De achilleshiel van het euro-akkoord

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
, ,

“De Italiaanse premier Berlusconi en de Spaanse premier Zapatero beloofden – onder zware druk van hun collega’s – een serie aanvullende bezuinigingen. Die moeten voorkomen dat Italië en Spanje op dezelfde doodlopende weg belanden als Griekenland, met als eindbestemming een megalening uit het noodfonds.”

Bovenstaande ‘oplossing’ lijkt mij de achilleshiel uit het gisteren gesloten akkoord. Het is opvallend dat beide landen geregeerd worden door een staatshoofd dat speelt in blessuretijd. Zapatero moet 20 november het veld ruimen, Berlusconi vertrekt waarschijnlijk ook dit jaar. Wat hebben ze te verliezen? Zij zullen het onverkoopbare beleid niet hoeven uit te leggen aan hun achterban. Dat mag een volgende regering van een nieuwe politieke kleur doen. Ik beperk me even tot Spanje. In het geval van Spanje is de nieuwe regeringspartij hoogstwaarschijnlijk de rechtse Partido Popular van Mariano Rajoy. De eerste belangrijke vraag is: gaat de nieuwe regering de aanvullende bezuinigingen werkelijk doorvoeren? De 1000 miljard eurovraag: gaan die bezuinigingen de vastgelopen economie weer vlottrekken?

Het is maar de vraag of de bevolking nieuwe bezuinigingen zal accepteren. De sociaaldemocratische PSOE van zittend minister-president Zapatero heeft al veel gevraagd van de hardwerkende én thuiszittende Spanjaard. Het resultaat? Een woedende, wanhopige en gefrustreerde bevolking. Een deel van hen uit de frustratie in de 15M-beweging, maar een groter deel houdt zich vooralsnog koest. Maar laten we ‘positief’ blijven en veronderstellen dat de PP de bezuinigingen kan doorvoeren. Wat dan? Daalt dan wel de werkloosheid? Of krijgen we dan dezelfde situatie als in Griekenland? Ook dat land werd verplicht snoeihard te bezuinigen met als gevolg dat het land zijn schulden niet meer kon terugbetalen.

In het akkoord staat geen letter over hoe Spanje de bevolking weer aan het werk moet krijgen. Wel is duidelijk dat de Spaanse banken 26.000 miljoen euro moeten herkapitaliseren. In gewone mensentaal: de banken moeten fors meer geld in kas houden. Dat betekent dat ze minder scheutig zullen zijn met leningen, bedrijven kunnen daardoor moeilijker investeren, waardoor de economie nog verder vastloopt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zowel de linkse presidentskandidaat Rubalcaba als zijn rechtse tegenstrever Rajoy het Europese akkoord allerminst verwelkomen. Daarbij komt: Spanje is vele malen groter dan Griekenland. Zo groot, dat 1.000 miljard volgens vele economen niet genoeg is deze landen te redden als het fout gaat. Ik wil niet doemdenken, maar volgens mij is het verhogen van het noodfonds geen duurzame oplossing voor het Spaanse probleem.

Ik zie slechts twee opties. Of we kiezen voor één solidair Europa. Dat betekent dat we naast bezuinigingen ook gaan investeren in de ‘arme’ perifere gebieden. Zoiets als in Amerika, waar de Texaanse oliedollars geïnvesteerd worden voor projecten in armere regio’s. Maar die oplossing lijkt me politiek gezien niet haalbaar, daarvoor ontbreekt het simpelweg aan draagvlak in de noordelijke landen. De andere optie is dat de zwakke landen een andere munt krijgen, gaan devalueren en weer concurrerend worden. Zie het Argentijnse wonder. Hopelijk heb ik het mis en krijgen Italië en Spanje, ondanks de extra bezuinigingen, hun economieën op wonderbaarlijke wijze weer aan de praat. Zo niet, dan is het aftellen tot de volgende crisis.

Reacties (28)

#1 tipo

Het plan heeft enkel wortels en geen stokken. Daarom zal het niet werken.

Er zijn geen sancties tegen probleemlanden.

Dinsdag aanstaande zal Plasterk het hele Europakket weg moeten stemmen,

-1- omdat het precies dezelfde ‘bizarre bankproducten’ bevat die in belangrijke mate aan het ontstaan van de crisis hebben bijgedragen. Met Collateral Dept Obligations en los verhandelbare Credit Default Swaps van de ESFS lopen we het risico een systeemrisico te cre-eren, omdat dat dezelfde bizarre bankproducten zijn als de hypotheekcrisis in de VS aanjoeg.

-2- omdat het niet werkt, wegens het uitblijven van concrete sancties tegen probleemlanden die weigeren te hervormen. Nergens in het accoord wordt melding gemaakt van boetes, verlies van stemrecht, het onder curatele komen staan en het uitzetten uit de Eurozone van natie-staten.

-3- omdat het niet werkt, wegens het uitblijven van een concrete EU-commisaris die handhavend op kan treden tegen probleemlanden. Het bijsturen van probleemlanden zal weer uit zal draaien op accoordjes tussen diezelfde probleemlanden, wat ons deze crisis heeft gebracht in den beginne. Er is geen structureel andere beslissingprocedure ontworpen waarin wangedrag niet vergoeilijkt kan worden.

Kortom: Het is een plan met enkel wortels die overbelening als een luchtbel aanjagen, waarin probleemlanden het met elkaar op een accoordje kunnen gooien, zonder stok achter de deur om overbelening in probleemlanden concreet te voorkomen en op tijd af te straffen.

Plasterk zal nu ook zien dat dt plan niet werkt. En die eis stelde hij vantevoren. Ik wens hem veel wijsheid dinsdag aanstaande. Op zijn minst zal hij Rutte terug naar de onderhandelingstafel moeten sturen, met de nieuwe eisen:

-a- geen bizarre bankproducten voor de EFSF.

-b- geen wortels zonder stok.

-c- geen onnodige internationale socialisering van de verantwoordelijkheid van private risiconemers en onverantwoorde begrotingsdiscipline in andere lidstaten.

-d- uitzetting uit Eurozone als ultieme sanctie.

  • Volgende discussie
#1.1 JSK - Reactie op #1

-1- omdat het precies dezelfde ‘bizarre bankproducten’ bevat die in belangrijke mate aan het ontstaan van de crisis hebben bijgedragen. Met Collateral Dept Obligations en los verhandelbare Credit Default Swaps van de ESFS lopen we het risico een systeemrisico te cre-eren, omdat dat dezelfde bizarre bankproducten zijn als de hypotheekcrisis in de VS aanjoeg.

Dat is erg kort door de bocht. Het zal je verbazen maar kredietverzekeringen zijn ouder dan en worden gebruikt door meer partijen dan AIG. Zeggen dat het gebruik van CDS gelijk staat aan systeemcrisis, is zeggen dat gebruik van buskruit gelijk staat aan oorlog.

Nergens in het accoord wordt melding gemaakt van boetes,

Ik geloof dat de boete intrekking van Europese subsidie is, als onder het stabiliteits- en groeipact. Alleen zijn de bedragen zo klein dat het nauwelijks indruk maakt.

@5: Hoezo “levensgevaarlijk”? Ik zou eerder denken “ineffectief”.

#2 Petra

Bezuinigingen en de economie vlottrekken gaan zelden samen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Spelsjekker

euro-akkoord of Euro-akkoord ? eurozone of Eurozone ? gulden of Gulden ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 AB

@1 +@2 Eens.

@3 Ik ga voor 3 x antwoord a. Ik zal de kop aanpassen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 weerbarst

De achilleshiel is de levensgevaarlijke leverage constructie, en de vrijwillige private sector kwijtschelding.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 JSK

@AB:
Zoiets als in Amerika, waar de Texaanse oliedollars geïnvesteerd worden voor projecten in armere regio’s.

Dat is dus *niet* waar. Er is in de VS zeer weinig herverdeling tussen regio’s. De herverdeling die er is, is een bijproduct van Federale regelgeving: social security dat op individuele basis uitgekeerd wordt, maar omdat ouderen relatief vaak in arme regio’s wonen, zorgen voor een herverdeling tussen regio’s; landbouwsubsidies idem, militaire uitgaven idem; gezondheidszorg voor armen in de vorm van Medicaid; voedselbonnen en noodhulp (FEMA). Maar er bestaat in de VS niet iets als een cohesiefonds (dat we wel in Europa hebben): geld dat geoormerkt is om de economische verschillen tussen zwakke en sterke regio’s te verkleinen.

