De kern van de zaak

Eindelijk, Berlusconi stapt op, maar of het zal helpen is de vraag. Een veel gehoorde mening over de Eurocrisis is dat deze wordt veroorzaakt door de tegenstelling tussen Noord en Zuid. De verschillen in levensstijl, het tempo van de economie zijn te groot om het europroject levensvatbaar te maken. Misschien, maar ik denk dat het meer is. Er is zit een veel fundamentelere weeffout in onze muntunie: de landen hebben hun eigen munt ingeruild voor een munt waar ze geen controle over hebben. Het hebben van een eigen munt heeft voordelen: de eigen centrale bank kan optreden als lender of last resort en kan geld bijdrukken. Speculeren tegen de munt is daarom vrijwel onmogelijk. Dat is anders bij de Euro: landen moeten op de markt lenen en zijn dus erg afhankelijk van de rente op hun obligaties. Als de rente te hoog wordt gaat een land failliet. Speculanten hebben daarom de mogelijkheid te speculeren op een mogelijk faillissement en er is geen centrale bank die de obligaties kan opkopen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

De gewone Griek werkt

Beeldend kunstenaar Cathelijne Miggelbrink woont in Griekenland, gooit niet met stenen naar de politie, maar ervaart iedere dag wat de crisis veroorzaakt.

Vrolijk geklingel kondigt de komst van de kudde aan. Op  het naburige olijfveldje jaagt de herder luid vloekend zijn schapen op, hun deerniswekkende houding in schril contrast met het gezellige getinkel van de bellen om hun nek. Met de koppen laag bij de grond, hun mottige vachten vol teken en doornen, zoeken ze naar het gras dat de lange zomer allang tot karig hooi heeft verschroeid.

Lang geleden kwam ik voor het eerst in Griekenland, waar ik een speciale gewone Griek ontmoette.  De gewone Griek begon een bakaliko, een kruidenierswinkel. Ik verliet het Noorden zodat we samen een bestaan konden opbouwen. We trouwden, kregen kinderen, bouwden een huis op een olijfveldje. Een moestuin, wat kippen.

Dit is het leven in de periferie. We gooien geen stenen naar de MAT (de Griekse ME), dragen geen koukoula (capuchon), we protesteren zelfs niet. Daar is geen tijd voor. De gewone Griek werkt.

Toch is de crisis ook hier voelbaar. Ethnikistes (nationalisten) vullen de muren in het dorp met hun leuzen. Het zijn geen rellen, maar het gevoel van onvrede en onveiligheid is net zo sterk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Money cc Flickr photostream aresauburn. copyright ok. Gecheckt 29-09-2022

Met ‘de grote hoop’ de crisis uit (deel 1)

Er is nog hoop. De grote hoop. Dè oplossing om uit de crisis te komen en een andere economie op te bouwen.
De politieke leiders wordt verweten moeizaam tot ingewikkelde oplossingen te komen. De financiële wereld wordt verweten geen oplossingen aan te dragen. De Occupy-beweging wordt verweten geen stevig alternatief te kunnen formuleren. Onwil? Onkunde? Welnee, gewoon gebrek aan geloof in eenvoudige oplossingen.

Dat is logisch. Ervaring heeft geleerd dat slopen doorgaans sneller en eenvoudiger gaat, dan opbouwen of repareren. Het denken in eenvoudige oplossingen heeft zich dientengevolge maar slecht kunnen ontwikkelen. De uitzondering: korte termijnoplossingen. Bij nood dient gehandeld te worden en dan worden simpeler oplossingen vrij snel geaccepteerd. In dat noodgreep-denken zit wel de kiem voor structurele oplossingen.
De stelling van vandaag: Gooi al het geld op de grote hoop en het verdeel het opnieuw.

De ‘grote hoop’ wordt al toegepast. Het Europees noodfonds is er een fraai voorbeeld van. Iedereen doet een duit in het zakje. Misschien draagt ook  China wat bij. De bezuinigingen van Rutte I zijn eveneens gebaseerd op de grote hoop. Het ‘iedereen-zal-er-wat-van-voelen’, betekent niets anders dan allemaal inleveren en op de grote hoop van het staatstekort gooien.
Kortom: het vrije markt-kapitalisme wordt zonder problemen ingeruild voor een soort coöperatief collecte-kapitalisme, als de nood aan de man is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afscheidsbrief van een bankier

Een gastbijdrage van Güven Arslan, jurist in opleiding.

Beste Güven,

Afgelopen jaren heb ik je financieel advies mogen geven over jouw lopende zaken bij onze bank. Ik ben altijd van mening geweest dat jij mijn advies waardeerde, hoe ingewikkeld –met kennis van nu- de oplossing ook werd geformuleerd als antwoord op de meest simpele vragen over jouw bankproducten.

Toen ik bij de ING Bank begon, was ik zesentwintig jaar oud. Ik was net klaar met mijn opleiding bedrijfskunde of de headhunters waren niet weg te slaan uit de collegezalen. Wij, de studenten van faculteit bedrijfskunde en economie werden gezien als de kanjers. Ook de vrouwen waren welkom. Wij konden de ING Bank helpen aan hoge groei, hoog rendement en goede beloning enerzijds en anderzijds hoge dividenden aan de aandeelhouders. Wij, studenten uit de faculteit, konden niet wachten tot wij aan de slag konden als de kanjers van ING.

Eenmaal begonnen bij de ING kwamen nieuwe medewerkers niets tekort. Me included. Een goed betaald werk met doorgroeimogelijkheden, een baan van negen tot vijf en de drang om zoveel mogelijk producten aan de klanten te mogen verkopen. Dit werd natuurlijk gekoppeld aan bonussen over het aantal verkochte producten per diensteenheid. Dit heeft geleid tot targets binnen de afdeling waar ik werkzaam was; iedereen wilde de beste zijn, iedereen wilde elke dag meer verdienen. Er was niets mooiers dan de klant met een brede glimlach welkom te heten, op zijn gemak te stellen en de klant te overtuigen van de noodzaak van het verkochte product. Zulke momenten waren niet in woorden uit te drukken; men was in extase, geen belemmeringen om het hoogste rendement uit onze klanten te behalen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Schuld aan de crisis: jazz voor schaduwbankiers

Dit is alweer aflevering 6 van de collegecyclus ,,Wie heeft de crisis veroorzaakt?’’ van econoom Ewald Engelen. In de vorige aflevering schetste hij in grote lijnen de geschiedenis van het bankiersvak, deze keer gaan we wat dieper in op de details: wat verkopen de banken eigenlijk en waarmee verdienen ze zoveel geld? Waarom is het zo vreselijk misgegaan? Het is deze keer misschien wat technisch, maar daarom volgens mij nog niet saai, er zit zelfs jazz in. En, hé, het is een college, we willen wat leren. Ik vermijd het jargon niet, maar leg het wel uit.

De crisis waar we het vandaag over hebben is nog steeds gaande en we beginnen daarom even met de actualiteit van de eurocrisis.

Het was weer een mooie dag vandaag [donderdagavond 3 november] voor crisiswatchers. De grote vraag is of de Grieken nu wel of geen referendum gaan houden over de financiering van hun schulden. Op dit moment kan niemand dat zeggen. [De volgende dag zal Papandreou het voorstel voor een referendum weer intrekken, Michel]. Papandreou wordt zwaar onder druk gezet door Merkel en Sarkozy, die dreigen de eerder toegezegde gelden niet uit te betalen. Als dat gebeurt kunnen de Grieken begin december hun ambtenaren niet meer betalen. Het is op dit moment volstrekt onduidelijk hoe dit verder zal gaan.

De eurocrisis is een gevolg van de crisis die begon in 2007. Deze crisis is een bankcrisis. Er zou geen enkel probleem zijn geweest als de banken voldoende reserves hadden gehad om de klap van de schuldreductie op te vangen. Maar in hogere buffers hadden de banken in het verleden geen zin, want grote hoeveelheden dood geld op je balans betekent dat je minder winst maakt. En als de banken minder verdienen, wordt geld lenen duurder en daar had de politiek weer geen zin in. Daarom werd in Europa te laat ingegrepen en hielden de banken hun te lage buffers aan.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het referendum als drukmiddel

De Griekse premier Papandreou heeft het referendum, of het ‘dreigen’ daarmee verstandig ingezet. Hij begrijpt in ieder geval goed de kracht die uit het referendum spreekt: niet zozeer een volksraadpleging, maar eerder een politiek drukmiddel, zegt PvdA-coryfee Joop van den Berg.

