Het thema van de vierde editie van de IJsselbiënnale is ‘over grenzen’. De IJsselbiënnale kent zowel een binnen- als een buitenprogramma. In het buitenprogramma spelen de uiterwaarden van de IJssel de hoofdrol. Het binnenprogramma kreeg als titel de Nevengeul. Voor Kunst op Zondag bezocht ik deze groepstentoonstelling in de Bergkerk in Deventer.
[caption id="attachment_359411" align="aligncenter" width="450"] Nevengeul-tentoonstelling Grenzen in de Nicolaas- Bergkerk in Deventer © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Over grenzen
Sinds de eerste editie van de IJsselbiënnale is de impact van klimaatverandering op ons landschap het kernperspectief. Vanuit deze gedachte kiest de organisatie iedere editie een ander (deel)thema. De kunstenaars reageren met hun werken op het editie-thema in de buitententoonstelling. Het thema voor 2025 is ‘over grenzen’. Op allerlei vlakken lopen we tegen de grenzen van de maakbaarheid aan. Denk aan klimaatverandering, de ruimte die we nodig hebben voor natuur, landbouw, industrie en de woningbouwopgave. De IJssel met de buitententoonstelling is de blauwe draad, de inhoudelijke ruggengraat in dit 120 kilometer lange evenement. Het totale riviertraject is onderverdeeld in vier routes: Zwolle, Fortmond (nieuw in 2025); Deventer en Brummen. In het buitenprogramma ontdek je 18 tijdelijke kunstwerken/installatie van nationale en internationale kunstenaars.
[caption id="attachment_359413" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld Bergkerk © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Nevengeul #IJB25
De IJssel verbindt een regio waarin cultuurmakers, talrijke kunstenaars, enthousiaste verenigingen, culturele organisaties en innovatieve bedrijven actief zijn. Het Nevengeul-programma nodigt hen uit om hun werk en ideeën te delen in groepstentoonstellingen, speciale projecten, avontuurlijke workshops en ontmoetingen met kunstenaars. Om de artistieke oogst uit de IJsselvallei een podium te geven zijn er ook dit jaar weer enkele Nevengeul-groepstentoonstellingen. In de Bergkerk Deventer is 20 juli jl. de tentoonstelling ‘grenzen’ geopend. Dit thema wordt in de historische kerk in Deventer op uiteenlopende manieren verbeeld. Deze groepstentoonstelling bestaat uit een mix van bestaande en nieuwe werken, waarbij de makers de grenzen aftasten tussen hoop en wanhoop.
[caption id="attachment_359415" align="aligncenter" width="450"] Welkom in de wereld van de wilg © Edward Otten © l. foto Wilma Lankhorst r. Marieke Hagemans.[/caption]
Stilstaan bij onze relatie met de natuur
De werken in de Bergkerk nodigen de bezoeker uit om stil te staan bij onze menselijke relatie met het landschap. Wat is er mogelijk wanneer we de grens tussen mens en natuur niet als scheiding zien, maar als ontmoeting? Heel letterlijk ervaar je dat in de omgevallen wilgenboom van houtkunstenaar Edward Otten (1972). Otten heet je welkom in de wereld van de wilg. In een oude, liggende wilg heeft Otten een matras op maat gemaakt. Als je hierop gaat liggen vertelt de boom in vijf minuten haar verhaal. Ik heb deze tentoonstelling samen met een collega bezocht en zo lagen we naast elkaar in de wilg. Gasten die na ons kwamen dachten dat wij een deel van de installatie waren. Onze bungelende benen en stil liggende lichamen werden door hen ervaren als wassenbeelden. Het resultaat is vast gelegd in de rechter foto.
[caption id="attachment_359410" align="aligncenter" width="450"] Groepsproject afvaldieren © Floor Coolsma & Jojanneke Dekens © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Nieuwe diersoorten ontdekken
Kunstenaars Floor Coolsma en Jojanneke Dekens zijn de bedenkers en uitvoerders van het educatieproject ‘afvalbeestjes’. Overal in de stad liggen op straat, in parken en in de kleinste hoekjes snoepwikkels, plastic dopjes en ander zwerfafval. De twee kunstenaars zijn samen met jonge onderzoekers van basisscholen “IJsselwijs’ in Olst en ‘de Wizard’ in Deventer op verkenning gegaan. Met veel fantasie, knutseltalent en een scherpe blik voor de wereld om hen heen hebben ze nieuwe diersoorten bedacht. Laat je verwonderen door de andere blik van de kinderen op zwerfafval en ontdek een nieuwe beestenwereld.
[caption id="attachment_359420" align="aligncenter" width="500"] School keramische vissen Pieter Gootjes en East of the Sun © Margot Olde Loohuis © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
School keramische vissen en de onderwaterwereld
In een zijbeuk ontdek ik een school keramische vissen van beeldend kunstenaar Jan Pieter Gootjes. Zwemmen in een school biedt veel voordelen voor de vis: het is veiliger, elk dier spaart energie, alle bewegingen samen in de school veroorzaken minder lawaai en ruis en het verhoogt de snelheid. Op de achtergrond van de 157 keramische vissen hangen twee schilderijen van Margot Olde Loohuis. Sinds tien jaar schildert Olde Loohuis met grote interesse de onderwaterwereld. Ze gaat al schilderend de grens over van de zichtbare wereld naar de onzichtbare onderwaterwereld. Hier in de Bergkerk kun je met East of the Sun (2025) in gedachten dwalen door Olde Loohuis’ onderwaterwereld. Wie wel eens heeft gesnorkeld zal direct de herinnering aan de stilte in deze onderwaterbeelden ervaren.
[caption id="attachment_359408" align="aligncenter" width="447"] Cultivated Nature (2025) © Karen Hoogesteger © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Cultivated Nature
Met het werk van de schilder Karin Hoogesteger neemt ze ons mee op haar wandeling met haar hond. Hoogesteger woont in Zutphen en wandelt dagelijks met haar hond op een pad langs de IJssel. Het pad dat langs de IJssel loopt, is de letterlijke scheidingslijn tussen de natuur, waar de rivier haar gang gaat, en het gecultiveerde stadslandschap; de dijk en de bebouwing daarachter. De titel duidt de precieze plek aan (middels lengte en breedtegraad). De volledige titel van het schilderij is ‘Cultivated Nature #15, B52.133844 L6.192613’. Het is alsof je op je kniehoogte door de oeverbegroeiing kijkt. Over het doek loopt een rechthoek in dunne lijnen. Dit zijn de contouren van een flatgebouw langs de IJssel bij Zutphen.
[caption id="attachment_359423" align="aligncenter" width="450"] Ontdek zelf het verhaal achter De muur van genoegzaamheid (2025) © Kunstenaarscollectief Dorreroosjes © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
De vierde editie van de IJselbiënnale, de Internationale kunstroute langs de IJssel loopt nog tot en met 14 september 2025. Via deze link kun je je bezoek plannen. Klik voor meer informatie over de groepstentoonstelling in de Bergkerk op deze link. Volg #IJB25 op de socials.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst.
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan de organisatie, de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.
[caption id="attachment_359412" align="aligncenter" width="450"] Opening IJsselbiënnale 2025 in Wilp © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Opening van de 4e editie van de IJselbiënnale in Wilp, dichtbij kunstwerk x9 Meanderen van Irene Fortuyn. Op 14 september is er een IJB-special bij het werk van Fortuyn. Kijk hier voor de details.
[caption id="attachment_359425" align="aligncenter" width="500"] Deelnemende kunstenaars (buitenkunst) tijdens de opening in Wilp © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Deelnemende kunstenaars in de Bergkerk
Hellen Abma, Pauline van Asperen, Jenny Bakker, Reinhold Bogaard, Aletta Bos, Kitty Buis, Wim van Cappelle, Malou Cohen, Dorreroosjes, Lilian van den Einden, Carien Engelhard, Susan Fifis, Vincent Geels, Karin Gerfen, Kirsten Lucie Gerritsen, Jan Pieter Gootjes, Dino van der Heide, Karin Hoogesteger, Wendy Janssen, Chiel Kleipool, Annemarieke de Kloet, Marianne Knol, Elisabeth Knopper, Hettie Eleonora Koning, Lies Kortenhorst, Monique Kwist, Linde Larrivee, Linde Leijh, Pauline Luijben, Jos Mulder, Carla Nederbragt, Gerdina Nijenhuis, Pauline Nijenhuis, Krista van Norel, Margot Olde Loohuis, Edward Otten, Jan van de Poel, Marieke Ruijgrok, Wanda Schaap, Jacomijn Schellevis, Louky Scheltema, Lucas Sloot, Wilma Stegeman, Femke Teussink, Aebele Trijsburg, Annemarie van Ulden, Miriam Verbeek, Beau Voerman, Rudy Volbeda, Riks Vos, Robert Wevers, Annette Wijdeveld, Roelie Zanting, Erwin Zijlstra, Rietje Zuijderwijk.