Interregionale herverdeling is noch een noodzakelijke, noch een voldoende conditie voor economische harmonisatie: zie Noord en Zuid Italie, Oost en West Duitsland, Vlaanderen en Wallonie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 Tipo - Reactie op #6

Inderdaad. Als Californie failliet verklaard wordt, dan komt het geheel onder curatele van de Federale overheid, zonder dat Texanen aan een bail-out-fonds moeten bijdragen.

In Europa hebben we nu wel een bail-out-fonds, maar geen mogelijkheid om failliete natie-staten onder curatele van de EU-commissie te stellen.

Dat is de kar achter de wagen spannen.

Voor wat betreft de leverage van de EFSF: Er zal gespeculeerd worden op het verlagen van de ratings van Frankrijk, Italie en Spanje, omdat de los verhandelbare CDS’en daartoe aanzetten. Dat kan tot november 2012 nog via short-selling. De 20% verlies van de eerste tranche van elke CDO zal door Nederlandse belastingbetalers opgehoest moeten worden bij verlagingen van de ratings van Frankrijk, Spanje en Italie het komende jaar, wat voor de speculanten gratis cash is, zonder risico.

Dat is volgens de Bundesbank, volgens Hans Werner Sinn en volgens Shah Gilani funest:
http://www.forbes.com/sites/shahgilani/2011/10/25/european-bailout-schemes-revealed-for-what-they-are/

#6.2 JSK - Reactie op #6.1

Voor wat betreft de leverage van de EFSF: Er zal gespeculeerd worden op het verlagen van de ratings van Frankrijk, Italie en Spanje, omdat de los verhandelbare CDS’en daartoe aanzetten. Dat kan tot november 2012 nog via short-selling. De 20% verlies van de eerste tranche van elke CDO zal door Nederlandse belastingbetalers opgehoest moeten worden

Maar bij een Italiaans default hoest de Nederlandse belastingbetaler misschien 50% van elke Italiaanse obligatie in Nederlandse handen (=veel) op… Het is een risicovolle strategie, maar niks doen heeft ook bepaalde kosten. De EFSF lijkt mij geen extra systeemrisico toevoegen: dat is er al.

#6.3 Tipo - Reactie op #6.2

Daarom zou de regering van Berlusconi ook onder curatele van de EU-commissie moeten worden geplaatst in plaats van het gebruiken van Nederlandse belastingbetalers als backstop voor Italiaanse begrotingsdiscipline. De EFSF is overigens niet groot genoeg om als backstop te dienen voor Italie en Spanje, waardoor de EFSF volgend jaar al failliet kan zijn, waardoor we wederom 100 miljard aan garanties kunnen uitschrijven van geld wat we helemaal niet hebben. Zo wordt de ‘contagation’ een selffulfilling prophecy.

De EFSF koopt slechts 1 a 2 jaar tijd, terwijl er geen structurele oplossingen zijn. Het verlagen van de rente op Italiaanse staatsschulden via massale opkoop maskeert nu de noodzaak voor hervormingen in Italie. Dat werkt averechts.

#6.4 JSK - Reactie op #6.3

Laten we aannemen dat het onder curatele stellen van een soeverein land niet op tafel ligt…

De EFSF is overigens niet groot genoeg om als backstop te dienen voor Italie en Spanje, waardoor de EFSF volgend jaar al failliet kan zijn,

Als de speculanten all-out gaan niet. De bedoelde werking van EFSF is afschrikkend: doordat de serieuze beleggers binnenboord blijven hebben de speculanten geen kans. Omdat ze dat weten, gaan ze niet all-out. Het gaat er inderdaad om, zoals in je link staat, of de dreiging van de nieuwe EFSF geloofwaardig is.

#7 AB

@JSK Met de belastinginkomsten worden uitgaven elders bekostigd. Wellicht is het inderdaad minder belangrijk dan ik voorspiegel, daar kun je best gelijk in hebben. Overigens vind ik Oost-Dld wel een voorbeeld van economische solidariteit (wat je daar verder ook van vindt).

Maar goed, mijn centrale punt is dat verhoging van het noodfonds niets doet voor de Spaanse economie. Links wil stimulering, rechts wil makkelijk geld lenen voor bedrijven. Zowel links als rechts krijgen nu nul op rekest van Brussel. Dat terwijl de economische situatie alleen maar zorgelijker wordt. Nu 5 miljoen werklozen in Spanje: http://tinyurl.com/3eq5ena

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 JSK - Reactie op #7

Overigens vind ik Oost-Dld wel een voorbeeld van economische solidariteit (wat je daar verder ook van vindt).

Ja, en het heeft geen donder uitgemaakt wat betreft convergentie tussen de regio’s. Iets van 40% van de Oost-Duitsers wil terug naar de DDR-tijd nota bene.

Maar goed, mijn centrale punt is dat verhoging van het noodfonds niets doet voor de Spaanse economie.

Klopt, maar dat was ook niet de bedoeling: het gaat om de Noord-Europese banken.

#8 AB

@JSK Het redden van Italie en Spanje had mijns inziens wel de bedoeling moeten zijn van deze top der toppen. Nu kunnen we weer opnieuw aftellen. Of heb je reden optimistisch te zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 JSK - Reactie op #8

De problemen die zij hebben kunnen wij niet voor hen oplossen. Wat we wel kunnen doen is zorgen dat de markten hen genoeg tijd en krediet geven (letterlijk en figuurlijk!) om zelf hun problemen op te lossen.

#9 Hans Verbeek

“hen genoeg tijd en krediet geven (letterlijk en figuurlijk!) om zelf hun problemen op te lossen.”
Er is een reden waarom er geen staatsleningen zijn met een looptijd van 100 jaar.
De mens begint zijn problemen pas aan te pakken als de tijd dringt en geen seconde eerder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 AB

Markten hebben geen geduld en de problemen zijn nog lang niet opgelost. Sterker nog: men heeft geen idee noch geen geld om wat aan de problemen te doen. We kopen nu wat tijd, maar als het vertrouwen daalt worden de problemen heel snel alleen maar groter. Ik hoop dat ik het mis heb, maar de markt lost dit volgens mij niet ‘vanzelf’ op. (Indien de peseta en de lire hadden bestaan had er misschien wel licht aan het einde van de tunnel geschenen..).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 AB

@ Hans “De mens begint zijn problemen pas aan te pakken als de tijd dringt en geen seconde eerder.” Dat is mijn strohalm.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Tipo

@15 JSK
Een deel van de EFSF is al opgemaakt aan toezeggingen voor Portugal en Ierland en aan herkapitalisatie van banken. Als de EFSF in hetzelfde tempo Spaans en Italiaans schuldpapier gaat opkopen als de ECB, dan is het geld van de EFSF over 1 a 2 jaar op en zullen de garanties aangesproken moeten worden, tenzij we weer 100 miljard aan garanties uitzetten. Stel dat dat moet, dan krijgt Frankrijk direct een downgrade. En Italie en Spanje ook, want die kunnen die garanties eigenlijk niet waarmaken. Dat is het punt dat de eerste 20% van het verlies op CDO’s vergoed gaat worden door Nederlandse en Duitse belastingbetalers, waardoor ook de Duitse en Nederlandse AAA-rating onder druk komt.

Het is allemaal heel sophisticated, maar uiteindelijk is het net als met ‘virtueel stiften’ (zie jiskefet): het geld ben je kwijt en de prikkels om te hervormen haal je weg.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bismarck

bio heeft een glazen bol en kent al de uitslagen van de verkiezingen en nog in te dienen moties van wantrouwen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Tipo

@”Laten we aannemen dat het onder curatele stellen van een soeverein land niet op tafel ligt… ”

Daarom moet Plasterk aanstaande dinsdag eisen dat Rutte dat wel op tafel legt en dus opnieuw gaat onderhandelen. Anders moet NL niet bijdragen aan de EFSF.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Wouter ter Heide.

Euroakkoord, doekje voor het bloeden.

Euroakkoord lost niets op, omdat de schuldencrisis maar een facet is van de alomvattende crisis die de wereld in vele gedaanten (als klimaat-, voedsel-, grondstoffen-, pollutie-, proliferatiecrisis, etc.etc. …..) dagelijks teistert. Om dat veelkoppige crisismonster het hoofd te bieden is geen EU-top, met een daarop gebouwd Europees monetair beleid, maar een VN-top, met een daarop gebouwd mondiaal humanitair beleid, vereist.
Helaas lopen onze regeringsleiders nog achter dit gegeven aan, dus zijn ze ook niet in staat tot de maatschappelijke vertaling daarvan. Tot die tijd zullen we het dan ook moeten stellen met een politiek van ‘dweilen met de kraan open’, waar het euroakkoord een sprekend voorbeeld van is. Verkiezingen zullen daar geen verandering in kunnen brengen. Logisch, omdat die nooit tot de broodnodige alomvattende VN-aanpak, ofwel een mondiaal eenheidsbeleid onder VN-vlag, zullen leiden. Integendeel!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Maxm

Een achilleshiel suggereert dat het plan voeten heeft, dat lijkt mij een behoorlijke vooruitgang

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 AB

@ 22 = wereldregering?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 AB

Update, het geduld van de markten is nu alweer op.
http://www.nu.nl/economie/2655658/rente-italie-en-spanje-loopt.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Wouter ter Heide.

Zo zou je dat inderdaad kunnen noemen AB (@ 24). Voor de realisering van een wereldregering onder VN-vlag, zal onze volkerenorganisatie wel eerst omgebouwd moet worden van een organisatie van regeringen tot een mondiaal beleidsorgaan met bovennationale bevoegdheden. Het slapende artikel 109 van het Handvest, dat spreekt van een algemene VN-conferentie ter herziening van het Handvest, opent daar uitdrukkelijk de mogelijkheid toe. Het tot leven roepen van dit artikel lijkt mij ‘dé’ kans voor de slaapzak-activisten van de Occupy-beweging, om hun beweging richting te geven.
Daarbij zal aangestuurd moeten worden op de opheffing van de dictatoriale (vetorecht) Veiligheidsraad, met de gelijktijdige overheveling van zijn primaire taak (de handhaving van de internationale vrede en veiligheid) naar de Algemene Vergadering. Daardoor kan dit orgaan zich ontwikkelen tot een gezaghebbend wereldforum, dat op basis van de alom onderschreven mensenrechten en onze fenomenale know how op elk terrein een beleid weet uit te stippelen waarmee de wereldproblemen en het daarmee gepaard gaande onrecht effectief en duurzaam bestreden kunnen worden. De democratie in optima forma.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19.1 Karl Kraut - Reactie op #19

En als een land dan niet wil, dan moet de VN het bezetten? Misschien moeten we dan ons ook beperken tot één wereldreligie, en dat we die dan democratisch—bij meerderheid van stemmen—kiezen. En het privé-bezit afschaffen, dat we alles Verenigd Nationaliseren. Om te beginnen, in ieder geval, de produktie-middelen, wat nu nog kapitaalgoederen zijn. Dat alle laptops collectief eigendom worden!

Het is dan ook fenomenaal, de samenballing van kennis bij de VN. Laten we derhalve allemaal maar alvast een blauwe helm gaan dragen.

#20 Wouter ter Heide.

Karl, het antwoord op je vraag: “En als een land dan niet wil, dan moet de VN het bezetten?”, luidt simpelweg: “Gelukkig zal het nooit zover komen”. Aangezien het nooit tot een bezetting zal komen, kunnen de gevolgen die jij schetst ook nooit werkelijkheid worden. De angst daarvoor is dan ook volstrekt ongegrond.
Het antwoord op de vraag waarom het nooit tot een VN- bezetting zal komen zit ingebakken in artikel 109 van het VN-Handvest. Daarin wordt gesproken over een ‘algemene’ conferentie van lidstaten met als doel de herziening van het Handvest. Dit impliceert dat als één van de 193 lidstaten tegen het houden van die conferentie zal stemmen, de Algemene Vergadering (net als in 1965) zal besluiten de algemene conferentie uit te stellen ‘tot een daartoe geschikt tijdstip’.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie