P.J. Cokema

1.373 Artikelen
181 Waanlinks
2.657 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
P.J. Cokema is het pseudoniem van Peter de Jonge. Hoewel geen fervent voorstander van pseudoniemen, toch deze internet-identiteit aangenomen, omdat er erg veel Peter de Jonges op het world wide web te vinden zijn.

Tot juli 2018 werkzaam geweest in de dak- en thuislozenopvang. Blogt sinds 9 januari 2006 op zijn eigen website Peterspagina (voorheen Codes, keuzes en maakbaarheid). Onder het pseudoniem P.J. Cokema voegde hij zich in 2008 als gastlogger bij GeenCommentaar, waar hij in mei 2011 toetrad tot de vaste groep redacteurs.

Na de fusie met Sargasso verzorgde hij sinds oktober 2011 de wekelijkse rubriek Kunst op Zondag, nu nog 1 tot 2 keer per maand. Daarnaast zijn binnenlands bestuur en de gezondheidszorg de belangrijkste aandachtsgebieden voor zijn artikelen.

Tevens initiatiefnemer van de Blogparel (tot 2014), de blogprijs voor stukjes die lezers eerst doen lachen en vervolgens tot nadenken stemmen.
Foto: Lorenz Seidler (cc)

Kunst op Zondag | Borremans Hirschhorn, Buren, Atiku

Een paar kunstenaars, deze keer zonder KoZ-toelichting.  Zoek de verbanden, de verschillen.

Michaël Borremans.

The Angel, 2013.
cc Flickr Liisa Maria photostream Amazing Michaël Borremans' exhibition.

The Prodigy, 2007.
cc Flickr Art Comments photostream Michaël Borremans The Prodigy 2007

Thomas Hirschhorn.

Crystal of Resistance, 2011.

Non-Lieux, 2002.
cc Flickr Meowius photostream Thomas Hirschhorn, Non-Lieux

Daniël Buren.

La fondation Louis Vuitton transformée par Daniel Buren, 2016.
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream Daniel Buren à la Fondation Vuitton (Paris)

Monumenta 2012 (Grand Palais, Paris).
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream Monumenta 2012 (Grand Palais, Paris) Daniel Buren

Jelili Atiku – meer in dit artikel in De Groene.

Op de Biennale Venetië, 2017.

Come Let Clutch Thee, 2014.

Vier kunstenaars. Zoek de verbanden. De verschillen.

Foto: Tim Evanson (cc)

Kunst op Zondag | Kunst van naam

Geef iets een naam en het krijgt betekenis. Dat geldt ook voor niets dat, paradoxaal genoeg, tot uiteenlopende verbeelding spreekt.

Stoort het u als een kunstwerk geen naam heeft? Je zou kunnen stellen dat figuratieve kunst, en met name de realistische variant, geen titel behoeft. Wat je ziet, is het. Het is zelfs vragen om moeilijkheden als een figuratief werkje een naam wordt gegeven.

Waarom krijgen wat tafels en stoelen die op het eerste gezicht deel uitmaken van een restaurant, bij de één de naam van de locatie en heet het bij een ander een vergaderzaaltje.

Wim Carrein – Barokke zaal kasteel Rullingen Borgloon (2009)
cc Flickr Vlaams Parlement photostream Wim Carrein Barokke zaal kasteel Rullingen Borgloon 2009

Guy Van Bossche – The conspiracy room (1994)
cc Flickr Vlaams Parlement photostream Guy Van Bossche - The conspiracy room (1994)

Zo’n naam, daar ga je wat achter zoeken. Dat kan natuurlijk de bedoeling van de kunstenaar zijn. Op het gevaar af dat zure resencenten schamper doen over het verband tussen beeld en het programma er achter.

Zodra het figuratieve naar abstractie neigt, is het misschien wel handig als er een naam bij hangt. Maar voegt “verliefde zwaluw” nu zoveel toe aan dit schilderij?

Joan Miro – Hirondelle amour (1933-34)
cc Flickr Mike Steele photostream Joan Miro Hirondelle amour (1933-34)

Bij abstractie is vorm en kleur wellicht genoeg om uw esthetische zinnen te prikkelen. Maalt u er dan om dat u hier wordt geacht naar een vogel te kijken?

Foto: Fibonacci Blue (cc)

1 mei

OPEN DRAAD - De meesten van u zullen vandaag natuurlijk weer aan het noeste werk tijgen. We kunnen het ons tenslotte niet permitteren om van de minste geringste historische aangelegenheid een feestelijk vrije dag te maken. We zouden onze economie te grabbel gooien. Kijk maar eens naar veel landen waar men wel op 1 mei met rode vanen loopt rond te hossen. De meeste van die landen zijn arm.

Wat zegt u? Met een beetje internationale solidariteit zou dat wel anders zijn? Of u bent een grapjas, of u bent toch een rooie rakker, hier te lande een uitstervend verschijnsel.

Als u vandaag wel vrij bent, zal dat vast niet zijn omdat u een vakantiedag hebt opgenomen om ergens De Internationale te gaan zingen. Of wel, maar dat publiekelijk toegeven valt tegenwoordig niet licht.

Terwijl over heel de wereld de dag van de arbeid wordt gevierd, valt diezelfde wereld uit elkaar. Dat wil zeggen: de wereld van De Internationale. Het lied wordt vandaag op menig bijeenkomst gezongen, maar de bijbehorende internationale solidariteit is ver te zoeken.

Het is treurig te moeten constateren dat juist de kapitalisten internationale solidariteit concreet hebben weten te maken. Globalisering noemen we dat. Samen zijn de kapitalisten sterk geworden. Sterker dan ooit. De roemruchte één procent die meer bezit dan de overige 99 procent van de wereldbevolking.

Closing Time | Wannes van der Velde

Aan de 29e april moet een zeer schone dag (of avond, wellicht een nacht?) vooraf zijn gegaan. Want wat een mooie mensen zijn er den 29en april geboren. Veel muziekmensen ook.

Vandaag vieren we de 80 jarige verjaardag van Wannes van der Velde. Postuum, want hij hield het in 2008, op 71-jarige leeftijd, voor gezien. Te vroeg nog, maar het was niet anders.

Dat Wannes van der Velde, ondanks een indrukwekkende hoeveelheid gezongen poëzie, nooit is voorgedragen voor de Nobelprijs voor de literatuur, heeft hij lang geleden al voorzien: ’t Is Vlaams, ’t trekt op geen kloten.

Foto: Dennis Hayes IV (cc)

Kunst op Zondag | Tranen trekken

Tranen en nog eens tranen. Toe maar jongen, gooit het er maar uit.

Zien huilen, doet huilen. Dat gaan we vandaag eens testen. Wie graag mee wil huilen maar er geen traan krijgt uitgeperst, raden wij kunsttranen aan.

Een vriend van mij vertelde me een verhaal over een fantastische driftbui die zijn dochter had. Ze was ontroostbaar maar bestudeerde tegelijkertijd zichzelf in de spiegel.

Dat was de inspiratie voor de vijf huilende meisjes die Laura Ford maakte voor het beeldenpark Jupiter Artland (Edinburgh – Schotland).

Laura FordWeeping girls, 2009.
cc Flickr Pierre Arronax photostream Weeping Girls by Laura Ford

Eén van de theorieën waarom er weinig in musea wordt gehuild, is dat men niet zo makkelijk een potje grient in publieke ruimten. De inspiratiebron van Laura Ford huilde nog binnenskamers en was haar eigen voyeur.

Dora Moutot kreeg mensen zo ver hun tranen op het internet te vertonen. Haar Tumblr-project “Webcam Tears” is geïnspireerd op 365 days: a catalogue of tears van Laurel Nakadate, die een jaar lang zichzelf fotografeerde tijdens en na een huilbui.

Dora Moutot verklaart zich nader:

Webcam tears is a project depicting contemporary sadness in an voyeuristic internet era through the medium of the webcam.
Webcam Tears is a project about internet exhibitionism and loneliness in an time where your best friend is your screen.

Foto: Anders Ljungberg (cc)

Kunst op Zondag | Wir setzen uns in Tränen nieder

Fijn dat het Pasen is, want dat betekent het einde van een week gesnotter. Bij die hele lijdensweg zijn nogal wat tranen vergoten, culminerend in het slotkoor van Bachs Matthäus Passion. Devote volgelingen zitten jankend bij het graf van Jezus en blèren er een eindje op los.

Zoals er hopeloos veel is geschreven over de Matthäus Passion, zo veel wordt er ook geschreven over tranen in de kunst. Het merendeel gaat over afgebeelde tranen, waar collega Willem Visser op Sargasso al eens wat woorden aan wijdde.

Maar al eeuwenlang komt af en toe de vraag boven drijven waarom mensen wel of niet huilen bij het zien van beeldende kunst. Algehele tendens: het intrigeert de schrijvers waarom mensen wel een traantje plengen bij een stukje muziek of een film, maar zelden of nooit bij een schilderij of sculptuur.

Een mysterie, dat bij diepere beschouwing geen groot mysterie is.

Uit alle tot nu toe bekende onderzoeken, literatuur en essays kan worden opgemaakt dat a) er bar weinig wordt gehuild bij beeldende kunst, b) als er wel wordt gesnotterd de triggers tot janken te divers zijn om er algemeen geldende conclusies aan te verbinden en c) er net zoveel cultuur- en tijdsgebonden aspecten een rol spelen als bij huilpartijen buiten de kunst. Om van zeer diverse hoogstpersoonlijke drijfveren niet te spreken.

Foto: See-ming Lee (cc)

Kunst op Zondag | Assemblage

Onze exercitie in materialen werd onderbroken door bommenwerpers en Boekenweek. We pakken de draad weer op en komen met het beloofde vervolg op de gemengde technieken, annex ‘mixed media’..

De vorige keer lag de nadruk op collages. Knip- en plakwerk, om al doende het platte vlak enige diepgang te geven. De drie dimensionale variant heet assemblage.

De essentiële vraag bij gemengde technieken is natuurlijk: waarom is het voor een specifiek kunstwerk van belang verschillende materialen en technieken te gebruiken? Als dat belang er niet is, is zo’n kunstwerk dan niet meer dan een aardig fröbelwerkje?

Ach, daar gaan we weer, zullen sommigen kreunen. Waarom toch altijd enig belang gezocht, terwijl de wereld aan belang ten onder gaat?

Welnu, dat belang kan ook puur de esthetiek van een kunstwerk zijn. Of louter de expressie. Het hoeft geen belang te zijn in de zin van ‘aan iets anders dan aan kunst gerelateerde betekenis’.

De theorie zegt dat in assemblages vaak gebruik wordt gemaakt van ‘gevonden voorwerpen’. De ‘objets trouvé’, bekend geworden door de pisbak van Marcel Duchamp. Maar door de jaren heen is het principe meer losgelaten en worden onderdelen speciaal voor een bepaald werk door de kunstenaar gemaakt.

Foto: DaveBleasdale (cc)

Kunst op Zondag | Verboden vruchten

De Boekenweek is ten einde. Na een week ‘verboden vruchten’ kunnen we dus weer over tot de orde van de dag: zoete koek.

In haar propaganda ging De Boekenweek geheel voorbij aan de mythische verboden vruchten en legde de nadruk op genot.

De mens is genotzuchtig. Maar toegeven aan genot levert soms strijd op, met ons geweten, onze levensovertuiging, onze omgeving en onze fysieke dan wel geestelijke grenzen. Wel willen, niet mogen, toch doen: verboden vruchten, zowel in het leven als in de letteren.

Drank, drugs en vooral seks. Daar moest het over gaan. Terwijl het verboden fruit afstamt van een aan alle kanten rammelend verhaal over het verbod op kennis.

