Burgerlijke ongehoorzaamheid is belangrijk voor democratie

door Mathijs van der Sande De burger wordt ongehoorzamer en tegelijkertijd neemt het onbegrip voor deze ongehoorzame burger toe. Dit laatste is onterecht, meent Mathijs van de Sande. Een pleidooi voor een herwaardering van de burgerlijke ongehoorzaamheid. De burger wordt steeds ongehoorzamer. Een greep uit het nieuws van het afgelopen jaar kan dit eenvoudig illustreren. De klimaatactivisten van Code Rood riepen op tot blokkade- en bezettingsacties. Dierenrechtenactivisten knipten hekken open bij de Oostvaardersplassen. De uitgeprocedeerde asielzoekers van de actiegroep We Are Here kraakten panden – om in te kunnen wonen, maar ook om te protesteren tegen het Nederlandse migratiebeleid. Studenten bezetten universiteitsgebouwen uit protest tegen het bezuinigingsbeleid. En het extreemrechtse Identitair Verzet bezette het dak van een moskee in aanbouw.

Foto: Monito - Money Transfer Comparison (cc)

PSD2: dag bank, hallo app

ACHTERGROND - Zoek op Google naar ‘PSD2’ en je krijgt op de eerste pagina géén links naar kritische berichtgeving over de nieuwe ‘Payment Services Directive’. Dat is ook niet zo vreemd. Want Google zou zo maar eens een van de spelers kunnen zijn die straks baat heeft bij de nieuwe internationale regels voor financiële transacties.

Big tech zit in de haarvaten van ons leven en banken verliezen in hoog tempo hun relevantie – ja, ook als ‘trusted partner’ voor onze financiën. PSD2 wordt een groot probleem voor banken én een enorme valkuil voor consumenten.

Waar een paar jaar geleden fintech nog werd gezien als ‘disruptief gevaar’ voor de traditionele grootbanken, proberen diezelfde banken nu de fintechs te omarmen. Dit vanuit de overtuiging dat de consument geld en data nog steeds bij voorkeur toevertrouwt aan de bank. En dat fintechs afhankelijk zijn van banken omdat die voorlopig – dankzij dat vertrouwen – als enige beschikken over grote volumes aan klanten en data.

Maar dat beeld is aan het kantelen.

Onderzoek van adviesbureau Bain & Company onder 152.000 consumenten, waarvan 2.500 in Nederland, laat zien dat consumenten de bank steeds minder beschouwen als een vanzelfsprekende partner voor hun geldzaken. En dat voor steeds meer mensen ook big tech een logische financiële dienstverlener zou kunnen zijn. Zelfs ING-ceo Ralph Hamers onderkent inmiddels dat de echte rivalen van de bank uit de hoek van big tech komen: bedrijven zoals Google, Amazon, PayPal en Alibaba.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Big D schudt je wakker

Al uit 2009, maar de tekst van dit nummer van Big D is nog steeds erg actueel:

Ik kan maar niet begrijpen wat ik om me heen zie
Ik sta er met m’n neus bovenop maar ik snap het niet
Schijnbaar vindt de Nederlandse burger het wel mooi
Om te worden opgesloten in een digitale kooi

Gevangen in wat lijkt op repressie van de overheid
Bevangen door beleid van een stel Haagse bureaucraten
En onder het mom ’t is voor uw eigen veiligheid
Houden camera’s in de straten, alles in de gaten

Begrijp me niet verkeerd, die gasten doen gewoon hun plicht
Maar in Gouda heeft politie microfoons op ons gericht
Alles wat je zegt wordt door die dingen vastgelegd
What the fuck man, wie geeft hun het recht

Om ons leven vast te leggen, alles maar te tapen
En iedere gelegenheid wordt aangegrepen door de overheid
Om weer een stukje van mijn rechten af te snoepen
Door een privé beperkende wet in het leven te roepen

In de strijd tegen criminaliteit,
Raken wij onze privacy kwijt, dat is een zekerheid
En tot mijn grote spijt, verdraait men ieder feit
Zodat het lijkt alsof de overheid terreur bestrijdt

Man, ik wordt er langzamerhand schijtziek van
Ze doen maar en ze doen maar, hebben wij niks meer te zeggen dan..?
Jawel, we zeggen genoeg, maar worden niet gehoord
Wat is het probleem, zijn ze contactgestoord

