoners te horen gekregen dat er in Nigtevecht niet ontgast mag worden. Alleen klopt dat ook? Duurzaam Nigtevegt wist van niks.

Ongeveer tegelijkertijd vroeg ik wethouder Van Hooijdonk (GroenLinks) van de gemeente Utrecht via Twitter of de gemeente Utrecht ook last had van emissies door ontgassen. Ze antwoordde vrij snel (en met trots op het ambtelijk apparaat) dat Utrecht geen plaatsen voor stilliggend ontgassen heeft aangewezen, dat ontgassen binnen de bebouwde kom verboden is en dat Rijkswaterstaat handhaaft op het Amsterdam-Rijnkanaal.

De regelgeving

Foto: John Loo (cc)

RIVM past officiele emissiecijfers ontgassen binnenvaart aan

, door

ACHTERGROND - Sargasso beschikt over stukken waaruit blijkt dat het RIVM, naar aanleiding van het rapport van CE Delft, de emissiecijfers van ontgassen door de binnenvaart met een factor tien omhoog bijstelt. De cijfers voor 2013 ontbreken nog, deze zouden half mei gepubliceerd worden. De cijfers tot en met 2012 (in bezit Sargasso) laten duidelijk zien dat de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) vorig jaar onterecht het frame hanteerde dat de emissies als gevolg van ontgassen door de binnenvaart gedaald zijn.

Volgens de oude cijfers was de emissie als gevolg van ontgassen in 2012 179.300 kg, na bijstelling gaat het om 1.909.290 kg. Weliswaar gaat het slechts om 1,3% van de totale nationale emissie van vluchtige organische stoffen, maar het gaat vaak wel om stoffen met schadelijke gezondheidseffecten, zoals bijvoorbeeld benzeen, of emissies met effecten op de drinkwaterkwaliteit, zoals MTBE. Het gaat bovendien om emissies die zich concentreren rond gebieden met veel binnenvaart en (petro)chemie, zoals Moerdijk, de Drechtsteden, de regio Rijnmond en Amsterdam.

Ontgassen_VOS_emissie

Wat is ontgassen ook al weer?

Ontgassen is nodig omdat er in de tanks van schepen die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. De schepen worden na het lossen met ladingrestant en ladingdamp weggestuurd van de terminal. Om een volgende lading te kunnen laden moet een schipper vaak laten zien dat het schip gasvrij is. Om dat te bereiken moeten de ladingrestanten en ladingdampen uit het ruim verdwijnen. Dat kan op verschillende manieren, bij een tankschoonmaakbedrijf of door de tanks te luchten in de buitenlucht. Dat laatste heet ontgassen (soms eufemistisch omschreven als schoonmaken in de buitenlucht, ventileren of droogblazen).

Foto: John Loo (cc)

Regionaal akkoord ontgassen binnenvaart

, door

NIEUWS - Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam hebben vandaag bekend gemaakt dat zij overeenstemming hebben bereikt over het terugdringen van ontgassingen door varende binnenvaartschepen.

Sargasso heeft de afgelopen maanden veel aandacht aan dit onderwerp besteed.

Ontgassen

Nadat schippers hun lading hebben gelost is het soms nodig om de ruimen te ontdoen van restanten van die lading. Waar het vluchtige stoffen betreft wordt dit vaak gedaan door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht.

De dampen die daarbij vrijkomen, bijvoorbeeld van benzeen of benzeenhoudende stoffen, kunnen milieu- en gezondheidsschade veroorzaken. Met behulp van ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen echter gecontroleerd worden ontgast.

Volgens het rapport van CE Delft, waar Krispijn Beek vorig jaar over schreef, scheelt stoppen met het ontgassen van benzeen aan de buitenlucht 59.000 kg aan benzeenemissies per jaar. Dat is 70% van de totale jaaremissie van de binnenvaart, volgens de cijfers van Emissieregistratie.nl.

Regionale aanpak

Het verbod op varende ontgassingen zal in eerste instantie, vanaf 2015, worden geregeld via de provinciale milieuverordening van de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland.

Dit is een opvallende ontwikkeling, omdat staatssecretaris Mansveld eerder dit jaar in antwoord op schriftelijke vragen van Henk van Gerven (SP) en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) aangaf geen ruimte te zien voor een lokale of regionale aanpak.

Foto: John Loo (cc)

Staatssecretaris ziet snel internationaal ontgasverbod, Havenbedrijf Rotterdam niet

, door

De staatssecretaris liet de Tweede Kamer weten snel een internationaal ontgasverbod voor elkaar te willen krijgen en daarom geen ruimte te zien voor lokaal beleid. Havenbedrijf Rotterdam denkt echter dat een dergelijk internationale verbod nog lang op zich zal laten wachten.

Het zonnetje schijnt, dus tijd voor een update ontgassen. Want wie wil er nou niet weten wat je inademt als je bootjes zit te kijken op de pier bij Hoek van Holland? Om even te resumeren: vorig jaar deed CE Delft in opdracht van de verladers een onderzoek naar ontgassen door de binnenvaart. Uit dit onderzoek kwam dat de emissies van ontgassen een factor tien hoger zijn dan de officiële cijfers van het RIVM laten zien.

Begin dit jaar wist Sargasso de hand te leggen op een rapport van Antea waarin dit bevestigd werd. In het Antea-rapport staat ook dat de meetapparatuur op de schepen niet nauwkeurig genoeg is, waardoor er gezondheidsrisico’s bestaan voor personeel dat het dek op gaat terwijl er te hoge concentraties giftige dampen hangen. Deze dampen kunnen ook explosief zijn.

Naar aanleiding van de publicaties op Sargasso en het onderzoek van CE Delft stelde de Henk van Gerven van de SP en Liesbeth van Tongeren van GroenLinks verschillende sets schriftelijke vragen. In de beantwoording van de laatste set vragen gaat de Staatssecretaris wijselijk niet meer in op het gezondheidseffect van ontgassen, waar ze eerder nog stelde dat dit gering was. Ze geeft aan in te zetten op een spoedig internationaal verbod en geen ruimte te zien voor lokale maatregelen.

Foto: John Loo (cc)

Update Wob-verzoek dampretourinstallaties

, door

ONDERZOEK - Tijdens mijn speurtocht naar ontgassen in de binnenvaart (zie verder hier) stuitte ik vorig jaar op een presentatie (pdf) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In deze presentatie werd gesteld dat er nog dampretourinstallaties operationeel zijn die rechtstreeks naar de buitenlucht afblazen (sheet 8) en die de schadelijke dampen die ze retour nemen dus niet door een dampverwerkingsinstallatie (DVI) leiden. Volgens de presentatie is de reden hiervoor dat dampverwerkingsinstallaties traag, duur en log zijn.

Een bizar fenomeen leek me, maar genoeg reden om bij DCMR (Milieudienst Rijnmond) informatie te vragen om een overzicht van installaties waar dat voor geldt in de regio Rijnmond. Na weken wachten op een antwoord werd dit Wob-verzoek net voor het verstrijken van de besluittermijn afgewezen, omdat ik om een overzicht vroeg en DCMR een dergelijk bestand niet heeft. Beetje flauw, want er is dan wellicht geen overzicht, maar van milieuvergunningen is natuurlijk gewoon documentatie. Even een belletje of mailtje mijn kant op en we hadden dat kunnen oplossen.

Aangezien ik niet voor één gat te vangen ben vroeg ik om raad aan Brenno de Winter. Dat leidde tot een nieuw Wob-verzoek dat ik als nieuwjaarscadeautje op 3 januari verstuurde. Daarin stelde ik de volgende vragen.

Vorige Volgende