De essentie van dat verhaal is dat een of andere god eens wilde uitzoeken of zijn mensen gehoorzaam, onvoorwaardelijk en blindelings in hem wilden geloven. Die god ontwierp een testje die zo in elkaar zat dat het wel verkeerd af moest lopen. Waarna er de meest onlogische dingen gebeurden.

Michelangelo – fresco Sixtijnse kapel. De Verleiding en de Verdrijving uit het paradijs, 1508 – 1512.
cc flickr Dennis Jarvis photostream Italy-3227 Michelangelo Sistine Chapel

Een larmoyant verhaal tegen de ratio, tegen de essentie van de vrije wil, tegen de nieuwsgierigheid en zeker tegen de vrijheid van meningsuiting. Voor al die zaken werd de mens genadeloos gestraft.

Foto: Ian Abbott (cc)

Kunst op Zondag | Bommenwerpers

In de vorige KoZ werd even verwezen naar de B52 Lipstick bommenwerper van Wolf Vostell. En toen dacht ik: bommenwerpers, waar heb ik die meer gezien?

Ik zie ze het liefst niet. Hooguit als schroot. In 2012 deden graffiti kunstenaars er nog wat aardigs mee op een vliegtuigkerkhof in Arizona, USA. Afgedankt luchtmachttuig. Hier een restant van een militair vrachtvliegtuig, nu meer dan duidelijk gekarakteriseerd als oorlogsmateriaal.
cc Flickr Alan Wilson photostream Douglas C-117D 'Phoenix in Metal' 17177

Over dat kerkhof maakte Ahmet Ogut het filmpje ‘Things We Count’. De camera gaat langs het vliegtuig terwijl ze in het Koerdisch, Turks en Engels geteld worden.

Wat in de vliegerij ‘nose art’ wordt genoemd (kunst op de neus van vliegtuigen), is in het militair industrieel complex een manier om lollig te doen met bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen. De meeste versieringen (pin ups) maken volslagen duidelijk dat oorlog voeren niets anders is dan macho je pik achterna lopen.
cc Flickr RV1864 photostream WW2 Nose Art

Als bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen, non-actief, wel getoond worden, wat is dan de beste manier? Als oorlogsmonument?

Door heel ons land zijn restanten van bommenwerpers uit de Tweede Wereldoorlog te vinden, als onderdeel van monumenten ter herinnering aan de vliegers die omkwamen toen hun toestel hier neerstortte. De meesten kwamen terug van de bombardementen die ze in Duitsland hadden uitgevoerd. Op de terugweg werden sommigen door Duitse gevechtsvliegtuigen verrast.

Foto: mediateam GroenLinks Utrecht (cc)

Liefdesverklaring gevraagd

COLUMN - Vandaag gaat Edith Schippers dus praten met Rutte, Buma, Pechtold en Klaver. Want ja, de verkiezingsuitslag rechtvaardigt een coalitie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks.

Awel, VVD, CDA en D66 hebben ervaring als coalitiegenoten, al is dat weer enige tijd geleden. Alleen als VVD, CDA en D66 vandaag zouden zeggen dat ze heel erg graag en het allerliefst met GroenLinks een kabinet willen vormen, zou GroenLinks het aanbod kunnen overwegen.

Maar zo gaat dat niet.


VVD en CDA hebben zo hun eigen voorkeuren. D66 ziet wel hoe de wind waait maar is niet ongenegen GroenLinks als partner te hebben.

GroenLinks zit wel in een onmogelijke situatie. Stappen ze er in dan kunnen de compromissen ten koste van hun geloofwaardigheid gaan. Slaan ze de uitnodiging af, krijgen ze later in de debatten te horen dat ze weggelopen zijn van hun verantwoordelijkheid.

Overigens wijst een onderzoekje uit dat GroenLinks niet hoeft te vrezen voor massaal stemmenverlies bij regeringsdeelname.

Jesse Klaver hoeft vandaag maar één vraag te stellen aan de anderen: Gaat u voor GroenLinks of niet?

Eerst de liefdesverklaring, dan praten over kinderen krijgen.

Vorige Volgende