De aankondiging van de Jo Koster tentoonstelling trok mijn aandacht. Om deze te zien trok ik voor Kunst op Zondag naar Museum Gouda. Mijn kennismaking met dit museum was een weerzien met het werk van Koster(1868-1944). Ik zag haar werk voor het eerst in de tentoonstelling ‘Vrouwen Palet, 1900-1950’ (Kunsthal, december 2022) Haar zelfportret (met een ooglapje) viel op tussen de zelfportretten van haar collega schilders. In de tentoonstelling Jo Koster, kunstenaar leer je Koster beter kennen. Op naar Gouda. [caption id="attachment_359995" align="aligncenter" width="450"] De historische Goudse stadsapotheek in het Catharina Gasthuis © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Catharina Gasthuis We bereiken het museum via de sfeervolle binnentuin. Museum Gouda is in 1874, ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan van Gouda, opgericht als het Stedelijk Museum van Gouda. Voor de basis collectie brachten de inwoners hun ‘dierbaarste schatten’ naar het nieuwe museum. De gedoneerde objecten hadden allemaal een verbinding met de geschiedenis van Gouda. In 1947 verhuist de collectie naar de huidige locatie het Catharina Gasthuis. Naast de museumzalen zijn er verschillende ruimtes waar je de geschiedenis en de functie van het voormalige gasthuis ziet. Zo zagen wij de Goudse stadsapotheek en de Chirurgijnsgildekamer. [caption id="attachment_359994" align="aligncenter" width="450"] Italiaans dorp (1925) © Jo Koster © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Veelzijdige collectie De collectie van Museum Gouda is mede door haar oorsprong zeer divers: van 16e-eeuwse altaarstukken tot 19e-eeuwse schilderijen uit de Artzeniuscollectie (Haagse School/School van Barbizon). Op de zolderverdieping kun je een collectie Gouds plateel zien. Hier staan verschillende voorwerpen van de zes belangrijkste Goudse aardewerkfabrieken: Plateelbakkerij Zuid-Holland, Goedewaagen, Ivora, Zenith, Regina en Flora. Naast aardewerk en een grote collectie kleipijpen omvat de museumcollectie schilderijen van onder andere Isaac Israëls (1865-1943), Willem Tholen (1860-1931), Pieter Pourbus (ca. 1523-1584), Odilon Redon (1840-1916) en Charles-François Daubigny (1817-1878). Naast de vaste collectie organiseert het museumteam jaarlijks verschillende tijdelijke tentoonstellingen. Dit najaar zijn dat naast Jo Koster, kunstenaar; Edith, een gewoon Gouds meisje en Ongehoord, verzamelde vrouwen. [caption id="attachment_359997" align="aligncenter" width="450"] Jo Koster zelfportret in Museum Gouda © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Wie is Jo Koster? Jo Koster is in 1868 in Kampen geboren, haar moeder is Catharina Antoinetta van Veen en haar vader Johannes Petrus Koster, kapitein-kwartiermeester in het leger. Na de middelbare school volgt Jo in Amsterdam van 1885 tot 1888 de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers. Daarna verhuist ze naar Rotterdam voor een vervolgstudie aan de Rotterdamse Academie (1888-1892). Ze geeft ook twee jaar les aan deze academie en krijgt in 1894 de Koninklijke Subsidie voor Vrije schilderkunst waarmee ze in Brussel lessen volgt bij Ernest Blanc-Garin (1843-1916). Na Brussel volgt Parijs voor twee vervolgstudies, een aan de Académie Julian en een aan de Académie Colarossi. Naast schilder is Koster, graficus en tekenaar. [caption id="attachment_359999" align="aligncenter" width="450"] Jo Koster schilderde ansichtkaarten voor familie en vrienden, zoals deze een nieuwjaarsgroet (Staphorst,1913) © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Jo Koster en Staphorst In 1902 komt ze terug naar ons land en zet ze in Zwolle een eigen teken- en schilderklas op. Al haar woon- en werkfasen worden in de tentoonstelling toegelicht en daarbij worden werken van Koster en tijdgenoten getoond. Naast haar werk in Zwolle, bezocht Koster de kunstenaarsdorpen Laren en Staphorst. Koster voelt zich in Staphorst thuis vanwege de rust en het landschap. Ze komt twintig jaar lang, bijna jaarlijks naar Staphorst en bouwt ze een hechte band op met de Staphorster bevolking. Koster schildert hier vooral de arbeid op het land en de boereninterieurs. Ze heeft grote belangstelling voor het dorpsleven, de verbondenheid tussen de mensen en de kleurige klederdracht. Het schilderen van portretten is een belangrijke inkomstenbron voor Jo Koster. Haar portretten van de society in academische stijl, met veel aandacht voor de stofuitdrukking zijn erg populair. [caption id="attachment_360000" align="aligncenter" width="450"] Jo Koster, kunstenaar Zaalimpressie Kunst als beroep © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Kunst als beroep Tijdens haar studie aan de academie in Rotterdam heeft Koster als enige student een eigen atelier. Ze schildert hier vooral portretten. Nadat de academie haar een baan aanbiedt, kan ze in haar eigen onderhoud voorzien. In de tentoonstelling leer je een Koster kennen die steeds nieuwe indrukken wil opdoen én nieuwe schildertechnieken wil ontdekken en leren. Haar stijl verandert in de loop van de jaren en varieert van impressionistisch tot post impressionistisch tot pointillistisch. Ze verkent ook het werk van Van Gogh. Koster is avontuurlijk en rijdt met haar eigen auto, soms met haar schildervriendinnen Tjitske van Hettinga Tromp of schilder Sara van Heukelom (1885-1963) door Europa. Ze woont steeds korte periodes in Zwitserland en Italië. In Italië werkt ze met Wim Schuhmacher samen in San Gimignano. Naast schilderen verdient ze geld met het maken van reisverslagen. [caption id="attachment_359998" align="aligncenter" width="450"] De Langenberg in Heelsum (1933) briefkaart © Jo Koster © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Vriendenkring van Jo Koster Koster heeft veel vriendinnen met vooruitstrevende ideeën. In de tentoonstelling maak je onder andere kennis met Marie Jeanette de Lange (1885-1923). De Lange is voorzitter van de Vereeniging voor verbetering van Vrouwenkleeding. Zij pleit onder andere voor de afschaffing van het korset. Als bij Koster eind 1943 kanker wordt vastgesteld ontfermt ook de familie van vriendin Lidy van Spengler zich over haar. In het Spengler-familiehuis in Heelsum (bij Renkum) overlijdt Koster tijdens een logeerpartij in april 1944. Jo Koster, kunstenaar, is nog tot en met 4 januari 2026 te zien in Museum Gouda. Kijk hier voor de details. MK=geldig. Gebruik de gratis audio en geniet van de verhalen die Noraly Beyer je vertelt. Bekijk hier de uitzending van het AVRO TROS programma Nu te zien, 12 juni jl. nog eens terug. [caption id="attachment_360002" align="aligncenter" width="450"] Ongehoord, verzamelde vrouwen zaalimpressie Museum Gouda © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Ongehoord, verzamelde vrouwen Ook heel boeiend is de tentoonstelling Ongehoord, verzamelde vrouwen. Het team van Museum Gouda neemt je mee in zes eeuwen geschiedenis door de ogen van vrouwen. Ze hebben hiervoor ruim 30 ijkpunten uit de collectie van het museum geselecteerd. Ruim. IJkpunten die de voortdurende golfbeweging van emancipatie markeren. Vaak zijn deze verhalen, vergeten of verborgen. Nu worden ze in Gouda doorverteld in ‘Ongehoord, verzamelde vrouwen’. Weinig tastbare sporen Door de eeuwen heen hebben vrouwen altijd een belangrijke rol gespeeld, ondanks de beperkte erkenning voor hun werk of inzet. In de vroegmoderne tijd hadden vrouwen in alle lagen van de samenleving aanzienlijke zelfstandigheid. Helaas hebben ze maar weinig tastbare sporen nagelaten waardoor er een scheef beeld is ontstaan. De positie van de meeste vrouwen werd in het verleden vaak verbonden aan die van haar man. Zo worden vrouwen in de archieven meestal omschreven als huisvrouw, echtgenoot, moeder of dochter van... . In de jaren na de Franse Revolutie van 1789 en tijdens de Verlichting, krijgen vrouwen tijdelijk wat meer ruimte. In de 19de eeuw volgt een conservatieve tegenreactie. Vrouwen worden weer (terug) naar de huiselijke sfeer verbannen. Deze ongelijkheid duurt tot het einde van de 19de eeuw. Dan steekt het verzet de kop en op de eerste tastbare emancipatiebeweging wordt zichtbaar met als resultaat: vrouwenkiesrecht. [caption id="attachment_359993" align="aligncenter" width="450"] In de laatste zaal wordt het verhaal verteld van Josine Bruyn-Kops © collectie Museum Gouda © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Emancipatiegolven In het interbellum, de jaren tussen de twee wereldoorlogen lijkt er een andere tijd aan te breken. We zien vrouwen dringen door in de politiek, de wetenschap, muziek en literatuur. Tijdens de oorlogsjaren nemen de vrouwen het werk van veel mannen over die naar het front gaan. Maar als de vrede wordt getekend en veel mannen weer thuis komen, worden de oude rolpatronen weer hersteld. In de jaren vijftig worden vrouwen weer massaal terug naar het aanrecht gestuurd. De mannen en de media hechten aan het ideaalbeeld van de bevallige echtgenote. Je mocht werken tot je trouwde en tot 1957 waren vrouwen in ons land zelfs handelingsonbekwaam. Eind jaren zestig volgt een tweede feministische golf. Josine de Bruyn-Kops (1940 – 1987) de toenmalige directeur van Museum Gouda heeft in deze periode een belangrijke rol gespeeld. In de tentoonstelling leer je dat zij de eerste museumdirecteur is die een feministisch beleid voert en werk aankoopt van vrouwelijke kunstenaars. Ongehoord, verzamelde vrouwen is nog tot en met 2 februari 2026 te ontdekken in Museum Gouda. MK = geldig. [caption id="attachment_359996" align="aligncenter" width="450"] Impressie van Edith een gewoon Gouds meisje © foto Museum Gouda.[/caption] Edith, een gewoon Gouds meisje De derde tentoonstelling is er een in het kader van de landelijke viering van 80 jaar vrijheid. In Museum Gouda wordt het verhaal verteld van Edith Beek (1934-1943). Samen met haar ouders en broer woonde zij in Gouda, ze ging hier naar de Casimirschool en had er vriendinnen. In 1941 worden Edith en haar broer van school gestuurd omdat ze Joods waren. Ze mochten, net als andere Joodse kinderen, niet meer naar de bibliotheek en niet meer naar het zwembad. De familie Beek vond een onderduikadres, maar ze werden verraden, weggevoerd en uiteindelijk vermoord. Edith, een gewoon Gouds meisje (nog tot en met 26 oktober 2025). MK=geldig. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst. © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van Museum Gouda, de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.
Wat zegt het over de staat van de muziekindustrie, dat een door kunstmatige intelligentie in elkaar geknutseld retroliedje aangenamer klinkt dan 95% van de meuk die vandaag wordt geproduceerd?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
RECENSIE - We moeten ons Herman Koch als een gelukkig mens voorstellen. Tenminste, als we hem op zijn woord geloven. Wat nog maar de vraag is, want Herman Koch mag de werkelijkheid graag wat mooier maken dan hij is. Zo bleek tijdens deze laatste aflevering van Zomergasten 2025. Ooit schreef Koch een verhaal over zijn oom Ron die hem had meegenomen naar het popfestival in Monterrey waar hij een paar woorden met Jimi Hendrix had gewisseld. Als mensen hem naar dit verhaal vroegen, dan gaf hij toe nooit met Jimi Hendrix te hebben gepraat. Het bestaan van oom Ron werd nooit in twijfel getrokken.
Een grotere leugen toedekken met een kleinere, heet dat in de poëtica, legde Koch uit. Misschien liegt hij wel altijd. Misschien liegt hij zelfs dat hij liegt. In zijn lagere schooltijd spelde hij zijn ouders een verhaal op de mouw over twee rivaliserende groepen op zijn school. Hoe weten wij of dit verhaal over dit verhaal wel waar is?
“Herman, verzin jij eens een leuk bruggetje”
Tegen het einde van deze laatste aflevering van Zomergasten 2025, vertelde hij tegenwoordig het liefste niets te doen, een verlangen dat nogal eens wordt verstoord door dingen waartoe hij zich verplicht voelt. Presentatrice Griet op de Beeck vroeg naar een voorbeeld van iets wat hij moet doen. ‘Zomergasten’, zei Koch. Dat vond Op de Beeck een flauw grapje. En Koch gaf toe dat het een grapje was. Maar misschien was het wel een grapje dat het een grapje was.
Sgarasta (foto) ligt aan westkust van Harris, een van de Hebriden eilanden in het noorden van Schotland. Waar nu golfers een balletje slaan vond in 1828 de eerste ontruiming plaats op de westelijke eilanden van dertig boerenfamilies. Ze werden gedwongen te verhuizen naar de veel minder aantrekkelijke oostkust. Hun huizen werden in brand gestoken om te voorkomen dat ze terug zouden keren. Schapenteelt op grote schaal leverde voor de landeigenaar meer op dan de pacht van de boeren. De operatie was onderdeel van de Schotse Highland Clearances, die tienduizenden gezinnen in de Highlands en de Hebriden vaak met veel geweld dwongen de plek te verlaten waar hun families eeuwenlang hadden gewoond. Vanaf het midden van de achttiende eeuw vonden ontruimingen plaats op gezag van de adellijke landeigenaren die hun land wilden exploiteren voor de wolindustrie. Dat gebeurde nadat de Engelsen aan de dissidente Schotse aanhangers van Jacobus II een definitieve nederlaag hadden toegebracht in de Slag bij Culloden. De landlords verengelsten en kozen voor een rijk leven in Londen in plaats van de zorg voor hun eigen mensen, schrijft Linda Bennet Pennel, een verre nazaat van een Schotse boerenfamilie.
De Clearances hadden een enorme impact op de arme boerenbevolking. Hun traditionele leven in een open ruimte met gemeenschappelijk gebruik van de beschikbare grond (de Commons) werd in één klap volledig verwoest. Op Skye was geoloog Sir Archibald Geike in 1852 aan het werk toen het dorp Suisnish ontruimd werd. Hij kon uit de eerste hand verslag doen:
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Joan Baez staat samen met Bob Dylan bekend als een van de grote protestzangers van haar generatie. In 1991 coverde ze Brothers in Arms van de Dire Straits.
Het krijgt meteen de klank van een partizanenlied.
COLUMN - De brokstukken van kabinet Schoof hoeven geen meerderheden in de Tweede Kamer bij elkaar te scharrelen om het land te blijven besturen.
Het kabinet leunt op 32 zetels in de Tweede kamer (de gezamenlijke grootte van VVD en BBB fracties). Maar in veel gevallen kan het kabinet rekenen op steun van de rechterflank in de Kamer. Die rechtse groep is samen goed voor 76 zetels. Een krappe meerderheid, maar hoe dan ook een meerderheid:.
PVV (37), VVD (24), BBB (8), FvD (3), SGP (3), JA21 (1)
De BBB had tot voor kort 7 zetels, maar is een zeteltje rijker geworden dankzij de zetelroof van Agnes Joseph (die recent overstapte van NSC naar BBB).
Het NSC moet trouwens nog vervangers zien te vinden voor de eveneens vertrokken Kamerleden Soepboer en Boomsma, die overstappen naar respectievelijk de Friese Nationale Partij en JA21. OP moment van dit schrijven telt de NSC-fractie geen 19 maar 17 leden.
Het wordt voor Schoof en consorten in twee gevallen pas echt een probleem:
1 – Als een van de oppositiepartijen ter rechterzijde geen steun geeft bij bepaalde besluiten. Wat dat betreft moet het kabinet vooral de SGP en FvD te vriend zien houden.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
In 1981 bracht Vangelis een eerdere versie van dit nummer uit, gezongen door Jon Anderson. Pas deze versie met Donna Summer zou een hit worden. In Europa wel te verstaan, want in de V.S. miste ze net de top-40.
Bovenstaande cover werd geproduceerd door de legendarische Quincy Jones. Die regelde een koor met muzieksterren als Michael Jackson, Lionel Richie, Dionne Warwick en Stevie Wonder.
Claire Hinkle is een singer-songwriter die al optreedt sinds haar 15e. Enkele jaren terug studeerde ze af aan The New School in Greenwich Village, New York met diploma’s in muziek en filosofie.
Na haar terugkeer naar haar geboortestad in Texas vormde ze een rockband die volgens eigen zeggen vooral Country Americana speelt.
QUOTE - Normaal gesproken doen we niet zo veel met voetbal op deze site, maar deze quote van de voetballer Mohammed Ihattaren is wel interessant. Hij speelt momenteel bij Fortuna Sittard, en koos onlangs voor het Marokkaanse in plaats van het Nederlandse nationale elftal. Hij zegt daarover:
“Ik heb fouten gemaakt. Zoveel fouten. Maar het is jammer hoe je erop afgestraft wordt. Het is topsport natuurlijk, maar je kunt ook echt overdrijven. Als je het goed doet, dan ben je een Nederlander. Als je het slecht doet, dan ben je een Marokkaan. Als ik word aangehouden, ben ik een 20-jarige Utrechter met een Marokkaanse afkomst. Als ik weer scoor, vragen ze waarom ik niet voor het Nederlands elftal kies.”
Op websites en diverse sociale media zie ik veel mensen piswoest reageren. Maar de beste jongen heeft toch echt een punt.
Van de week kwam ik een filmpje tegen waarin twee bassisten de slap-techniek van Mark King bewonderden. Daar denk ik als niet-muzikant dus nooit over na.
Voor mij was Level 42 gewoon pop, dertien in een dozijn. Niet bijzonder. Zo blijkt maar weer: je bent nooit te oud om te leren.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.