De Griekse premier Papandreou heeft heel Europa op stelten gezet met de aankondiging van een referendum over de op 27 oktober met zo veel moeite overeengekomen maatregelen om de euro in stand te houden maar ook Griekenland als euroland te behouden. Zo zeer, dat hij zijn voorstel schielijk heeft teruggenomen. Maar niet, dan nadat hij de oppositie bereid heeft gevonden het hele pakket eveneens te aanvaarden, onder voorwaarde dat er spoedig verkiezingen zullen zijn. Men kan het gevoel krijgen dat dit van meet af aan de opzet is geweest van de ervaren en gewiekste politicus.

In heel Europa is er intussen een levendige discussie ontstaan over de vraag, of de Griekse premier zulk referendum wel ‘mocht’ uitschrijven. De vraag is immers gerechtvaardigd of in dit geval een referendum een adequaat democratisch instrument is om een probleem aan te pakken. Daarvoor is het dienstig te kijken naar de kenmerken van het referendum.

Tijdens de Franse Revolutie is het idee opgekomen dat onder bepaalde voorwaarden de bevolking niet buiten essentiële beslissingen kan worden gehouden, ook niet in een representatieve democratie. De belangrijkste voorwaarde is dat het gaat om een wijziging van de constitutionele verhoudingen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afzien van referendum ook geen goed idee

Het lijkt erop dat Papandreou bakzeil heeft gehaald, door af te zien van een referendum over het Europese reddingsplan. Maar hoewel de Europese reacties afkeurend waren, moeten we ons afvragen of dat referendum nou zo onverstandig was. Want is het werkelijk zo’n slecht idee het volk zich eens uit te laten spreken over wat er allemaal gebeurd?

Bovendien zou een Grieks referendum ook duidelijkheid kunnen brengen. Een Nee betekent exit Griekenland, wat de Griekse politici daar ook tegenin brengen. Want de Grieken keuren daarmee hun eigen reddingsplan af en ze ondermijnen er het gezag van hun huidige regering mee. Het gezag om te bezuinigen en misschien ook wel het gezag om aan te blijven.

Een Nee biedt politici bovendien een ander voordeel: de mogelijkheid om het Griekse probleem te ontkoppelen van het Italiaanse. Nu lijkt een Grieks exit een voorbode van een Italiaans probleem, omdat het wordt gezien als de consequentie van de economische malaise. Maar als de Grieken Nee zeggen en vervolgens de eurozone verlaten kan dat uitgelegd worden als het resultaat van hun eigen stemgedrag. Dat maakt een gedwongen glijvlucht van Italië, Spanje, of Portugal minder vanzelfsprekend.

Een Grieks Ja

Een Ja daarentegen zal de binnenlandse protesten tegen het regeringsbeleid in ieder geval gedeeltelijk smoren. Want als de meerderheid voor stemt heeft het protest in ieder geval z’n democratische legitimiteit verloren. Een Ja betekent dat de bevolking bereid is bezuinigingen te slikken. Bovendien herwint de regering er z’n legitimiteit mee. Beide zijn hoe dan ook nodig om het Griekse probleem op te lossen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hypotheekrente is óók eurocrisis

Huis te koop in Kilkenny, Ierland, waar de vastgoedbubbel al barstte (foto: flickr/Irish Typepad)Njet, luidt het korte antwoord van de Nederlandse regering, nu ook DNB-president Klaas Knot nog maar eens de noodklok luidt dat de hypotheekrente-aftrek de kapitaalmarkt doet dichtslibben. Verdere argumentatie niet nodig. En dat terwijl iedereen met enig economisch verstand al heel lang weet dat het subsidiëren van de huizenmarkt een onverantwoorde bubbel aan het creëren is.

Of wacht, er is wel argumentatie. Als we stoppen met subsidiëren, zakt de huizenmarkt in. Ja, dat klopt, net zoals de subsidiekorting op de cultuur tot een sanering van die sector leidt. De enige reden om de hypotheekrente-aftrek niet te beknotten is van populistische aard: het biedt mensen een direct voordeel waar je als politicus lekker mee scoort, terwijl de grotere nadelen zich aan het zicht van het electoraat onttrekken.

