Oeps, vergeten: burgerrechten

Het Britse Prospect publiceerde vorige week een artikel over al te slimme steden, naar aanleiding van Googles plannen met een wijk in Toronto. Op circa 50.000 vierkante meter zou een slimme, data driven wijk verrijzen. Robots voor de vuilnisophaal waren nog het eenvoudigste idee. Winkels en huizen zouden modulair zijn, en konden van dag tot dag van bestemming of functie veranderen; straatplannen werden aanpasbaar, de hele openbare ruimte zou programmeerbaar zijn, met technologie in elk hoekje, gaatje en gootje, en via oneindige datastromen en lerende algoritmes zou alles op rolletjes lopen. Google had al plannen om de wijk ‘downloadable’ te maken en naar andere gebieden te exporteren. Tot verrassing van het gemeentebestuur en Google kwam de stad in verzet.

Door: Foto: JCT 600 (cc)

Quote du Jour | Mensen die voor Brexit stemmen

De vakken filosofie en geschiedenis zijn nagenoeg verwijderd uit het Spaanse onderwijsprogramma. Leraren zijn kwaad omdat iemand kennelijk een middelbareschool-diploma kan krijgen zonder ooit van Plato of Descartes gehoord te hebben. Onderwijs en cultuur kunnen worden ondergraven omdat er geen onmiddellijke consequenties zijn voor politici. Die zijn er tien jaar later pas: mensen die voor Brexit stemmen.

Afgelopen week tikte ik voor een luttel bedrag ‘De informanten’ van Juan Gabriel Vásquez op de kop, een van oorsprong Colombiaanse schrijver. Als u nog een tientje over hebt, loop dan even langs de Bruna, want daar liggen op dit moment allerlei fraai uitgegeven romans in de uitverkoop.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Avaaz (cc)

Via de achterdeur

COLUMN - Over Mark Zuckerbergs plannen om Facebook, Instagram en Whatsapp volledig te integreren in een groot onderliggend platform, is de afgelopen dagen al veel geschreven. Sommigen zijn enthousiast – de encryptie die Whatsapp gebruikt, zou ook in de andere applicaties welkom zijn – maar de meesten betonen zich bezorgd. Facebook heeft immers een belazerde reputatie op het gebied van privacybescherming, datahandel en datamining.

Ook na het immense schandaal rond Cambridge Analytica – waarbij de gegevens van 87 miljoen gebruikers werden doorverkocht en voor snode politieke doeleinden werden ingezet – houdt het maar niet op. Onlangs werd het bedrijf er alweer op betrapt dat het derden ongegeneerd, via een achterdeur, toegang gaf tot gegevens van haar gebruikers; ditmaal ging het om Netflix en Spotify, die via Facebook nog meer data verwierven dan eerder al werd aangenomen.

Het is voor Facebook echt heel moeilijk om niet creepy te zijn https://t.co/rrvvv1swr2
— Alexander Klöpping (@AlexanderNL) January 30, 2019

Zuckerbergs move lijkt ten doel te hebben Whatsapp eindelijk winstgevend te maken – dat is hem vooralsnog niet gelukt. Maar een gratis dienst winstgevend maken, kun je doorgaans alleen doen door de data van de gebruikers te verkopen.

Dat zowel de oprichters van Instagram als die van Whatsapp vorig jaar onder veel rumoer het Facebook-concern verlieten, is een teken dat Zuckerberg iets anders met beide diensten wil dan de makers ervan voor ogen stond. Met name Whatsapp-ceo’s Brian Acton en Jan Koum legden bijtende verklaringen af over Facebooks plannen, en de privacy-implicaties daarvan.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Misbruik van het staatsgeheim

OPINIE - Strooide minister Stef Blok te makkelijk met het label staatsgeheim om lastige vragen te omzeilen?

Deze vraag stelde Trouw gisteren naar aanleiding van een Kamerdebat waarin het parlement opheldering wil over de levering door Nederland van ‘non-letal’ goederen aan Syrische rebellen.