———

Als paddestoelen schieten databanken uit de grond
Terstond zwerven je gegevens overal rond
Je hele levensloop wordt in een database gestopt
Nou, noem mij maar paranoia, maar ik voel dat dit niet klopt

Heel Nederland moet met zijn billen bloot
Van zodra je geboren wordt tot aan je dood
Je wordt geregistreerd zodra je drie dagen oud bent
En alles wat je doet vanaf dat moment

Is onder supervisie van de overheid
Die kan iedere stap die je zet in een database kwijt
Met een vlaggetje erbij wanner je stout bent geweest
En heb jij enig idee wie al die informatie leest

’t beperkt zich niet tot burgers die de fout in zijn gegaan
Ook als jij mishandeld bent zal dat er in staan
Of misschien heb je een soa, of een drankprobleem
Ben je ooit misbruikt, of heb je een exceem

Niet echt informatie die we graag met iemand delen
Dus voordat je roept wat kan mij het schelen
Of deze, en dit vind ik zelf een hele erge
Ik heb niks te vrezen want ik heb niks te verbergen

Ook jij hebt zaken die je graag privé houdt
Dingen die je niet snel aan een vreemde toevertrouwd
Al die informatie ligt straks zomaar op straat
Omdat een ambtenaar niet veilig met zijn stickie omgaat

——–

Ik ben maar een bezorgde burger die zich ongerust maakt
Want ik ben ook een hoop van mijn rechten kwijtgeraakt
Door een overheid die alles van ons weten wil
Die in mijn huid kruipt als een pestbacil

Die steeds iets meer van onze privacy pakt
Omdat de waakzaamheid van het volk is ingekakt
En natuurlijk maakt de overheid daar gretig gebruik van
Die doet niks anders dan pakken wat ze pakken kan

Wij zijn degene die de grenzen moeten stellen
En dat kan niet snel genoeg gaan want laat me je vertellen
Er worden steeds meer idiote wetten aangenomen
Tenzij we er tegen in opstand komen

Dus als Nederlander met een beetje zelfrespect
Is het van groot belang dat je je mond opentrekt
Want hoe ga jij later je kind uitleggen
Dat je zag wat er gebeurde, maar niks hebt durven zeggen

Foto: Screenshot Youtube David Byrne Reasons to be cheerful 2018 copyright ok. Gecheckt 06-09-2022

2018 een ‘cheerful’ gay-jaar?

COLUMN - Het project ‘Reasons to be cheerful’ van David Byrne (in november nog in Nederland geweest met een prachtige show)’ kreeg op Sargasso hier en daar al eens aandacht.

De laatste bijdrage op de website is een ‘goed nieuws / slecht nieuws’-bijdrage. Het goede nieuws: de lijst van landen die homoseksualiteit niet langer wettelijk strafbaar stellen is dit jaar weer een stukje langer geworden (door wetswijzigingen in India en Trinidad-Tobago).

Het slechte nieuws:  nog 77 landen zijn nog lang niet zo ver. Daar zijn landen bij waar homoseksuelen  de doodstraf riskeren.

En bovendien merkt David Byrne terecht op:

There will be a lot more work to do in India and in many other countries, where attitudes against homosexuality are deeply embedded, but now at least the laws exist which establish a legal foundation for change.

Maar Byrne zegt ook dat de ‘reason to be cheerful’ zit in het gegeven dat in de laatste tientallen jaren meer landen homoseksualiteit hebben gelegaliseerd, dan in de jaren daarvoor.

Hoe het historisch is gegaan met het decriminaliseren van homoseksualiteit staat in een tijdlijn die begint in 1791 (Frankrijk schrapt de doodstraf voor homoseksualiteit). Verder kun je doorlinken naar de ‘Equaldex’, een tijdlijn die in 1945 begint. Voor Nederland moet je wat verder klikken.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Facebook

Soms vraag ik me af wat er zou gebeuren als Facebook zijn privacy-overeenkomst zou wijzigen in “wij delen al uw informatie uitsluitend met uw vrienden en iedereen die bereid is ervoor te betalen”. Dan hoefde Mark Zuckerberg zich niet periodiek in duizend bochten te wringen voor senaatscommissies of andere politici die voor één keer de getapte jongen willen uithangen door hakkelend te suggereren dat zij ook heus wel iets van sociale media snappen. Waarschijnlijk is Facebook bang dat mensen het bedrijf dan niet meer vertrouwen en hun account afsluiten, zegt men dan.

