Factcheck: Uitwerpselen
ACHTERGROND - Wellicht heeft u het ook in de krant gelezen: dertigduizend slaven per jaar werden er in het Elmina-Fort in Ghana onder auspiciën van de West-Indische Compagnie verhandeld. In afwachting van hun verscheping werden ze in kleine, bedompte ruimtes opgesloten. Wel duizend slaven in een ruimte van zes bij twaalf meter. Daar moesten ze soms wel tot zes weken blijven staan. In de jaren zeventig werden in de muren van die kerkers tot zestig centimeter boven de vloer sporen van uitwerpselen gevonden. Conclusie, aldus een ingezonden stuk in De Volkskrant van 12 januari 2018:
De aan elkaar geketende slaven stonden er wekenlang in hun eigen uitwerpselen, de poep tot boven hun knieën.
Daar geloof ik dus helemaal niks van. Slavernij is erg en wat de Nederlanders met hun VOC-mentaliteit in de slavenhandel allemaal hebben gepresteerd, daar past maar één emotie bij en dat is diepe, diepe plaatsvervangende schaamte. Maar er is geen enkele reden om over slavernij bakerpraatjes rond te strooien. Slavernij is op zichzelf al erg genoeg.
Ik meet van links naar rechts ongeveer een halve meter, van borst naar rug ongeveer dertig centimeter. Dicht opeengepakt pas ik dus pakweg zes keer in een vierkante meter. Een ruimte van zes bij twaalf meet volgens Bartjens 72 vierkante meter, daar passen dus zo’n 432 volwassen mannen in. Laat die mannen net wat kleiner zijn dan ik, dan zijn het er vijfhonderd, maar om aan de duizend te komen, moet je de ruimte toch echt vullen met kleine kinderen.
Lange behandelt ook de ontwikkeling van het beeld van een onfeilbare, onaantastbare profeet in het licht van het feit dat de vroege islam – en ook de koran – geen enkele moeite lijkt te hebben gehad met een profeet die zo af en toe een fout maakte. Hoe moslimgeleerden bijvoorbeeld om gingen met het verhaal van de duivelsverzen, vertoont een duidelijke ontwikkeling: aanvankelijk geloofden ze vrijwel allemaal dat het om een historisch voorval ging, tegenwoordig prevaleert onder moslims de overtuiging dat het een verzonnen verhaal is.
In plaats van uw tatoeage voor u te vertalen, kan Gzella u wél wat vertellen over het Aramees dus, liefst vierhonderd pagina’s lang is hij aan het woord over een taal waarvan u na afloop weet dat het geen taal, maar een hele taalfamilie is. Die taalfamilie heeft een lange geschiedenis. Die start rond het begin van het eerste millennium voor Chr. en loopt tot op heden door, beslaat dus zo’n drieduizend jaar. Gzella neemt u mee vanaf dat prille begin ergens in Syrië, schetst het beeld van een taal die begint als de taal van een aantal lokale, kleine Arameese stadsstaten, maar die zich al vrij snel weet los te zingen van zijn oorsprong en zich ontwikkelt tot een wereldtaal die gedurende de volgende drieduizend jaar in het hele Midden Oosten wordt gebruikt, terwijl de taal eigenlijk – en dat is behoorlijk uniek – geen “thuisland” meer heeft.