Blok beroept zich herhaaldelijk op het staatsgeheime karakter van het hulpprogramma, schrijft de krant, waardoor hij in het openbaar geen antwoorden kan geven. Dat zou mensenlevens op het spel zetten. Bovendien waren er inlichtingendiensten en bondgenoten betrokken bij de steun. Beiden zegt hij niet in de schijnwerpers te kunnen zetten. Daarmee bezorgt hij het parlement in zijn controlerende functie een probleem. Kern van de verhouding tussen regering en parlement in een democratie is dat de eerste zich verantwoordt tegenover de laatste. Zodat wij als burgers weten waar we aan toe zijn en ons standpunt kunnen bepalen als we onze stem weer eens mogen uitbrengen.

Staatsgeheimen passen slecht in een democratie. Openheid is een voorwaarde voor democratische besluitvorming. Geheimhouding van staatszaken voor volksvertegenwoordigers is een hardnekkig restant van ouderwetse, autoritaire opvattingen over de verhouding tussen staat en burgers. Tot halverwege de vorige eeuw was het heel gewoon dat de staat bij voorkeur zo weinig mogelijk openbaarde. Alleen als het moest. Aandrang van volksvertegenwoordigers of journalisten kon zonder grote problemen worden gepareerd. Sinds de democratiseringsbeweging uit de jaren zestig en zeventig is openheid een vanzelfsprekend vereiste voor alle vormen van bestuur. De praktijk blijkt echter weerbarstig als we kijken naar de geschiedenis van de wetgeving over openbaarheid van bestuur. Of naar de afloop van tal van gevoelige politieke thema’s, niet zelden gelieerd aan oorlogsvoering, waarbij de openheid moest komen van onderzoeksjournalisten die bewinsdslieden al dan niet met een beroep op staatsgeheimen in de problemen brachten (zie onder meer hier, hier en hier)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Ik ben er niet gerust op – #niksteverbergen

COLUMN, OPINIE - In de Volkskrant stond een artikel over de uitzending van DWDD waarin De Verleiders hun nieuwe stuk #Niksteverbergen – over privacy – promoten. De krant bespreekt het fragment en voert zeven punten aan die ze tegenspreken. Voordat ik het stuk ging lezen, heb ik eerst het fragment zelf bekeken om te weten waar het precies over gaat. Gezien de kop van het artikel dacht ik; nou komt me toch een hoop onzin (indachtig ook de complottheorieën van George van Hout rond 9/11). Maar ik hoorde eigenlijk geen hele gekke dingen. Natuurlijk, het wordt allemaal erg gechargeerd, maar het is theater en daarbij gaat het om bewustwording van een potentieel groot probleem.

Ik ben er niet gerust op

De zeven punten die de Volkskrant “onderuit haalt” kloppen op zich wel, tenminste op dit moment en voor zover we weten. Maar ik heb niet voor niets tegen de sleepnetwet gestemd. Je wordt inderdaad niet continue in de gaten gehouden en de AIVD wordt gecontroleerd…hopen we. Ik ben er niet gerust op.

De overheid is in het verleden niet heel erg betrouwbaar gebleken op dit vlak. Zoals de Belastingdienst opeens tóch gebruik ging maken van beelden van politiecamera’s op de weg. Mocht niet, deden ze wel. Nu kun je aanvoeren dat het hier om fraudeopsporing gaat, maar dat is het punt niet. Het punt is dat de overheid zich niet aan haar eigen regels en afspraken houdt. Hier nog een paar fraaie staaltjes privacyschendingen. Behalve Facebook en bedrijf Teleperformance gaat dit allemaal om (semi-) overheidsinstellingen.

Foto: John Jones (cc)

EU worstelt met copyrightwetgeving

OPINIE - Wetgeving ter bescherming van het auteursrecht op het internet, een al jaren slepende kwestie in de Europese Unie, heeft vorige week opnieuw vertraging opgelopen.

Het Roemeense voorzitterschap van de EU werd op 1 januari meteen in het diepe gegooid met de opdracht het auteursrechtendossier tot een goed einde te brengen. Wat de Oostenrijkse ambtenaren tijdens hun halfjaarlijkse periode niet lukte moeten de Roemenen nu klaarspelen, liefst voordat er een nieuw parlement en een nieuwe Commissie aantreden: overeenstemming tussen parlement en lidstaten over het voorstel van de Commissie voor een ‘Richtlijn voor de auteursrechten in de digitale interne markt’. De Richtlijn verplicht lidstaten binnen twee jaar hun wetgeving op dit gebied aan te passen. Het is een van de lastigste, en tegelijk ook meest ‘belobbyde’,  dossiers op de Europese agenda en het is de Roemenen dan ook niet kwalijk te nemen dat hun eerste confrontatie met de weerbarstige Europese besluitvormingspraktijk op een mislukking is uitgelopen. Vorige week bleek dat de lidstaten het onderling niet eens konden worden.  De geplande afsluitende sessie van de drie partijen, de Raad van ministers van de lidstaten, het Europese parlement en de Commissie, kon maandag dan ook niet doorgaan.

Wat staat er op het spel?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Uitkeringsgerechtigden Tilburg blootgesteld aan giftige stof

Tussen 2004 en 2011 moesten ruim achthonderd bijstandsgerechtigden uit Tilburg in het kader van een reïntegratietraject oude treinstellen schuren. Zonder beschermende kleding.

In de onderste lagen van de verf zat echter chroom-6, een giftige, kankerverwekkende stof.

Slachtoffers kampen inmiddels al jaren met lichamelijke klachten.

Een onderzoekscommissie heeft nu vastgesteld dat de gemeente Tilburg aansprakelijk is.

In November kondigde het Openbaar Ministerie reeds aan strafrechtelijk onderzoek te zullen doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De democratische rechtsorde kun je niet met onconstitutionele middelen bevorderen

ANALYSE - door Prof. dr. Tom Zwart

© Sargasso logo democracy-shaun-apple-3Op 21 december jongstleden heeft minister Dekker het wetsvoorstel ‘Transparantie van maatschappelijke organisaties’ opengesteld voor internetconsultatie. Het voorstel verplicht maatschappelijke organisaties om donaties van €15.000 en meer openbaar te maken. Op die manier wil de minister voorkomen dat organisaties afhankelijk worden van één bepaalde financier, die daardoor zeggenschap krijgt over de koers. Dat zou vooral problematisch zijn als die organisatie zich daardoor laat verleiden tot gedrag dat indruist tegen de Nederlandse rechtsstaat. Politieke organisaties zijn van dit regime uitgezonderd omdat voor hen een aparte regeling geldt, te weten de Wet financiering politieke partijen.

Een belangrijke vraag is welk maatschappelijk probleem de minister met deze wet wil oplossen.

Zijn er in Nederland maatschappelijke organisaties die zich schuldig maken aan antirechtstatelijk gedrag omdat zij daartoe door een donateur worden aangezet? Die vraag is de regering al meerdere malen gesteld, maar zij is er tot nu toe niet in geslaagd om daarvan voorbeelden te geven. Bovendien kan een maatschappelijke organisatie die op deze manier over de schreef gaat nu al met behulp van de strafwet en de verbodenverklaring ex art. 2:20 BW worden aangepakt. Of het gedrag uit de koker komt van de geldschieter of de organisatie zelf doet dan niet ter zake.

Uitgezette journaliste had relatie met vermeende jihadist

Correspondente Ans Boersma van het Financieel Dagblad is Turkije uitgezet vanwege haar voormalige relatie met een Syriër, die ervan wordt verdacht te hebben gestreden voor Jabhat al-Nusra. De man werd herkend tijdens een bezoek aan debatcentrum De Balie, en is vorig jaar oktober gearresteerd.

Het Openbaar Ministerie zegt de Turkse autoriteiten van de relatie op de hoogte te hebben gesteld in het kader van een lopend strafrechtelijk onderzoek naar terrorisme. Turkije heeft vervolgens besloten Boersma uit te zetten. Volgens het OM staat Boersma zelf ook onder verdenking, al is onduidelijk waarvan. Ze zou niet verdacht worden een terroristisch misdrijf.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende