De grote industrieën in Nederland, waaronder Shell en DSM, heffen een klaagzang aan over de toegenomen prijs van energie en wijzen daarbij naar de Verenigde Staten als land waar het beter gaat. Daarmee klampen ze opnieuw en onterecht vast aan achterhaalde denkbeelden over energie. In de papieren editie van De Telegraaf krijgen een paar grote bedrijven ruimte om hun beklag te doen over de hoge energieprijzen, waardoor hun concurrentiepositie in gevaar komt. En in de Verenigde Staten gaat het zoveel beter. Ze hebben er goedkope energie door winning van schaliegas en -olie. En ook veel meer bio-brandstofcapaciteit. En vervolgens geeft het artikel een sneer naar de milieubeweging die de introductie van schaliegas zou tegenhouden. De bedrijven baseren zich niet alleen op verkeerde aannames, ze blijken ook hun hoofd na dertig jaar nog steeds niet uit het zand gehaald te hebben. Zo lang is het namelijk al met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid duidelijk dat de prijs van energie in een op fossiele brandstoffen gedomineerde markt zal blijven stijgen tot een ongemakkelijk niveau. Maar nu even de aannames ontkrachten.
NIEUWS - In plaats van de aangekondigde tien procent loonkorting, ‘verzoekt’ Capgemini oudere werknemers nu tot dertig procent in te leveren.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
ANALYSE - Milton Friedman (1912-2006) was de invloedrijkste econoom van de late twintigste eeuw. Zijn ideeën hadden – met name gedurende de laatste decennia – een reusachtige, wereldwijde invloed op daadwerkelijk gevoerd economisch beleid. Maar is Friedmans reputatie wel terecht?
Milton Friedmans reputatie staat als een huis. Hij won de Nobelprijs voor de Economie en was één van de voornaamste aanvoerders van de anti-keynesiaanse Chicago school of economics.
Vanzelfsprekend stond (en staat) een econoom van Friedmans statuur ook bloot aan de nodige kritiek. Heel vreemd is dat niet: Friedman bezat een heilig geloof in ‘de vrije markt’ en was, behalve economisch adviseur van Ronald Reagan, ook nog eens overtuigd libertariër en Republikein. De alarmbellen gaan dus al af.
Uiteraard is het te gemakkelijk om iemands economische ideeën af te serveren puur en alleen vanwege zijn politieke overtuigingen en associaties. Zodoende is het noodzakelijk dat we een aantal van Friedmans basale ideeën en methoden nader onder de loep nemen. Gelukkig is zijn werk (deels) zodanig toegankelijk dat je daarvoor geen econoom hoeft te zijn – laat staan een briljant econoom.
Positieve en normatieve wetenschap
Centraal in Friedmans oeuvre staat zijn essay The Methodology of Positive Economics (pdf) uit 1953. Dit essay is wel het invloedrijkste werk over economische methodologie van de twintigste eeuw genoemd.
ELDERS - De paardenvleesfraude laat de zwakke kanten zien van de interne markt in Europa. Als er iets misgaat wijst iedereen naar elkaar. Wat ontbreekt, is overkoepelend toezicht.
In heel Europa zijn inmiddels goedkope kant-en-klare lasagnepakketten uit de schappen gehaald na berichten over de verwerking van paardenvlees in beef lasagne. Het is geen kwestie van volksgezondheid, zegt Eurocommissaris Borg, het gaat om fraude. De consument wordt bedrogen, maar zijn gezondheid is niet in gevaar. Paardenvlees is zelfs gezonder dan rundvlees, lezen we nu. En de paardenslager krijgt door alle ophef meer klanten.
De Roemeense slagers zijn niet zo blij met deze kwestie. Zij zijn in eerste instantie aangewezen als de bron van de fraude. Later kwamen Nederlandse handelaren in beeld. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken die woensdag Nederland bezocht om de handelsbetrekkingen aan te halen, zei in een interview met NRC Handelsblad: ‘Het gevoel is dat nieuwkomers in de EU altijd de schuld krijgen.’
De paardenvleesaffaire laat zien dat fraude en corruptie niet eenvoudig op het conto van één bepaald land geschreven kunnen worden. In de onderhavige kwestie zijn volgens NRC Handelsblad op z’n minst zes EU-landen betrokken. Een Britse supermarkt bestelt via het hoofdkantoor in Frankrijk bij een dochteronderneming in Luxemburg lasagnemaaltijden. Het vlees wordt gekocht bij een Frans bedrijf dat een order plaatst bij een Cypriotisch transportbedrijf, dat een Nederlandse vervoerder inschakelt die het vlees in Roemenië ophaalt en naar Frankrijk vervoert. Een beeld van de interne Europese markt dat de vraag oproept of het niet wat eenvoudiger kan. Kennelijk niet, want de “markt” zoekt altijd vanzelf de beste oplossingen, als we de ideologen mogen geloven. Maar de kans dat er iets mis gaat neemt natuurlijk recht evenredig toe met het aantal bedrijven en landen dat in dergelijke handelsstromen is betrokken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
DATA - In geen enkel ander Europees land wonen er meer mensen in rijtjeshuizen dan in Nederland. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, de databank van de Europese Unie (EU). Ruim zes op de tien mensen woont in een rijtjeswoning, zo blijkt uit de cijfers.
Alleen in Ierland en het Verenigd Koninkrijk zijn rijtjeshuizen vergelijkbaar populair; ook daar woont zo’n 60 procent van de bevolking in een tussenwoning.
Vrijstaande woningen en flatwoningen komen daarentegen juist een stuk minder voor in Nederland. Nog geen 20 procent van de Nederlanders woont in een flat en dat is vrij laag binnen de EU. Er zijn landen, zoals Ierland en Noorwegen, waar dat percentage nog lager is, maar in de meeste landen wonen er relatief veel meer mensen in een appartement in een flat. De hoogste percentages zijn te vinden in het voormalige Oostblok, met Letland als koploper (65,4 procent).
‘Een rijtjeswoning is deel van onze cultuur. Er is wel markt voor appartementen in flats, maar veel mensen willen toch graag een woning met een tuintje. Dat is het referentiekader’, legt Kees Dol uit. Hij werkt bij het Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft, dat zich richt op wonen en bouwen. Volgens Dol willen veel mensen een grondgebonden woning, want ‘de flats in Nederland zijn vaak niet heel ruim.’
COLUMN - Het is goed toeven onderaan de Nederlandse samenleving. John Rawls zou trots zijn.
Er zijn zorgen over het Nederlandse onderwijs: docenten zijn lager geschoold en vaker onbevoegd. Dat stond afgelopen zaterdag in een nieuwe aflevering van de reeks ‘Hoe goed is Nederland?’ in de Volkskrant, die deze keer onze onderwijsprestaties keer. Maar er zijn ook opstekers: het percentage universitair geschoolden in de beroepsbevolking steeg van 2,7 procent in 1980 naar 9,4 procent in 2010. Een meer dan verdrievoudiging in één generatie. Zei er iemand volksverheffing?
Maar mijn oog bleef pas echt haken bij de onderwijsprestaties in wiskunde, wetenschap en lezen van de Nederlandse scholier. Wat blijkt? Onze 1 procent slechtst presterende leerlingen zijn de beste slechtst presterende van de wereld. En uit een berekening van het CPB (pdf, p.8) zijn de zwakste leerlingen ook de enige die hun toetsscores aan het verbeteren zijn. Dit ten nadele van onze studenten met het meeste koppie-koppie – die doen internationaal eigenlijk niet mee. Nederland doet dus eigenlijk wat de politiek filosoof John Rawls rechtvaardig vond: de samenleving zo inrichten dat de minst bedeelden er het best van afkomen.
Nederland doet dit door veel meer geld uit te trekken voor scholen met leerlingen van lagere sociaaleconomische afkomst en voor zorgleerlingen. Voor kinderen van laagopgeleide ouders zijn twee keer zoveel middelen beschikbaar. De hoogbegaafden moeten hier op een houtje bijten. Toch is geld niet alles: Finland en Japan besteden gemiddeld even veel per leerling als Nederland maar scoren over het algemeen hoger.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
NIEUWS - “Een recordaantal Belgen heeft koning Albert vorig jaar gesmeekt om geld. Het waren er 11.000, of tien procent meer dan een jaar eerder. En de koning was nog nooit zo gul”, aldus de Gazet van Antwerpen.
OPROEP - Hoe ziet de Nederlandse medicijnmarkt er uit? Hoeveel betalen we precies aan medicijnen? Zijn ze hun prijs waard? Werkt het overheidsbeleid om prijzen te drukken en meer generieke medicijnen te laten voorschrijven? Hoe functioneert de farmaceutische markt eigenlijk? En slikken we wel de juiste pillen?
Dit zijn enkele vragen die we willen beantwoorden op de hackathon pharma, georganiseerd door ANP, Follow the Money en Sargasso. Tijdens de hackathon zullen we bergen farmaceutische data crunchen en proberen om in de databrij inzichten te vinden en de volgende hoofdvragen te beantwoorden.
1) Waarom blijven de totale kosten voor medicijnen in Nederland stijgen?
2) Welke farmaceutische bedrijven zijn actief op de Nederlandse markt, met welke middelen en hoe functioneert deze markt?
3) Zijn de medicijnen die wij krijgen voorgeschreven wel de juiste medicijnen?
De hackathon zal een middag en avond duren. We vragen geïnteresseerden ons mee te helpen. We zijn specifiek op zoek naar:
a) Programmeurs die kunnen scrapen. We hebben veel data tot onze beschikking, zoals de maximumprijzen van alle medicijnen, alle patenten/octrooien van medicijnen in Nederland, een overzicht van alle medicijnen die op onze markt zijn toegelaten, inclusief achterliggende rapportages, een overzicht van het aantal voorschreven doses, kosten etc. van alle medicijnklassen van 2007-2011. Maar we moeten nog een aantal lastige databases scrapen. Daarbij kunnen we hulp gebruiken. We gaan ook nog een paar databases Wobben, maar dat zal de nodige tijd vergen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.