Dat lijkt mij zottekap. De meeste mensen willen niets liever dan dat de hele wereld meekijkt met hun vakantiefoto’s. Het narcisme van de gebruikers, de gedachte dat je iedere scheet wereldkundig moet maken aan zoveel mogelijk ‘vrienden’, is de kurk waar Facebook op drijft. Ik vermoed daarom dat Facebook die continue stroom van openlijke privacyschendingen bewust gaande houdt om ons in de waan te laten dat we daarom geven. Facebooks echte angst is dat we moe worden van onze eigen ijdelheid.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour | Crisis

Democratic institutions, the rule of law, civic infrastructure, a culture of local and national governance in which corruption, while ever present, is exceptional rather than institutional: these things, flawed as they may be and ever improvable as they are, take generations, even centuries to build. But once they topple, they can topple at terrifying speed and with terrifying effect. Britain has forgotten what that’s like.

Verplicht leesvoer voor de Baudetjes en Wildersen. David Bennun groeide op in Kenia en vindt zijn Britse landgenoten veel te zelfgenoegzaam waar het de maatschappelijke orde betreft.

Foto: Thomas Galvez (cc)

Sociale media censureren?

ONDERZOEK - Vrijheid van meningsuiting: veel Nederlanders hebben er moeite mee.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onderzocht wat Nederlanders vinden van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid om in het openbaar te demonstreren. Over het algemeen vinden mensen wel dat iedereen vrij moet zijn om zijn of haar mening te kunnen uiten. Maar dat de steun voor deze vrijheidsrechten afhankelijk wordt gemaakt van de vorm en inhoud van de uiting duidt er op dat de betekenis van deze rechten nog steeds niet goed is doorgedrongen.

Een nadere beschouwing van de onderzoeksresultaten levert geen opwekkend beeld op. Een opvallend resultaat betreft het negatieve oordeel over de uitingsvrijheid op sociale media. Minder dan  een kwart van de respondenten vindt dat je op sociale media moet kunnen zeggen wat je wilt. De vraagstelling, geven de onderzoekers in een noot toe, is niet geheel duidelijk. De wet stelt immers grenzen aan uitingen. Dus de stelling ‘Iedereen moet vrij zijn om te zeggen wat hij wil’ moet op voorhand worden gerelativeerd. Het is onduidelijk of alle respondenten zich dit hebben gerealiseerd. Dat de context van de sociale media tot een meer uitgesproken oordeel over deze stelling leidt valt wel op. Het heeft vermoedelijk veel te maken met de vele voorbeelden van het overschrijden van fatsoensgrenzen, grof taalgebruik, vreemdelingenhaat en racisme die de laatste jaren breed zijn uitgemeten.

Foto: EU2016 NL (cc)

Klaas en het demonstratierecht

COLUMN - Inperking van het grondrecht om te demonstreren. Waar kennen we dat ook weer van? O ja, van autoritaire leiders als Nicolás Maduro in Venezuela en Vladimir Putin in Rusland. En sinds drie weken ook van de leiders van de grootste partij in ons land, Klaas Dijkhoff en Mark Rutte.

“Geen demonstraties bij de intocht.” Op 19 november riep Klaas Dijkhoff, voorzitter van de VVD-Tweede Kamerfractie, via Facebook op tot het afzien van demonstraties bij Sinterklaas-intochten. “En mochten mensen volgend jaar hier geen gehoor aan geven. Dan, lieve burgemeesters: van de intocht tot het feest even geen demonstraties.” Dat zou een demonstratieverbod zijn van ruim twee weken.

Premier Mark Rutte echode Dijkhoffs oproep. Hij pleitte op dezelfde dag als zijn partijgenoot voor een “andere aanpak” van demonstraties bij intochten. De Volkskrant meldde de dag erna dat “Rutte vindt dat demonstraties alleen gehouden moeten worden op plaatsen waar kinderen er niet mee geconfronteerd worden.” Het demonstratierecht schuift hij op die wijze wel heel gemakkelijk terzijde.

