Democratie in Amerika, maar in Irak?

Foto: Kim Hill (cc)

OPINIE - Het is vandaag precies tien jaar geleden dat de VS de oorlog tegen Irak begonnen. Waarmee ze lieten zien hoe hun democratie werkelijk  werkt.

De Irakoorlog is om meerdere redenen schokkend geweest, niet alleen vanwege de wreedheid en het lijden van de Irakezen maar ook door wat het ons leert over de VS en democratie in het algemeen. De manier waarop de VS deze oorlog zijn begonnen, en hoe zij werd gevoerd heeft duidelijk laten zien hoe slecht de democratie in Amerika en het “vrije westen” werkt.

Vandaag, 20 maart, is het precies tien jaar geleden dat de oorlog begon. De oorlog werd destijds van links tot rechts gesteund, ook door vooraanstaande Democraten als de Clintons. Alle grote kranten, ook de New York Times en de Washington Post, en alle grote tv-zenders waren voorstander van de oorlog.

‘Maar,’ zult u dan zeggen, ‘in Amerika is vrijheid, daar mag iedereen zijn mening hebben en verkondigen, ook zij die tegen de oorlog waren konden dat zeggen. In het Irak van Saddam Hoessein werd je gevangengenomen, gemarteld en gedumpt. Wij in het westen doen dat niet. Wij zijn vrij. Amerika is tenminste een democratie, en iedereen is vrij om kritiek te leveren.’

Argumenten tegen de oorlog

Dat mag waar zijn, maar hoe werkt dat in de praktijk? Stephen Walt, hoogleraar internationale betrekkingen aan Harvard, geeft een voorbeeld. Hij schrijft over wat er is gebeurd met mensen die wel kritiek hadden de oorlog in Irak, nog vóór die oorlog begonnen was. (Dat laatste zeg ik er even bij, want u weet hoe het gaat: na de oorlog zat iedereen in het verzet.) Kort voor het uitbreken van de oorlog plaatsten 33 deskundigen een advertentie waarin ze uiteen zetten waarom ze tegen de oorlog waren. In de advertentie somden ze de nadelen op:

  • Saddam Hussein is a murderous despot, but no one has provided credible evidence that Iraq is cooperating with Al Qaeda.
  • Even if Saddam Hussein acquired nuclear weapons, he could not use them without suffering massive U.S. or Israeli retaliation.
  • The first Bush administration did not try to conquer Iraq in 1991 because it understood that doing so could spread instability in the Middle East, threatening U.S. interests. This remains a valid concern today.
  • The United States would win a war against Iraq, but Iraq has military options—chemical and biological weapons, urban combat—that might impose significant costs on the invading forces and neighboring states.
  • Even if we win easily, we have no plausible exit strategy. Iraq is a deeply divided society that the United States would have to occupy and police for many years to create a viable state.
  • Al Qaeda poses a greater threat to the U.S. than does Iraq. War with Iraq will jeopardize the campaign against al Qaeda by diverting resources and attention from that campaign and by increasing anti-Americanism around the globe.

De prijs van gelijk hebben

En wat hadden ze gelijk. We weten nu dat 20 maart 2003 het begin was van een grote ramp, vooral voor de Irakezen zelf, maar ook voor de Amerikanen. De de totale kosten zijn uiteindelijk opgelopen tot 3,9 biljoen dollar, terwijl oorspronkelijk slechts 50 tot 60 miljard dollar was begroot. Maar die kosten triviaal bij het leed dat is aangericht. Er zijn 190.000 doden gevallen. Na tien jaar is het land nog steeds een grote (politieke) chaos, het is verdeeld in een Koerdisch, en een Arabisch deel, soennieten en sjiieten staan elkaar naar het leven en Iran is de lachende derde want dankzij de oorlog is er nu een bondgenoot aan de macht in Irak. En oh ja, Al Qaida had er inderdaad helemaal niets mee te maken.