Als in Nederland, dat er bepaald niet slecht voor staat, al zoveel irrationeel misbaar gemaakt kan worden over een fiscale regeling die een bubbel aanwakkert, hoe voorstelbaar is het dan niet dat de Grieken (en straks ook Italianen en Spanjaarden) te hoop lopen tegen bezuinigingen die hen direct treffen, tegenover een reddingsplan dat ze niet snappen? Nederlanders mogen dan monkelen over de Griekse tegenzin tot bezuinigen (en – the horror! – daar draagvlak onder de bevolking voor zoeken), ze hebben precies dezelfde reflexen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Slavoj Zizek: ‘het huwelijk tussen kapitalisme en democratie is voorbij’

Van het Midden-Oosten tot in de straten van Londen en de steden in de Verenigde Staten gaan mensen de straat op uit onvrede met de status quo. Ze protesteren tegen de ijzeren greep van overheden of tegen de toenemende kloof tussen arm en rijk. De Sloveense filosoof Slavoj Žižek vraagt zich af waar die verandering toe moet leiden, of er een duidelijke lange termijn visie is op maatschappelijke hervorming. Hij is bezorgd over de toekomst van het westers democratisch kapitalisme: ,,het huidige systeem heeft haar vanzelfsprekendheid en automatische legimitatie verloren en het veld ligt nu open.’’

Žižek staat bekend om zijn kritische houding tegenover het kapitalisme én het communisme. Onlangs sprak hij met Al Jazeera over de huidige veranderingen in het wereldwijde financieel-economisch systeem. Volgens hem weten de demonstranten niet waar ze heen willen, ze roepen slechts om consumentisme en zijn niet in staat doelen te formuleren. Het huidige systeem heeft volgens hem haar grenzen bereikt, maar de tragiek is dat we geen idee hebben welk effectief systeem ons huidige kapitalistische democratische systeem zou kunnen vervangen.(video na de klik)

Europa zit gevangen tussen enerzijds de Brusselse technocratische visie waarin alles goed komt als we ons maar organiseren als wereldmarkt en concurrerend zijn, en anderzijds nationalistische anti-immigratie bewegingen. Maar, zegt Žižek, de wereld vraagt nu om een echt alternatief. ,,Wie wil er nu wonen in een wereld waarin de keuze slechts gaat tussen Angelsaksisch neoliberalisme of Chinees-Singaporees kapitalisme met Aziatische waarden, wat betekent autoritair kapitalisme, wat nu veel effectiever aan het worden is dan het westerse liberaal kapitalisme’’?

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-09-2022

KSTn | Schokproef overheidsfinanciën

Een goede vingeroefening dat stuk “Schokproef overheidsfinanciën“. Met al die crises die over elkaar heen struikelen, wil je natuurlijk wel weten waar we als land aan toe zijn. Dus schets je de zwartste scenario’s en kijk wat je kunt doen om je in te dekken.
Tenminste, dat is de intentie. Het komt me echter voor dat het hier gaat om grijze scenario’s. Het kan nog veel erger. Maar goed, het is een begin.
Jammer wel dat het in ieder geval op 1 punt alweer achterhaald is. Het gaat nog uit van een risico van 55 miljard euro voor NL op het Griekenland verhaal. We zijn alweer wat verder nu.

Maar meest opvallende vond ik de volgende oorzaak-schok tabel:


De derde regel gaat over “Hogere olieprijs”. Helaas staat nergens vermeld wat precies “hoger” is. Gaat het om 150 dollar of gaat het om meer dan 200 dollar.
Maar goed, belangrijker nog is de verbazingwekkende inschatting als zo het alleen een klein effect hebben op de mondiale economische crisis.

Volgens mij maken de rapportmakers (waarschijnlijk meer gericht op de financiele economie) hier een stevige inschattingsfout.
Een hogere olieprijs heeft een hevige impact op alles. Begin met het autorijden, dat wordt duurder. Mensen kunnen dus minder makkelijk lange afstanden naar hun werk reizen en zullen dichterbij hun werk willen gaan wonen. Dat kan een stevige schok teweeg brengen (hoewel dat even wat meer tijd kost waarschijnlijk).
Verder zijn heel veel bedrijven in Nederland zowel qua grondstof (denk chemie bv) als qua energie direct of indirect afhankelijk van olie. De winstmarges komen sterk onder druk en de beurs kan niet anders dan daarop reageren. Nog een schok.
En tot slot zal het ook effect hebben op de schuldenpositie van veel landen. Nederland mag dan een beetje geluk hebben omdat het gas dan ook omhoog gaat, andere landen hebben vooral meer kosten en moeten dus meer schulden maken. Een nog grotere schok voor Europa dus.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende