Ongelijk en onwetend

Economische ongelijkheid is de laatste 40 jaar in bijna alle Westerse landen sterk toegenomen. Als het electoraat met de portemonnee stemde, zou de vraag naar herverdeling navenant moeten stijgen. Een serie recente artikelen laat echter zien dat een combinatie van onwetendheid en wantrouwen die vraag afremt.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Quote du Jour | Centraal Planbureau

‘Wij willen ook het CPB afschaffen. In de dynamische economie die wij voorstaan past geen planeconomie. Centrale planning is meer iets voor de USSR.’

Kijk, zo doe je dat. Thierry Baudet wil zijn verkiezingsprogramma niet laten doorrekenen door het Centraal Planbureau en framet het instituut daarom als een stel communisten die de economie proberen te sturen in plaats van economen die de effecten van andermans plannen proberen door te rekenen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Friends of the Earth Europe (cc)

Verplichte vrijhandel

COLUMN - ‘Hoe vrijhandel een vies woord werd,’ kopte de Volkskrant vorige week. In het artikel kregen de critici van CETA, TTIP en TTP onderuit de zak: ‘Velen stellen zich niet meer open voor de wereld maar sluiten zich ervoor af. Zij zien haar niet als bron van welvaart maar als bedreiging. Vrijhandel en globalisering zijn scheldwoorden geworden. Grenzen dicht en luiken dicht.’

Oeps. Daar werd heel GroenLinks – een partij die niet vreselijk hecht aan nationale grenzen – zonder pardon in het kamp van de eng-nationalisten geparkeerd. Ook de VVD en D66 hanteren dit frame om het verzet tegen de aankomende internationale handelsverdragen te bagatelliseren.

De argumenten van veel tegenstanders zijn echter van een andere orde: zij vinden dat CETA en TTIP teveel ruimte geven aan multinationals. De verdragen scheppen voor multinationals een level playing field: ze kunnen zich grosso modo overal hetzelfde gedragen. Maar dat gaat evident ten koste van lokale producenten, die nu vaak al moeite hebben zich stand te houden, en van met moeite tot stand gekomen nationale milieu- en arbeidsregels.

Dat CETA een variant bevat van het alom verguisde ISDS, een internationale instantie die geschillen tussen multinationals en nationale overheden moet beslechten zonder tussenkomst van een rechter, in het geheim, zonder transparantie, en zonder mogelijkheid van beroep – is de ultieme steen des aanstoots. Ook het verzet van Wallonië concentreert zich daarop. ‘We weten totaal niet hoe het ISDS zal uitpakken,’ zei de Walloonse premier, ‘en we hébben toch al gerechtshoven?’ Echte gerechtshoven, waarin – anders dan bij het ISDS – de multinationals die in het geding zijn, zelf geen zitting hebben. Dat is toch een voorwaarde wanneer je onafhankelijke uitspraken wilt garanderen…

Foto: DAVID HOLT (cc)

ArMOEde in de EU

COLUMN - Het zit er op, 81 vliegtuigen, 21 luchthavens, 18 steden, 39 groepen, 50 trainingsdagen en iets meer dan 1000 deelnemers. Een enerverende rondreis door Midden en Oost Europese landen. Ik zit de laatste dagen te denken over de verschillen die ik heb gezien en probeer die te checken en te objectiveren.

Als ik spreek over armoede in de MOE landen krijg ik vaak terug dat het prijsniveau ook veel lager ligt. In veel landen kun je voor minder dan 10 euro een goed bord eten kopen met een biertje erbij. De menukaart is ons beperkte referentiekader. Wat een kilo vlees, kleding, energie, huur, verzekeringen en abonnementen doen weten wij niet.

Als je goed kijkt hoef je het ook niet precies te weten om een indruk te krijgen. Ik zie de staat van de infrastructuur. De onafgemaakte projecten. Ik hoor hoe vertrouwensvol mensen spreken over hun regering en zie de discipline om zich aan verkeersregels en dergelijke te houden. Ik meen ook een verband te zien tussen ontwikkeling en de hoeveelheid zwerfvuil.

In het lijstje zie je mijn subjectieve volgorde van de landen die ik in September heb bezocht. Daar zat Zwitserland ook bij en dat leek mij wel een aardige benchmark. Ter referentie heb ik Nederland er onder gezet. Daarachter heb ik de GDP/capita/ppp (IMF), de GINI index (UNDP) en om toch een indruk te krijgen van de menukaart heb ik de Big Mac Index er achter gezet.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour | Trump en de JSF

Based on the tremendous cost and cost overruns of the Lockheed Martin F-35, I have asked Boeing to price-out a comparable F-18 Super Hornet!

Voor wat het waard is, natuurlijk, maar het lijkt erop dat Donald Trump de stekker uit de JSF wil trekken. Hij blijft namelijk maar doortweeten over de kosten. Dat zou goed nieuws zijn, ook wel eens leuk.

De JSF vliegt weliswaar, maar dat is een minimumvereiste voor straaljagers waaraan fabrikanten al enkele decennia kunnen voldoen. Het probleem zit in de software. Oplossing daarvan wordt niet verwacht voor het einde van Trumps eerste termijn.

Foto: Lisbon Council (cc)

De toekomst van de stad

RECENSIE - De cijfers liegen er niet om. De wereld kent momenteel 28 ‘megasteden’ met meer dan 10 miljoen inwoners. Daarnaast zijn er 43 steden met tussen de 5 en 10 miljoen inwoners en 417 steden met tussen de een en vijf miljoen inwoners. Dat zijn er in totaal 488 boven de miljoen. Over maar vijftien jaar zullen die getallen flink gestegen zijn, naar resp. 41, 61 en 558 steden. In totaal 660. Op dat moment zal het overgrote deel van de mensheid in de stad leven.

En dat terwijl, zo waarschuwt Zef Hemel, economen nauwelijks enig benul hebben van de rol van de stad in de economie. Om van de planologen maar te zwijgen.

Aanklacht

Dat klinkt hard, maar de UvA-hoogleraar wil het hard spelen. Zijn boekje De toekomst van de stad heeft als ondertitel ‘Een pleidooi voor de metropool’. Dat is het ook – maar het is ook één lange aanklacht tegen de verwaarlozing van de stad door vrijwel alle andere zogenaamde deskundigen; met name in Nederland.

Ons land is “hopeloos achterop geraakt als het gaat om het van grootstedelijkheid” (p.12). Ons land..

doet in deze dynamiek nauwelijks mee. In plaats van grote steden heeft ons land de afgelopen eeuw een mengelmoesje gebouwd van uitgelegde steden, stadjes, uit hun kluiten gewassen dorpen, bijeengehouden door kluwen van wegen, spoorlijnen (…).

Foto: Jamie (cc)

Leve het geneesmiddel?

RECENSIE - Er zijn van die boeken waarbij je al lezende langzaam maar zeker steeds minder sympathie krijgt voor de schrijver. Leve het geneesmiddel! van de Nijmeegse oud bijzonder hoogleraar Henk Jan Out is daar een voorbeeld van. Prima geschreven, zeker. Vlot en helder. Keurig gedocumenteerd. Maar je voelt dat je als lezer een loer wordt gedraaid.

Dat begint al bij de titel, Leve het geneesmiddel! (ondertitel: Over de verdiensten van de farmaceutische industrie). Zoiets belooft een boek vol succesverhalen; over wat Big Pharma allemaal niet aan moois heeft ontwikkeld. Prima.

Maar al snel ontdek je: daar gaat het dus niet om. Het is: leve de industrie. Outs doel is het verdedigen van die industrie tegen de vele aantijgingen die tegenstanders (sommige vaktijdschriften, mensen als Trudy Dehue, de Socialistische Partij) in de loop der jaren tegen haar hebben geuit. Het boek gaat dus vooral over marketing, centen. En dan begrijp je als lezer ook ineens dat ‘verdiensten’ in de ondertitel. Grappig? Echt zo’n congresgrapje.

Outs werkwijze is eerst oprecht en helder op het pijnlijke onderwerp afkoersen, daarbij de grote bedrijven zo nu en dan vaderlijk terechtwijzend, heel nuchter en fair allemaal, klinkt het – maar op het cruciale moment, uiteindelijk, ligt de schuld wonderlijk genoeg toch nét niet bij de industrie.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Spelen met inflatie

Waarschuwing, stijlloze zelfpromotie. Al jarenlang vraag ik mezelf af wat een bepaald bedrag in een bepaald jaar nou echt waard was als je inflatie meeneemt. Er zijn uiteraard wel staatjes, maar niets interactiefs.

Dus ik heb maar een tooltje gemaakt: de inflatiecalculator. Je kan allebei de kanten op rekenen. Dus wat is het equivalent van een gulden in 1900 in euro’s nu? Of, als mijn huis nu 3 ton waard is, heb ik dan winst gemaakt als je de prijs afzet tegen de inflatiegecorrigeerde waarde toen ik het kocht?

Quote du Jour | Bijna aan het eind

“We are very near the end of a long period of very difficult decisions.”

Behalve de Grieken zelf heeft bijna niemand het meer over de economische crisis daar. Nog even en daar is ook geen sprake meer van, meent premier Tsipras, aanvankelijk gekozen omdat hij zich tegen hervormingen verzette. Volgens hem zit de herstructurering van het land er nu bijna op. De onderhandelingen over schuldverlichting kunnen beginnen.

Rusland zit in serieuze geldproblemen

Vorig jaar kromp Ruslands bruto nationaal product met 3.7%, de koopkracht met 10%.

Het Kremlin doet net alsof er niks aan de hand is, maar haalt haar geld uit haar reservefondsen om de gaten in de begroting af te dekken, en die fondsen slinken rap.

Had ze in september 2014 nog $91.7 miljard achter de hand, twee jaar later is daar nog slechts $32.2 miljard van over. De verwachting is dat dit bedrag eind dit jaar gehalveerd zal zijn, stelt Sijbren de Jong.

Vorige Volgende