Het is tien jaar na Srebrenica en nóg blijven er regelmatig zaken opduiken waarvan je je afvraagt hoe het in godsnaam mogelijk is geweest. Nog niet zo lang geleden bleken er nog een paar cruciale fotorolletjes méér verdwenen te zijn, Defensie blijkt vrolijk te hebben gevraagd om ontslag van de journalist die te veel ontdekte en moslims die in dienst van Dutchbat werkten zijn op het laatste moment pardoes het kamp uitgezet en vermoedelijk vermoord.
En toch, als er ergens internationale inzet nodig is staan minister Kamp en een stel hijgerige Kamerleden paraat om de Nederlandse onmisbaarheid ten dienste van de internationale gemeenschap te verkondigen. Is Srebrenica niet hèt voorbeeld dat Nederland daarvoor niet geëquipeerd is?
Iedereen kent de beelden van overste Karremans die bijkans uit zijn schoenen trilt van de zenuwen wanneer Mladic hem een lampje voor zijn vrouw overhandigt. Op dat moment wist Mladic dat hij alles kon doen, zolang Karremans het bevel voerde.
Is dat de schuld van Karremans? Allesbehalve. Karremans was op die post gezet door mensen die hem capabel achtten. Of zouden ze als bureauridders besloten hebben dat zij zelf, als uitverkoren helden van het defensieapparaat, beter zouden functioneren achter een veilig bureau? Eén ding is zeker: ze moeten geweten hebben dat Karremans als puntje bij paaltje kwam niet op zijn taak berekend was en ze hebben hem toch op die plek neergezet.
Het geval van de uit het kamp gezette moslims spreekt boekdelen. Twee moslims waren werkzaam voor Dutchbat en stonden bovendien op een lijst van mensen die bescherming moesten krijgen. Desondanks zijn ze vlak voordat Mladic’ troepen 7000 mannen naar hun dood voerden buiten het kamp gezet. Omdat ze niet het juiste VN-pasje hadden…
Het is Nederlands heldendom dat sterk doet denken aan de heldhaftigheid van de gemiddelde Nederlander in de Tweede Wereldoorlog: zodra je onder druk wordt gezet, val je terug op al je ambtelijke instincten. Niet de juiste papieren? Weer een waar we niet voor hoeven te zorgen!
Nogmaals, het is Karremans en zijn vervanger Franken amper te verwijten. De Nederlandse soldaten die daar gelegerd waren al helemaal niet. Maar zaken als deze zouden de Nederlandse politici en hoge militairen die van achter hun veilige bureautjes en voor de televisiecamera’s de held uithangen op zijn minst eens aan het denken moeten zetten: is het Nederlandse leger überhaupt geschikt voor een dergelijke taak?
Het is nu tien jaar later, Srebrenica lijkt nog steeds te gaan over de vraag of Nederland wel of niet excuses moet maken en wie Nederland allemaal in de steek hebben gelaten. Maar op het moment dat Mladic Karremans voor zich zag, wist hij dat hij kon doen wat hij wilde. En dat is niet één ander land te verwijten, dat is alleen de top in Den Haag te verwijten…
Reacties (21)
Karremans heeft wel voor de beelden gezorgd die inprenten dat Mladic nog niet het geringste verzet heeft ondervonden. Eerst het ‘Don’t shoot the piano player’ (Mladic: You’re a lousy piano player) en daarna het (zich permanent in mijn hersens verankerde en nu weder rondzingende) “Is this for my wife, Is this for my wife?”, toen hij een lampenkap kreeg. De discussie over wie nu uiteindelijk precies wat te verwijten valt, is lastig. En omstandigheden zoals een zeer gebrekkige VN-steun en inschattingsfouten van de legertop laten de uitvoerders een onmogelijke taak. Maar geheel vrij van verwijten zijn de uitvoerders daarmee niet per definitie. En Karremans is (helaas voor hem) symbool voor dit soort persoonlijke ‘verantwoordelijkheid’.
Tien jaar geleden was ik op vakantie in Engeland. In mijn herinnering werd er in het BBC-journaal ongeveer 10 sekonden aandacht besteed aan de val van de enclave. Ik verhief mij van mijn luie reet en knipte(*) de TV uit met de woorden: dit muisje krijgt nog een staartje.
Ik heb het nieuws toen eigenlijk gemist en ben nog steeds op zoek naar het antwoord op mijn vragen: was het hier ‘live’ op televisie, de pianoplayer, de lamp, het laden van de bussen en de feestvierende militairen in Zagreb? En werd er hier direct beseft wat er gebeurde?
(*)met de snoerschakelaar, niet met een schaar
Karremans was dan niet de hoogste ambtenaar maar had wel de mogelijkheid anders te reageren dan hij destijds deed. ‘Is this for my wife’ .. vraag me af waar die schemerlamp gebleven is en van wie de tenenkrommer afkomstig is.
Een beetje kerel vecht voor zijn standpunt, zeker een bevelhebber van het nederlandse leger. Dat de schuld in hogere gelederen gezocht moet worden is inmiddels duidelijk maar je gedragen als een mafkees? Neem je verantwoordelijkheid en blijf anders thuis.
Herman: zo werkt dat niet in het leger. Als ze besluiten dat jij er naartoe gaat, werp je niet de vraag op of dat verstandig is. Dat is ook precies mijn punt: de hoge heren in Den Haag hadden door moeten hebben dat Karremans daar niet op z’n plek was. Zoals Mark terecht zegt is Karremans het symbool geworden, maar degenen die er een les uit hadden moeten trekken lopen weer net zo vrolijk allerlei troepen uit te zenden ter meerdere eer en glorie van zichzelf.
@ALO, het was hier semi-live op de televisie (voor zover ik me het kan herinneren). Toen de Serven de enclave binnenvielen hoorde ik het op de radio, ik was aan het werk op een milieukundig lab waar we een panel van betaalde vrijwilligers onderwierpen aan geurmonsters om te bepalen of bepaalde fabrieken en/of stortplaatsen stankoverlast bezorgden. Meestal waren het fabrieken, maar soms ook abattoirs en snoven de vrijwilligers onwetend een uur lang kadavers in oplopende concentraties. Ik weet nog goed dat ik toen het nieuws hoorde en naar het panel rende en riep: “Nederland is in oorlog met Servie !!!” Nog niet wetende dat de Nederlanders niet van plan waren terug te vechten. Bovendien was er toen nog sprake van dat er luchtsteun zou komen, van nederlandse F16’s. Maar het werd al snel duidelijk dat dat scenario niet opging.
Het afvoeren van de moslim-mannen en het tenenkrommende lamp-incident waren iedere dag semi-live te volgen op (extra) journaals. Op dat moment was ik al erg ontstelt en verontrust over wat ik daar zag gebeuren. Daarvoor had ik wel voldoende opgelet bij geschiedenis, maar voor iedereen die wel eens een film over WOII en de Holocaust heeft gezien waren de signalen ook overduidelijk.
Helemaal zeker weet ik het niet maar volgens mij is voor het prinselijke polonaise-incident ook een extra journaal ingelast. Maar het geheugen is een raar ding, dus voor wie het beter weet: corrigeer mij maar.
Trouwens Goooogle Ads kan soms zo scherp uit de hoek komen, in een discussie over Karremans komen met:
“WAO hiaat” en “Gouden Handdruk” vind ik meesterlijk !
Wat mij betreft: Karremans had überhaupt nooit militair mogen worden. “De Keizerlijke Garde sterft en geeft zich niet over”, in de lekenvertaling “Srebrenica móet beschermd worden”, had voor een beetje vent met militair eergevoel betekend: “Jongens, het is lullig maar we gaan deze enclave beschermen en ja, we zullen worden afgeslacht”.
Maar goed, ik ken de Karremansen wel: ik heb nog ooit mijn dienstplicht mogen (‘moeten’) vervullen onder dit soort eikels en het waren geen militairen, maar gewoon ambtenaren in groene pakkies. Vol stoere praat maar ‘s-avonds wel op tijd thuis bij moeders de vrouw, en mooi blinkende knopen waren toch wel het allerbelangrijkst.
Een heel ander iets is Voorhoeve: wat is dat voor lafbekkerij om nu, tien jaar na dato, ineens ‘een boekje open’ te doen? Waar was hij dan tien jaar geleden? Ik hoop heel erg van harte dat die laffe man de rest van zijn leven door de spoken van Srebrenica bezocht wordt in zijn slaap.
(Waarom wordt de politiek vrijwel per definitie beheerst door van die ventjes die je op de lagere school met genoegen -en achteraf gezien met reden- in elkaar sloeg en pestte? En waarom mag je dat allemaal niet meer doen als ze eenmaal groot geworden zijn?)
Volgens mij werd er meer dan tien seconden aandacht er aan besteed in Nieuw-Zeeland want het eerste wat ik er van hoorden was toen andere NZers vol medelijden naar me toe kwamen. Eerlijk gezegd heb ik me er toen niet zo mee bezig gehouden, het was zo ver weg. Maar het gevoel van schaamte is me altijd bij gebleven. Ik vroeg me af of Nederlanders ook meteen aan WWII moesten denken. Ik had bijna geen Nederlandse geschiedenis geleerd en had geen idee hoe ze er over dachten in het verre Nederland.
Tja de Nederlandse houding is volgens mij nooit erg heldhaftig geweest..
Vroeger waren het de “ruwe klanten” waar je maar beter bij uit de buurt kon blijven..De Rauwdouwers en vechtjassen van tegenwoordig wordern in de hoek gezet als extremisten en onderbuikers.
Die maken geen carriere in het leger of de politiek, zoveel is wel zeker..
Misschien meoeten we het facisme “revisioneren”, of moet er een “existentiele”( ;-) crisis komen ..
+s
Sneuvelen is niet volgens de Arbo-richtlijnen. Maar ik weet niet of een ander Westers leger het had aangedurfd: sterven voor een vreemd volk. De maandenlange gedwongen samenleving met de Bosnische moslims had de verstandhouding al niet goed gedaan. De Dutchbatters vonden de Bosniers een stel vervuilde viezerikken en ze bewonderen de schone uniformen van de Serviers.
Als er amerikanen hadden gezeten waren de Serviers nooit binnengevallen want dan wisten ze dat een dergelijk gezichtsverlies de Amerikanen zich nooit zouden veroorloven, dan was er zeker luchtsteun gekomen en waren die Cetniks de heuveltoppen afgeblazen.
Als er Fransen hadden gezeten ipv Nederlanders hadden die 7000 moslims nu nog geleefd.
@TheRule
“De Keizerlijke Garde sterft en geeft zich niet over“. Dat is nou net want een VN detachement daar niet kon doen. Ze waren namelijk niet openlijk in oorlog met de Bosnische Serviers, een feit wat hun aanwezigheid daar vereiste. Denk goed na, als een VN vredesmacht ineens openlijk in oorlog gaat heeft dat ook consequenties voor toekomstige vrederoperaties.
Overigens even iets anders: UNPROFOR troepen werden om de haverklap door alle partijen in Bosnie gegijzeld. Dat Karramans zichzelf vernederde om zijn troepen daar uit te krijgen is wellicht onaangenaam om te zien, maar realiseer je wel goed dat die onderhandelingen de enige waren die ooit op TV zijn geweest. God weet hoe andere UNPROFOR troepen vrij zijn gekomen.
Maar als altijd: De beste stuurlui..
En ik, ik heb het nieuws gemist. Ik die iedere dag de krant leest en iedere week Vrij Nederland en bijna altijd met het oog op morgen hoor en ’s achtends en ’s avonds het radio 1 journaal en overdag in de auto (en dat is vrij vaak) ook radio 1 aan heb staan. Ik die zelden Nova zie (niet ineteressant genoeg) en weinig Zembla (donderdag is mijn schaakavond) maar nooit Tegenlicht oversla. Ik, die op vakantie iedere dag een krant koop en in een vliegtuig 4 verschillende van de stapel gris, ik heb dit nieuws gemist.
Misschien verklaart dit ook mijn visie op deze gebeurtenis. Ik vind alle ophef over de Nederlandse militairen eigenlijk maar geneuzel. De ware schuldigen zijn voor mij de Serviers. Milosevic, MMladic en Karadzic.
Ik heb helemaal het gevoel niet dat wij excuses moeten aanbieden en polonaisend bierdrinken op dat moment vind ik smakeloos, meer niet.
Het komt natuurlijk allemaal omdat Karremans is benoemd en niet direct gekozen. Deze maeer dankte zijn baantje aan vriendjespolitiek van aan het pluche gekleefde bestturders. Ik pleit voor verkiezingen voor alle bevelhebbers.
Moslims stinken. De nederlandse militairen schreven het op de muur onder het portret van een mooi meisje. Ik denk dat het de reden is dat de nederlandse militairen geen enkele actie hebben ondernomen. Het ging tenslotte om moslims. Toekomstige vredesmissies hebben het inmiddels een stuk makkelijker gekregen. Er is nu ook een definitie voor moslims.
Een mooi artikel over de val en de provocaties over en weer vooraf: Sebrenica
@Nelis
“In maart 1993 komt de Franse VN-generaal Morillon in Srebrenica polshoogte nemen om vervolgens door de inwoners gegijzeld te worden. Zij laten hem pas vertrekken wanneer hij bescherming van de VN toezegd voor de enclave. Onder de belofte de enclave te demilitariseren krijgt Morillon de Serviërs zover om de beschietingen te stoppen en wordt er een bataljon Canadese VN-soldaten gestationeerd.
Had de VN niet ingegrepen, dan was Srebrenica toen reeds gevallen. Net als in het belegerde Sarajevo kunnen vluchtelingen de enclave niet verlaten. Er ontstaat een uitermate ruige vluchtelingensamenleving met een maffiose bestuursstructuur.”
Wat er toen had moeten gebeuren is een luchtbrug op poten zetten om de vluchtelingen te evacueren. Dat laaste wilde men niet, omdat de internationale gemeenschap niet mee wilde werken aan Servische etnische schoonmaak. Het wrede van die belissing is geschiedenis geworden. Zo zie je maar weer dat in tijden van oorlog Realpolitik de enige weg is.
@Nelis
Bedankt voor de link, overigens. Interessante opsomming.
Nu weer even realistisch
Hoe wil je met 200 man een hele enclave beschermen, vooral als je twee dagen op luchtsteun moet wachten die onderander door Wim Kok werd afgeblazen, zie NIOD rapport pagina 299 en 300.
De Serviers hadden gewacht met binnentreden totdat bleek dat er geen luchtsteun kwam.
Als ik het me goed herinner zijn de vliegtuigen daadwerkelijk overgevlogen maar hadden ze geen actie ondernomen, dit moet ik nalezen.
Wim Kok vertelde vol trots in een persconferentie dat hij de nederlandse militairen gered had door die luchsteun te onzeggen.
Later probeerde hij met verhoeve deze actie in de schoenen te schuiven van Janvier.
De laatste had ook geprobeerd de luchtsteun te voorkomen, het rapport is niet duidelijk over wie er als eerste belde, dus waarschijn Wim Kok en Verhoeve.
Daar sta je dan tegenover een zwaarbewapend leger van monsters, ben best benieuwd hoe jullie sukkels zouden reageren.
vooral TheRule, ga jij maar weer lekker met genoegen andre kinderen in elkaar meppen, daar ben je waarschijnlijk het beste in. Vieze Servier
Afgezien van het geflame richting TheRule moet ik “obsi” gelijk geven dat de vliegtuigen zijn overgevlogen. Ik herinner mij zelfs beelden vanuit de cockpit en communicatie tussen de piloot en een verkenner op de grond. Je hoort een stem iets zeggen in de trant van “daar achter die bocht, daar staat die tank, geef hem de volle laag !!!” Op dat moment komt het bevel vanuit de italiaanse luchtmachtbasis dat ze niet mogen aanvallen en trekken de F16’s weer omhoog. Het had echt een haartje gescheeld of die cetniks hadden wel op hun donder gekregen.
Rondom Sarajevo werden wel in paar dagen met succes door amerikaanse en britse vliegtuigen alle servische stellingen weggebombardeerd waarna de cetniks de belegering van Sarajevo ophieven. Dit had ook met Srebrenica gekund ongeacht het juridsche VN-kader.
En wat betreft die 200 licht bewapende Dutchbatters: uiteraard waren die geen partij voor het servische leger maar er is ook nog zoiets als eer en een grens van “tot hier en niet verder”. Uiteraard kan ik niet weten hoe ik zelf in een dergelijke situatie zou reageren. Maar van Karremans en consorten mag je verwachten dat ze getrained zijn voor dergelijke situaties.
Het NIOD-rapport, vanaf pag. 2300: terwijl de Dutchbatters vergeefs op ondersteuning wachtten, zaten hun eigen ministers Kok, Voorhoeve en Van Mierlo vanuit de Haagse bunker koortsachtig stad en land af te bellen, om de NAVO te bewegen de close air support (die rond drie uur ’s middags was begonnen) te staken. Bij de eerste aanvalsgolf waren nog bommen afgeworpen, bij de tweede al niet meer. Toen kwam in Den Haag het bericht binnen dat de gegijzelde Nederlandse militairen zouden worden gedood als er een derde aanvalsgolf zou komen. “Na enkele minuten overleg tussen de ministers was de conclusie dat de luchtsteun onmiddellijk moest worden gestopt. De bijeenkomst werd onderbroken om Voorhoeve in de gelegenheid te stellen de Unprofor-autoriteiten te bellen. In de woorden van voorlichter Bert Kreemers: ‘Na enig overleg, Voorhoeve kalm, Kok stil, kwamen de bewindslieden een werkverdeling overeen: Voorhoeve zou VN-vertegenwoordiger Akashi bellen, Kok – indien nodig – NAVO-admiraal Leighton Smith. Het gezicht van Wim Kok was asgrauw’.” (NIOD-rapport, pag. 2302).
[…]
Maar Voorhoeve was er nóg niet gerust op; hij was bang dat de VN niet snel genoeg de NAVO zou inlichten. Daarom belde hij ook nog persoonlijk met de NAVO in Brussel. Maar die liet weten de beslissing aan de VN te willen overlaten. Voor de zekerheid liet Voorhoeve toen de Nederlandse luchtmacht in Napels en Vicenza bellen, om de operatie langs díe weg af te blazen. Daartoe miste hij de bevoegdheid (want zo werkt de NAVO-bevelsstructuur niet), maar niettemin liet hij weten dat het tóch moest gebeuren.
Alleen Maarten Hoff van de Koninklijke Militaire Academie was destijds tegen het zenden van Nederlandse soldaten naar Joegoslavië. Zijn voornaamste argument: vooral het kader raakt nogal gauw in paniek. En verdomd.