Je zou je verwachten dat dit bewijs van deskundigheid en moed om tegen de stroom in te zwemmen een goede toevoeging is op je CV. Maar niets is minder waar, zegt Walt:

It is worth noting that none of the signatories on this list has held a government position since then, and my guess is that none is likely to do so in the future. Instead, it is mostly people who backed the war who have occupied key policymaking positions in both the Bush and Obama administrations. Even today, a reputation for hawkishness is a prerequisite for being taken seriously in Washington.

Nee je wordt niet de gevangenis in gegooid, je wordt niet gemarteld. Je wordt uitgestoten, in de ban gedaan, je carrière is afgelopen. Mocht het weer een keer voor komen dat weet iedereen wat te doen: mee praten met de meute en verder je mond houden. Veel effectiever dan martelen, gevangenissen en dictatuur. En je hoefde niet eens werkzaam te zijn in de politiek of in de media, zoals het verhaal van de Dixie Chicks laat zien. De meeste mensen zien het niet eens, en maar weinig mensen durven te protesteren. Dat is Vrijheid en de Democratie, en daar zijn we Voor! Mooi toch?

Reacties (25)

#1 Ernest

Je schrijft: “Je wordt uitgestoten, in de ban gedaan, je carrière is afgelopen.” Maar is dat nou wel zo? Ik heb zo eens twee namen gegoogled, Schweller en Quester, en die hebben nog een prima baan hoor.
Het enige wat Walt schrijft is dat ze niet voor de regering (mogen) werken. Is dat dan je ultieme carrièredoel? Hopelijk niet…

  • Volgende discussie
#2 euro

@1

Je vindt het geen probleem wanneer echte deskundigen en kritische geesten geweerd worden en alleen ja-knikkers en cynische opportunisten kunnen werken voor de Amerikaanse overheid ?

Wat is het verschil dan nog met Irak in 1990 toen de legertop Saddam’s stupide plan om Koeweit binnen te vallen een uitstekend idee vond ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 analist

Heeft Ad Bos alweer werk? Of Fred Spijkers?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Steeph

mijn rant n.a.v. dit “jubileum” heb ik maar even op heel persoonlijke titel geschreven:
http://www.tentwijfel.nl/2013/03/20/irak-de-winnaar-schrijft-de-geschiedenisboeken/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 pedro

Dit kan toch geen verrassing zijn? Ook in een democratie spelen vriendjespolitiek (tegenwoordig “netwerken” genoemd) en conformisme (“ja knikken”) een cruciale rol bij het toebedelen van baantjes. In het bedrijfsleven is dat in een democratie nog veel erger dan bij de overheid, omdat de top bij de overheid in elk geval om de paar jaar vervangen wordt (en niet noodzakelijkerwijs door personen die de goedkeuring van de vorige top hebben, ook dat in tegenstelling tot het bedrijfsleven). Het is wel goed om dat iig nog eens een keertje vast te stellen, met een duidelijk voorbeeld.

@1: Waarom hoop je, dat verder heel capabele mensen niet voor een overheid willen werken? Waarom wil je een slecht functionerende overheid? We zouden volgens mij juist blij moeten zijn, als goede en capabele mensen er voor kiezen om voor de overheid te werken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 su

@6: Ook in een democratie spelen vriendjespolitiek (tegenwoordig “netwerken” genoemd) en conformisme (“ja knikken”) een cruciale rol bij het toebedelen van baantjes.

Dat heeft met democratie an sich niets van doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Amateur Commenter

Bagdad is verre van stabiel deze dagen. Elke dag zijn er nog bomaanslagen. Mensen zijn apatisch, zien het leven vaak niet meer zitten. Ondertussen is het westen al de volgende oorlog aan het inplannen. Waar houdt het op?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Ernest

@2: Ja, het is jammer en je kunt er wel over klagen, maar volgens mij gaat het overal ter wereld zo. Dat begint al zo bij het kiezen met gymnastiek. Je hoort bij het winnende team of niet. Je ziet toch bij Nederlandse politieke partijen ook dat mensen met afwijkende ideeën niet in de top komen of eruit worden gewerkt? Je ziet toch ook dat klokkenluiders geen steun krijgen, zelfs niet van in principe onpartijdige instanties als de overheid? Toevallig in het nieuws: “Seventeen years ago, Bernard Connolly foretold the misery that awaited the European Union. Given that he was an instrumental figure in the EU bureaucracy and publicly expressed his doubts in a book called “The Rotten Heart of Europe,” he was promptly fired.”
Het wordt pas vervelend als er een “Berufsverbot” wordt afgevaardigd en zulke mensen nergens meer aan de bak komen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Ernest

@6: Tuurlijk is het goed als er capabele mensen een een landsbestuur zitten. Maar er zijn ook andere nobele carrieres. Ik vind de posities die sommige van die schrijvers hebben op zich al een mooie carrière: ze leiden veel mensen op, kunnen hun ideeën verspreiden via allerlei media en zijn daarbij gehouden aan ambtelijke geheimplicht.
Kunstenaars en wetenschappers hoeven toch niet te zwijmelen bij de gedachte dat ze ooit een vaste baan in een directoraat-generaal van binnenlandse zaken krijgen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 pedro

@7: daarom schreef ik “ook in de democratie”. Misschien was “zelfs in een democratie” beter geweest…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 pedro

@10:

Tuurlijk is het goed als er capabele mensen een een landsbestuur zitten. Maar er zijn ook andere nobele carrieres. Ik vind de posities die sommige van die schrijvers hebben op zich al een mooie carrière: ze leiden veel mensen op, kunnen hun ideeën verspreiden via allerlei media en zijn daarbij gehouden aan ambtelijke geheimplicht

Andere nobele carrières klinkt al heel wat anders dan “Is dat dan je ultieme carrièredoel? Hopelijk niet…”. Voor de rest kan iedereen het hier wel mee eens zijn, denk ik.

Kunstenaars en wetenschappers hoeven toch niet te zwijmelen bij de gedachte dat ze ooit een vaste baan in een directoraat-generaal van binnenlandse zaken krijgen?

Nee, dat hoeft niet, maar wat weet je daar weer wel een negatieve lading aan mee te geven, nadat je eerst toe hebt gegeven, dat het goed is, als er capabele mensen bij de overheid werken. Geef dan tenminste eens aan, wat er mis is met een kunstenaar of wetenschapper, die wel graag bij de overheid werkt, en al dan niet zwijmelt bij de gedachte daar aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Ernest

@12: Daar is niets mis mee, maar kunst maken en wetenschappelijk werk doen is allebei wat anders dan een land besturen. Daar komt van alles bij kijken dat niet van de kunst of de wetenschap is en er ook wel eens tegen indruist. Je wordt dan: bestuurder, beleidsmedewerker, hoe heet zoiets, maar je bent dan geen kunstenaar of wetenschapper meer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Folkward

Democratische staten zouden het beste voor moeten hebben met burgers, maar soms lijken het net mensen. Wel een spoorlijn, maar not in my backyard. Wel een democratie, maar not in my back yard. Westerse democratieën hebben de ontwikkeling van opkomende democratieen gesmoord, omdat stabiliteit en een goedgezinde regering belangrijker waren dan de burgers van andere landen.

Gedurende de Koude Oorlog waren het vooral de landen van Midden-Amerika die koste wat kost aan de ‘goede kant’ van de scheidslijn moesten blijven. Ik zou zelfs willen beweren dat de huidige burgeroorlogen en Mexico’s drugsoorlog door die inspanningen komt om landen niet democratisch, maar westers te maken. Ook in het Midden-Oosten en Noord-Afrika mochten landen hoe dan ook niet in de handen van ‘de Rus’ komen en werden autoritaire, westersgezinde ‘vazallen’ geplaatst, zo ook in Irak. in Azië werd dat ook geprobeerd, maar was men minder succesvol. Het Westen kon de Korea-oorlog niet winnen (ook niet verliezen, maar goed), de VS moest haar ‘militaire adviseurs’ terugtrekken uit Vietnam, wat niet veel later leidde tot de stabiele en communistische staat Vietnam. Die laatste viel in 1978 Cambodja binnen om een eind te maken aan het schrikbewind van Pol Pot. De coup van Pol Pot in 1975 werd dan niet gesteund door het Westen, maar de zetel van Pol Pot bij de VN werd wel door de VS en het VK gesteund, tot 1993.

In de meest recente ontwikkelingen zien we het Midden-Oosten en Noord-Afrika, mede door de opkomst van nieuwe technologie, in opstand komen tegen die autoritaire heersers. De burgers willen macht, maar kunnen ten eerste geen overtuigende hulp verwachten van het Westen en ten tweede: zouden ze dat wel willen? Steun van die Westerse democratieën die jarenlang regimes heeft gesteund die niet het beste voorhadden met de bevolking? Ze willen een democratie, maar misschien niet zoals de onze.

In Midden-Amerika zitten nog steeds een aantal fragiele democratieën, Noord en Zuid-Korea zijn nog steeds in oorlog.

Ik vind democratie een heel goed idee. Helaas streeft een democratische staat ‘alleen’ het belang van de eigen bevolking na, niet die van een ander, soms zelfs ten koste daarvan. (Nederland 1850 was ook een democratie, 3 miljoen Nederlanders vs 40-50 miljoen Indonesiers, cultuurstelsel) En laten we eerlijk zijn, het is niet alsof we van niet-democratieën iets beters mogen verwachten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 piet de nuttige idioot

“Shut up and sing”
http://youtu.be/btN6ZqBlyGs deel 1 van 7
ook in 12 delen zonder Spaanse ondertitels, hoe ook, goeie docu die het verhaal prima illustreert. En de loudmouths zitten nog steeds op hun plek, schreeuwen alleen nog maar harder om elke twijfel, vooral bij zichzelf, te overstemmen.
Of zouden het, zoals van de week te zien in de biografie-docu over Cheney (die met dat rare gekantelde beeld), zo weer doen (vooral als je er zelf flink aan verdiend hebt natuurlijk). Cheney: ‘de grootste fout die ik ooit gemaakt heb? (doet alsof ie heel hard nadenkt) – nou nee, over zulke dingen denk ik nooit na’… (zo ongeveer, geparafraseerd)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Michel

Ik zie dat er bij sommigen, zoals @1 nog wat twijfel is over het gebrek aan vrijheid – ondanks het feit dat het land democratisch is. Er zijn niet zoveel voorbeelden van mensen die ontslagen zijn om hun mening, om de eenvoudige reden dat iedereen die er anders over dacht wel beter wist, mede door de voorbeelden die werden gesteld. Ik heb een paar namen van journalisten opgezocht waar ik van wist dat ze wel hun mond open deden en kritiek hadden op de oorlogshitserij en de leugens doorprikten. De vele journalisten die braaf in het koor meezongen hebben daar niets van te lijden gehad, integendeel. Kritiek is niet goed voor je carrière, juist niet als je journalist bent … dat zou toch te denken moeten geven. Het is toch niet de USSR?

1. Ashleigh Banfield – lees deze post van een van mijn favoriete bloggers Digby over haar: Truth’s Consequences
2. Bob Sheer – niet direct ontslagen bij de LA Times, maar pas in 2005 na een kritisch artikel
3. Chris Hedges – ontslagen bij New York Times. Een “linkse krant” denken velen.
4. Phil Donahue – ontslagen bij het linkse MSNBC

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Ernest

@16: Mijn kritische reactie had er vooral betrekking op dat je de opmerking van Walt – over het niet serieus en in de arm genomen worden van academici door Washington – beschreef als het einde van hun carrière. Nu noem je andere voorbeelden, van journalisten, maar die werken dus niet voor Washington.
Je zou dus kunnen zeggen dat alleen de academie een veilige haven is voor zelfstandige denkers en dat verder onafhankelijke rijken ook kunnen zeggen wat ze willen, mensen als Michael Moore bijvoorbeeld.
Walt is overigens mede-auteur van een boek over de “Israel-lobby”. Wat hij en Mearsheimer over zich heen hebben gekregen is wel wat zwaarder geschut dan hier in Nederland wordt gebruikt. Peter Breedveld is gestopt na een miezerige column van Elma Drayer – maar Walt en Mearsheimer publiceren nog steeds. Toch een ander land, die VS.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Michel

@17: Ik begrijp niet helemaal wat je bedoelt met het “Washington”. Waar het mij om ging was de “vrijheid van meningsuiting” een mooi principe is, maar dat er desondanks veel manier zijn waarop men consensus kan afdwingen. Er zijn maar weinig mensen (journalisten, maar ook anderen) geweest die weerstand konden bieden aan deze dwang.

En inderdaad: als je veel geld hebt kun je een grote bek hebben. Daarmee wil ik overigens niets afdoen aan wat Michael Moore doet, integendeel zelfs: geld doet meestal iets met de mensen die het bezitten, en daar heeft Moore geen last van. Ik heb overigens helemaal geen idee hoe rijk hij is.

Wat je zegt over Breedveld: je ziet de zelfde stemmingsmakerij in Nederland inderdaad. Maar wie in mijn ogen door de mand is gevallen is niet Breedveld maar Drayer: wat een luie en slecht geïnformeerde journaliste is dat. Maar ik denk dat het in de US, in de begin jaren van deze eeuw nog veel erger was.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 pedro

@18:

Wat je zegt over Breedveld: je ziet de zelfde stemmingsmakerij in Nederland inderdaad. Maar wie in mijn ogen door de mand is gevallen is niet Breedveld maar Drayer

Inderdaad. En daar mag best bij vermeld worden, dat Breedveld niet alleen vanwege de column van Drayer is gestopt, maar ook vanwege het feit, dat n.a.v. die column de roze horde naast hem, Hassnae Bouazza en de andere medewerkers van het blog, ook hun familie en zelfs de werkgever van Breedveld begonnen lastig te vallen en intimideren. Zeggen dat hij alleen vanwege die column is gestopt is, is eufemistisch gezegd een understatement.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Michel

@19: dat wilde ik ook helemaal niet impliceren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 pedro

@20: dat weet ik. Dat is wat @17 impliceerde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Ernest

@21: En dat impliceerde ik niet, dat dacht ik gewoon, omdat Breedveld al tijden schrijft dat die mensen hem lastig vallen en er wat dat betreft niks nieuws was.
Overigens krijg je ook in de VS haatmails en andere shit over je heen zodra iemand je tot antisemiet heeft gebombardeerd en waarschijnlijk ook als je zogenaamd “antipatriottisch” bent. Het mag dan wel een land zijn van wettelijke vrije meningsuiting, maar dat belet gewone burgers niet om persoonlijk iemand aan te vallen. Vergelijkbaar met de stront in de brievenbussen van de medewerkers van “Zo is het toevallig ook nog eens een keer”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 pedro

@22:

omdat Breedveld al tijden schrijft dat die mensen hem lastig vallen en er wat dat betreft niks nieuws was

Dus is het niet alleen de miezerige column. En wat deze keer wel nieuw was, was dat nu ook zijn werkgever lastig werd gevallen, die niks met zijn site te maken had. Maar dat zijn slechts details. Gelukkig zijn we het er over eens, dat hij en zijn medebloggers al tijdenlang lastig werden gevallen.

Verder praat het feit, dat ook in andere landen en in andere gevallen dit soort dingen gebeurt, niks goed natuurlijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Ernest

@23: “Verder praat het feit, dat ook in andere landen en in andere gevallen dit soort dingen gebeurt, niks goed natuurlijk.”
Nee en ik ken de VS nou ook weer zo slecht, of er tegenover die paar bekende academici die ondanks de anti-antisemitische kritiek toch blijven publiceren, niet ook veel mensen staan, die er maar mee ophouden.
Overigens kwam ik net deze zaak tegen op AT5 en die is natuurlijk ook triest. Maar dan dwaal ik af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 pedro

@24: niks op aan te vullen. Plusje gegeven (doe ik niet vaak).

  • Vorige discussie