Dijkhoff of Rutte mag geen demonstraties verbieden. Vandaar dat Dijkhoff zich richt tot de “lieve burgemeesters,” die dat wel mogen – maar dat louter mogen als het voor hen onmogelijk is om chaos te voorkomen. Dat is vrijwel nooit zo. Zeker niet na de vorming van de Nationale Politie in 2013, waardoor tevoren altijd wel voldoende menskracht kan worden gemobiliseerd om orde te handhaven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Maarten (cc)

Over vrijheid en democratie

OPINIE - En over ballonnen en symbolen….

De oproep van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om demonstraties bij de intocht van Sinterklaas te verbieden is al door velen van de hand gewezen op zowel politieke als juridische gronden. Doorslaggevende kritiek op dit misplaatste populistische proefballonnetje: zo buig je in de praktijk voor de gewelddadige en racistische hooligans die in Eindhoven en elders voor overlast hebben gezorgd.

De partij voor vrijheid en democratie heeft het wel vaker moeilijk om de waarden waar zij voor zegt te staan in de praktijk te brengen. Dat bleek onlangs ook weer in de Amsterdamse Gemeenteraad waar VVD-raadslid Marianne Poot met haar CDA collega Boomsma vragen stelde over een anti-Israël demonstratie. De raadsleden stoorden zich met name aan het afspelen van een lied van rapper Ismo over een terroristische aanslag in Tel Aviv. Ismo is eerder veroordeeld voor haatzaaien tegen joden en homo’s. Niet zo’n gelukkige keuze dus van de de organisatoren van de demonstratie op de Dam op 4 november. Maar de vraag aan het college van B&W wat ze van de tekst vonden die daar ten gehore werd gebracht is natuurlijk aan de verkeerde partij gericht. Als zij menen dat Ismo met dit lied over de schreef gaat moeten zij een aanklacht indienen bij het OM.

Foto: NEC Corporation of America (cc)

Weet wie je in huis haalt

COLUMN - In Engeland bood Google in 2014 aan een handige applicatie voor de zorg te bouwen: artsen en verpleegkundigen konden hun patiënten ermee monitoren op acuut nierfalen. Dat doet zich vaak voor na hartoperaties, maar het komt ook ‘spontaan’ voor. Acuut nierfalen is ernstig: wordt het te laat onderschept, dan raken je nieren zwaar beschadigd, wat vervolgens dialyse of transplantatie vereist. En wie eenmaal acuut nierfalen heeft doorstaan, is nadien veel vatbaarder voor andere nierproblemen. De moeite waard om daar een tool voor te bouwen, zou je denken.

Mitsen en maren werden in acht genomen, regels afgesproken, en vooral: er werd vastgelegd wat Google wel en niet met de patiëntgegevens mocht doen. De app beviel, en werd gaandeweg uitgebreid: er kwamen meer functies en andere toepassingen werden verzonnen. De app monde uit in een compleet systeem voor het beheren van patiëntengegevens: Streams, een prachtig elektronisch patiëntendossier. Google beloofde plechtig – en herhaalde dat in 2016 – dat de erin vervatte gegevens ‘nooit gerelateerd zullen worden aan Google accounts of Google diensten’, en de NHS – de Britse gezondheidszorg – geloofde dat. Er werd zelfs een onafhankelijke toezichthouder opgetuigd.

Vorige week kondigde Google ineens eenzijdig af dat het de dienst herstructureerde en bij een nieuwe divisie van Google zou onderbrengen: DeepMind Health. ‘Streams wordt een AI-assistent voor artsen en verpleegkundigen overal ter wereld, en zal de beste algoritmes met intuïtief ontwerp combineren, alles gestut door rigoureus gecontroleerd onderzoek.’ Die app, waarvan de gegevens nooit door Google zelf gebruikt zou worden, is nu een Google product geworden. De NHS zit eraan vast: al hun patiëntendata zitten in de app en is bij Google geparkeerd. En oh ja: Google heeft de toezichthouder ontmanteld: ‘Dat was een toezichtstructuur voor DeepMind Health in het Verenigd Koninkrijk. Maar nu willen we wereldwijd actief worden.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende